JEUDI LE 12 JUILLET 2018. Dit is de vijfde bijdrage over de wetsvoorstellen voor een réforme institutionnelle (1). Inmiddels is een van die wetsvoorstellen besproken in de commissie van de Franse Tweede Kamer, Assemblée nationale (2). En nu wordt het daarin ook plenair behandeld. Echter, ik ga in deze bijdrage in op een van de andere twee wetsvoorstellen. Dat is het wetsvoorstel waarin de wijziging van het kiesstelsel wordt geregeld (3).
Kiesstelsel In het huidige kiesstelsel worden alle 577 volksvertegenwoordigers in de Assemblée nationale gekozen in evenzoveel kiesdistricten; de kandidaat die de meeste stemmen vergaart in een district, wordt de nieuwe député. Kortom: een districtenstelsel in combinatie met een meerderheidsstelsel. In het wetsvoorstel blijft 85% van de députés op deze manier gekozen worden. Echter, 15% wordt op een andere manier gekozen; zij worden gekozen door middel van evenredige vertegenwoordiging. De politieke partijen stellen nationale lijsten op van kandidaten. Alle Franse kiezers brengen hun stem uit op één van deze lijsten. De kiezer kan geen voorkeursstem uitbrengen. Tegelijkertijd wordt het totale aantal volksvertegenwoordigers in de Assemblée nationale teruggebracht tot 404. In de voorstellen van de regering heeft de kiezer straks dus twee stemmen: een stem voor een districtskandidaat en een stem voor een nationale lijst.
Les Républicains revisited Het wetsvoorstel voor een gewijzigd kiesstelsel is nog niet in de commissie besproken. De grootste oppositiefractie Les Républicains heeft zich er wel al (kort) over uitgelaten in de commissie. Ik heb hierover in de laatste bijdrage over Frankrijk geschreven: deze fractie is geen voorstander van evenredige vertegenwoordiging en nationale lijsten, ook niet als op die manier slechts 15% van de Kamerleden wordt gekozen (4). Vandaag ga ik in op wat regeringspartij MoDem van het wetsvoorstel vindt.
Fracties/groupes De volksvertegenwoordigers in de Assemblée nationale zijn net als die in de Nederlandse Tweede Kamer verdeeld over fracties (groupes). Er zijn zeven (officiële) fracties voor de 577 volksvertegenwoordigers. Regerings- en presidentspartij La République En Marche telt er 310, een ruime absolute meerderheid dus. De andere regeringspartij is Mouvement Démocrate, afgekort tot MoDem. Deze partij heeft 40 Kamerleden; veel kleiner dus dan de andere regeringspartij (minder dan 1/7) en – wat misschien nog belangrijker is – niet nodig voor de huidige regering om te steunen op een parlementaire meerderheid. Trouwens, MoDem is in de senaat (veel) te klein om de regering aan zo’n meerderheid te helpen.
MoDem Partijleider (en oprichter) is François Bayrou. Hij wil volgens een artikel van 22 maart in Le Monde dat entre 20% et 25% minimum van de Kamerleden wordt gekozen door middel van evenredige vertegenwoordiging en nationale lijsten, omdat autrement, cela veut dire que l’on ne changerait rien. Uit een onderzoek dat in dat krantenartikel wordt genoemd blijkt dat zijn partij dan wel enkele zetels zou moeten inleveren, maar ook dat La République en Marche in dat geval MoDem nodig heeft voor een parlementaire meerderheid in de Assemblée nationale. Bayrou was één van de ”oude” politici die als eersten Emmanuel Macron steunde in zijn presidentiële ambities. Hij heeft voor die steun van la proportionnelle une condition gemaakt. Ik geloof dat hij een beetje teleurgesteld is met het wetsvoorstel. Afwachten wat zijn fractie in de commissie en plenair zal gaan zeggen. Bayrou zelf maakt daarvan geen deel uit.
NOTEN
1: PROJET DE LOI pour une démocratie plus représentative, responsable et efficace, zie mijn eerdere bijdragen Voorstel nieuw kiesstelsel in Franse parlement en Wetsvoorstel nieuw kiesstelsel Assemblée nationale Frankrijk en Wetsvoorstel verlaging aantal leden Franse parlement.
2: dat is wetsvoorstel nummer 911. Het is besproken in la Commission des lois institutionelles, de la législation et de l’administration générale de la République, voor de eerste keer op 6 juni.
3: dat is wetsvoorstel nummer 976.
4:zie mijn eerdere bijdrage Voorstel nieuw kiesstelsel in Franse parlement.