Koningin Margrethe van Denemarken

VRIJDAG 12 JANUARI 2024 Koningin Margrethe van Denemarken treedt eind deze maand af. Ze is 52 jaar koningin geweest. Ze wordt opgevolgd door haar zoon kroonprins Frederik.  

MONARCHIE Denemarken is dus een monarchie. Een monarchie is een regeringsvorm waarin een koning staatshoofd is. In ons deel van Europa zijn veel meer landen een monarchie: Noorwegen, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, België. En natuurlijk is ook ons eigen land een monarchie. Zodra Frederik zijn moeder opvolgt is het staatshoofd in al deze landen trouwens een mannelijke koning.

REPUBLIEK Landen als Frankrijk, Finland en Duitsland zijn republieken. Een republiek is een regeringsvorm waarin een president staatshoofd is.

VERKIEZINGEN In republieken wordt de president gekozen. In Duitsland gebeurt dat indirect door een gezamenlijk besluit van de nationale volksvertegenwoordiging (Bondsdag) en de volksvertegenwoordigingen van de deelgebieden, zie artikel 54 Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland. In Frankrijk gebeurt dat rechtstreeks door de burgers, zie artikel 6 Constitution française du 4 octobre 1958.

ERFOPVOLGING In de monarchiëen wordt de opvolging erfelijk bepaald. Zo staat in artikel 25 van de Nederlandse grondwet dat ‘het koningschap bij overlijden van de Koning krachtens erfopvolging overgaat op zijn wettige nakomelingen, waarbij het oudste kind voorrang heeft’. En in Denemarken geldt dezelfde regeling, want in artikel 2 van de Deense Tronfølgelov staat immers dat ‘ved en konges eller en regerende dronnings død overgår tronen til den pågældendes søn eller datter, således at den ældre går forud for den yngre’.

LEEFTIJDSEIS Koninklijk gezag mag in ons land worden uitgeoefend vanaf het 18e jaar, zie artikel 33 grondwet. In Denemarken is de koning vanaf 18 jaar meerderjarig, zie artikel 7 van de Grundlov. Ik neem aan dat dit betekent dat hij of zij dan ook het koninklijk gezag mag uitoefenen. In Duitsland mag iemand pas president worden als hij 40 jaar of ouder is, zie artikel 54 Grundgesetz.     

AMBTSTERMIJN In principe oefent de nieuwe koning het koninklijk gezag uit zolang hij of zij dat wenst, terwijl presidentschap aan een bepaalde termijn is gebonden; zowel in Frankrijk als in Duitsland is dat een termijn van vijf jaar.

REGERINGSLEIDER President en koning(in) zijn staatshoofden, geen regeringsleiders. Volgens de grondwet wordt de regering in Nederland geleid door de minister-president, in België door de Eerste Minister en in Denemarken door de Statsminister. In het Verenigd Koninkrijk is de Prime Minister regeringsleider. In republiek Duitsland is dat de Bundeskanzler. In republiek Frankrijk was dat tot begin deze week een Première ministre (Élisabeth Borne) en sinds enkele dagen een Premier ministre (Gabriel Attal).

KONINKRIJK Het koninkrijk Denemarken behelst een gebied dat groter is dan alleen ons buurland oostelijk van de Waddenzee en Noordzee. Het behelst bijvoorbeeld ook het Noord-Amerikaanse Groenland. Ook het Koninkrijk der Nederlanden behelst een groter gebied dan alleen die twaalf provincies in Europa. Er is immers ook het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden: de Zuid-Amerikaanse eilanden Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Ik laat Bonaire, Sint-Eustatius en Saba hier voor het gemak buiten beschouwing. De Deense grondwet geldt in het hele koninkrijk, zie artikel 1 Grundlov, terwijl de Nederlandse grondwet voor het merendeel alleen in Nederland geldt. Aruba, Curaçao en Sint-Maarten hebben dan ook hun eigen grondwetten, staatsregelingen genaamd. Zo beschouwd is het volgens mij dan ook minder juist om te spreken van de Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden.   

STAATSVORM Regeringsvorm mag niet worden verward met staatsvorm. De staatsvorm van een land kan bijvoorbeeld zijn eenheidsstaat of federale staat. In een eenheidsstaat bezit alleen de nationale overheid soevereiniteit. In een federale staat is de soevereiniteit grondwettelijk verdeeld over nationale overheid en deelgebieden. Elke regeringsvorm kan eenheidsstaat of federale staat zijn. Zo zijn de monarchieën Nederland en Denemarken eenheidsstaten, maar is monarchie België een federale staat met als soevereine deelgebieden gemeenschappen en gewesten, zie artikel 1 van de Belgische Grondwet. Ook republiek Duitsland is een federale staat, met als soevereine deelgebieden Länder, zie artikel 20 Grundgesetz. Terwijl republiek Frankrijk een eenheidsstaat is.

Mr. Leon

Volgend blog: op of voor vrijdag 9 februari

Statuut voor het Koninkrijk wordt 65!

WOENSDAG 18 DECEMBER 2019 Eind deze maand is het 65 jaar geleden dat het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden in werking is getreden. Dat was op 29 december 1954. Wat is het Koninkrijk der Nederlanden? En wat houdt dit Statuut in?

NEDERLANDEN Het Koninkrijk der Nederlanden omvat meer dan Nederland. Het omvat namelijk ook Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Deze eilanden liggen in het Caribisch gebied. In dit gebied ligt bovendien Caribisch Nederland. Dat zijn de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Ten tijde van de ondertekening van het Statuut omvatte het Koninkrijk ook Suriname en Nieuw-Guinea. De zes Caribische eilanden heetten toentertijd de Nederlandse Antillen en hun verhouding tot Nederland was in het Statuut anders geregeld dan nu het geval is.

ZELFSTANDIG Het Koninkrijk bestaat nu dus uit vier landen: Aruba, Curaçao, Nederland en Sint Maarten. Elk land behartigt zijn eigen aangelegenheden zelfstandig, maar het Koninkrijk mag wel ingrijpen bij ondeugdelijk bestuur. Elk land heeft zijn eigen grondwet, regering en parlement. In Caribisch gebied heet de grondwet Staatsregeling en het parlement heet Staten. Regering en Staten maken daar hun eigen wetten. Zo gelden voor de Venezolanen die naar Curaçao zijn gevlucht de asielwet die regering en Staten van Curaçao hebben gemaakt.

GEZAMENLIJK Er zijn natuurlijk ook aangelegenheden die geen eigen aangelegenheden van een land zijn maar aangelegenheden van het hele Koninkrijk. Gemeenschappelijke aangelegenheden zijn bijvoorbeeld defensie, buitenlandse betrekkingen en Nederlanderschap. De vier landen behartigen deze aangelegenheden gezamenlijk.

VETO Die gezamenlijke behartiging van Koninkrijksaangelegenheden gebeurt op voet van gelijkwaardigheid, althans volgens de preambule bij het Statuut. Feit is echter dat de regering van het Koninkrijk bestaat uit alle ministers van Nederland plus een vertegenwoordiger van de regeringen van de drie Caribische landen, dat wil zeggen van elke regering één gevolmachtigde minister. De drie Caribische ministers vormen dus een kleine minderheid in de regering van het Koninkrijk! In de regering van het Koninkrijk worden besluiten genomen bij meerderheid. Elke minister heeft daarin één stem, ongeacht het land waaruit hij komt. Wel is het zo dat een gevolmachtigde Caribische minister tot op zekere hoogte een vetorecht heeft waarmee hij kan voorkomen dat maatregelen in zijn land gaan gelden. Maar dat is slechts een vetorecht tot op zekere hoogte.

RIJKSWET Koninkrijksaangelegenheden kunnen worden behartigd door middel van wetgeving. Bijvoorbeeld door een rijkswet. Een rijkswet moet zijn aangenomen door de parlementen van alle vier de landen. De wet waarin het Nederlanderschap is geregeld is zo’n rijkswet: de Rijkswet op het Nederlanderschap geheten. De woorden rijkswet of rijk komen altijd voor in de officiële naam van zo’n wet. Een ander soort wet van het Koninkrijk is een algemene maatregel van rijksbestuur. Voor zo’n algemene maatregel is geen medewerking nodig van de nationale parlementen. Die maatregel kan zelfstandig worden vastgesteld door de regering van het Koninkrijk, de regering dus waarin de Nederlandse ministers veruit in de meerderheid zijn.

Over onderwerpen die geen aangelegenheid van het Koninkrijk zijn, maar die een eigen aangelegenheid zijn van een land, kunnen de vier landen op vrijwillige basis rijkswetten maken. Dat is bijvoorbeeld gebeurd met het octrooirecht op uitvindingen. Dat is namelijk wettelijk geregeld in de Rijksoctrooiwet. Die wet geldt in alle vier landen.

ONDERLINGE HULP De vier landen moeten elkander hulp en bijstand verlenen. Nederland heeft Sint Maarten hulp en bijstand verleend in verband met de verwoestende gevolgen die orkaan Irma in 2017 heeft aangericht. Dat is onder andere gebeurd in de vorm van een fonds waarmee de wederopbouw kan worden gefinancierd. Volgens een bericht in de Volkskrant van vandaag werkt dit fonds echter niet.

KONINKRIJK Het Koninkrijk der Nederlanden is een koninkrijk. Koning is Willem-Alexander, met Maxima als Koningin. Zij zijn dus ook koning en koningin van Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Bovendien heeft de Koning in deze landen een vaste vertegenwoordiger: de gouverneur. Elk land heeft een eigen gouverneur. Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben geen gouverneur, want zij zijn Nederlandse gemeenten.

(Mr. Leon)

Koningsdag

DINSDAG 23 APRIL 2019 Aanstaande zaterdag is het Koningsdag. Koning Willem-Alexander is dan jarig. Er wordt wel gezegd dat de taken van de koning bestaan uit ceremoniële en staatkundige taken. Een deel van de staatkundige taken staan in de Grondwet. Welke taken zijn dat en wat is hun staatsrechtelijke betekenis? Hieronder is in geen enkel opzicht naar volledigheid gestreefd.

Nederlanden Willem-Alexander is koning van de Nederlanden. Hij is niet alleen koning van Nederland, maar ook van Aruba, Curaçao en Sint Maarten. En ook van Bonaire, Sint Eustatius en Saba, want die laatste drie zijn Nederlandse gemeenten.

Regering De koning maakt deel uit van de regering. De regering wordt gevormd door de ministers én de koning. Maar: de ministerraad bestaat alleen uit de ministers. Het kabinet bestaat uit de ministers en de staatssecretarissen. De koning maakt er geen deel van uit. Hij maakt alleen deel uit van de regering, niet van de ministerraad of het kabinet.

Onschendbaar Is de koning mede verantwoordelijk voor het regeringsbeleid? Nee: alleen de ministers en staatssecretarissen zijn daarvoor verantwoordelijk. Zij zijn verantwoordelijk voor alles wat met de regering te maken heeft, dus ook voor wat de koning doet of niet doet als deel van de regering. De koning zelf is onschendbaar.

KB Als deel van de regering, ondertekent de koning bijvoorbeeld koninklijke besluiten. Daarvoor zijn dan een of meer ministers of staatssecretarissen verantwoordelijk. Een koninklijk besluit – meestal afgekort tot KB – is een besluit. Het is een besluit waaronder de handtekening staat van de koning én de handtekening van een of meer ministers of staatssecretarissen. De handtekening van minister of staatssecretaris heet hier contraseign. Dit contraseign zorgt ervoor dat alleen zij verantwoordelijk zijn voor de inhoud van het KB.

Kabinet KB’s zijn bijvoorbeeld de besluiten waarbij ministers en staatssecretarissen worden benoemd. Hun benoeming gebeurt dus bij koninklijk besluit. Hun ontslag trouwens ook. Het contraseign bij deze besluiten is steeds van de minister-president. Hij contrasigneert zelfs zijn eigen benoeming en ontslag.

Burgemeesters Ook sommige andere functionarissen worden bij KB genoemd, zoals de rechters van rechtbanken en gerechtshoven en de leden van de Raad van State en van de Algemene Rekenkamer. Het contraseign bij de benoeming van rechters is van de minister van Justitie en Veiligheid. Tot eind vorig jaar stond in de Grondwet dat burgemeesters en commissarissen van de koning per KB worden benoemd. Dat is toen geschrapt uit de Grondwet. Dat betekent niet dat burgemeesters en commissarissen sindsdien zonder KB worden benoemd, want Gemeentewet en Provinciewet eisen het nog steeds. Het contraseign bij deze benoemingen is van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksaangelegenheden.

(gewijzigd) De Tweede Kamer wordt alleen ontbonden bij vervroegde verkiezingen, dus als het kabinet valt en er geen uitzicht is op een nieuw kabinet dat de steun krijgt van de kamer. Die ontbinding gaat pas in op de dag dat de nieuwe kamer voor het eerst samenkomt. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2012, met de val van het kabinet Rutte I. In dat geval moet in het KB ook staan dat er snel nieuwe verkiezingen worden gehouden. Ik neem aan dat het contraseign van de minister-president is. Als er geen vervroegde verkiezingen worden gehouden, treden alle Kamerleden automatisch en gelijktijdig af zodra de zittingsduur van de kamer is verstreken (meestal is dat vier jaar). Er is in dat geval geen sprake van ontbinding en er is dus ook geen KB voor nodig. Kamerontbinding gebeurt bij koninklijk besluit. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2017.

Gratie verlenen Mensen die door de rechter zijn veroordeeld tot een straf, kunnen de koning om vermindering of kwijtschelding van hun straf verzoeken. Als dat verzoek wordt gehonoreerd en gratie wordt verleend, gebeurt dat in de vorm van een KB. Het contraseign is van de minister van Justitie en Veiligheid. Vorig jaar zijn zo’n 900 gratieverzoeken ingediend.

Regen De burgemeester- en commissarisbenoemingen zijn niet de enige besluiten waarvoor een KB nodig is, maar dat niet uitdrukkelijk in de Grondwet wordt geëist. Bijvoorbeeld besluiten waarbij koninklijke onderscheidingen worden toegekend. In de komende dagen zullen weer heel wat lintjes worden uitgereikt. Mensen die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de samenleving, komen in aanmerking voor een koninklijke onderscheiding in de Orde van Oranje-Nassau. Deze lintjesregen bereikte vorig jaar de 2888. Elk lintje uit deze ridderorde moet per koninklijk besluit worden toegekend. Het contraseign is afkomstig van een of meer ministers; welke minister dat is, hangt ervan af.

Wetsvoorstel De indiening van een wetsvoorstel is geen KB, maar elk wetsvoorstel dat de regering bij de Tweede Kamer indient begint met een door de koning ondertekende koninklijke boodschap. In 2018 heeft de regering 217 wetsvoorstellen ingediend.

Wet Een wetsvoorstel dat door Tweede én Eerste Kamer is aangenomen, kan geen wet worden zonder handtekeningen van de koning en het contraseign van een of meer ministers of staatssecretarissen. In het vergaderjaar 2017/2018 heeft de Eerste Kamer 211 wetsvoorstellen aangenomen.

Eed of belofte De staatkundige taken van de koning hebben niet alleen betrekking op het nemen van schriftelijke besluiten. Ze bestaan bijvoorbeeld ook uit het afnemen van de eed of belofte van de nieuwbenoemde ministers en staatssecretarissen.

Troonrede En bijvoorbeeld op Prinsjesdag – elke derde dinsdag van september – houdt de koning de Troonrede. Dat doet hij in de Ridderzaal op het Binnenhof. Daarvoor zijn onder de leden van de Eerste kamer, de Tweede Kamer en het kabinet uitgenodigd.

Koningsdag Aanstaande zaterdag is het Koningsdag. Dat is de dag waarop de verjaardag van de koning officieel wordt gevierd. Welke dag dat is, wordt per koninklijk besluit aangewezen. Dit KB is uitgevaardigd voordat Willem-Alexander koning was. Het is dan ook niet zijn handtekening maar die van de vorige koning – koningin Beatrix – die eronder staat. Zoals gezegd is 27 april ook de dag waarop hij jarig is. Er had ook een andere dag aangewezen kunnen worden: zo werd Koninginnedag ten tijde van het koningschap van Beatrix niet op haar verjaardag gevierd. Koningsdag of Koninginnedag is een algemeen erkende feestdag.

BRONNEN:

”Nederlanden”

Artikel 1 van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden luidt: Het Koninkrijk omvat de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

Artikel 1a luidt: De Kroon van het Koninkrijk wordt erfelijk gedragen door Hare Majesteit Juliana, Prinses van Oranje-Nassau en bij opvolging door Hare wettige opvolgers.

Artikel 2 luidt (deels): De Koning voert de regering van het Koninkrijk en van elk der landen. Hij is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk.

Artikel 4 luidt (deels): De koninklijke macht wordt in aangelegenheden van het Koninkrijk uitgeoefend door de Koning als hoofd van het Koninkrijk.

‘Regering”

Artikel 42 Grondwet luidt (gedeeltelijk): De regering wordt gevormd door de Koning en de ministers.

Artikel 45 luidt (gedeeltelijk): De ministers vormen tezamen de ministerraad.

”Onschendbaar”

Artikel 42 Grondwet luidt (gedeeltelijk): De Koning is onschendbaar; de ministers zijn verantwoordelijk.

”KB”

Artikel 47 Grondwet luidt (gedeeltelijk): Alle koninklijke besluiten worden door de Koning en door een of meer ministers of staatssecretarissen ondertekend.

Artikel 42 luidt (gedeeltelijk): De Koning is onschendbaar; de ministers zijn verantwoordelijk.

”Kabinet”

Artikel 43 Grondwet luidt: De minister-president en de overige ministers worden bij koninklijk besluit benoemd en ontslagen.

Artikel 44 luidt (gedeeltelijk): Bij koninklijk besluit worden ministeries ingesteld. Zij staan onder leiding van een minister.

Artikel 46 luidt (gedeeltelijk): Bij koninklijk besluit kunnen staatssecretarissen worden benoemd en ontslagen.

Artikel 48 luidt: Het koninklijk besluit waarbij de minister-president wordt benoemd, wordt mede door hem ondertekend. De koninklijke besluiten waarbij de overige ministers en de staatssecretarissen worden benoemd of ontslagen, worden mede door de minister-president ondertekend.

”Burgemeesters”

Artikel 117 Grondwet luidt (gedeeltelijk): De leden van de rechterlijke macht met rechtspraak belast en de procureur-generaal bij de Hoge Raad worden bij koninklijk besluit voor het leven benoemd.

Artikel 74 luidt (gedeeltelijk): De leden van de Raad (van State) worden bij koninklijk besluit voor het leven benoemd.

Artikel 77 luidt (gedeeltelijk):De leden van de Algemene Rekenkamer worden bij koninklijk besluit voor het leven benoemd uit een voordracht van drie personen, opgemaakt door de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

Artikel 131 Grondwet luidde tot eind vorig jaar: De commissaris van de Koning en de burgemeester worden bij koninklijk besluit benoemd.

Artikel 61 van de Gemeentewet luidt (gedeeltelijk): De burgemeester wordt bij koninklijk besluit op voordracht van Onze Minister benoemd voor de tijd van zes jaar.

Artikel 61 van de Provinciewet luidt (gedeeltelijk): De commissaris van de Koning wordt bij koninklijk besluit op voordracht van Onze Minister benoemd voor de tijd van zes jaar.

”De Tweede Kamer”

Artikel 64 Grondwet luidt: Elk der kamers kan bij koninklijk besluit worden ontbonden. Het besluit tot ontbinding houdt tevens de last in tot een nieuwe verkiezing voor de ontbonden kamer en tot het samenkomen van de nieuw gekozen kamer binnen drie maanden.

”Gratie”

Artikel 122 Grondwet luidt (gedeeltelijk): Gratie wordt verleend bij koninklijk besluit na advies van een bij de wet aangewezen gerecht en met inachtneming van bij of krachtens de wet te stellen voorschriften.

”Wetsvoorstel”

Artikel 83 Grondwet luidt: Voorstellen van wet, ingediend door of vanwege de Koning, worden gezonden aan de Tweede Kamer of, indien daarvoor behandeling door de Staten-Generaal in verenigde vergadering is voorgeschreven, aan deze vergadering.

”Regen”

Artikel 1 van de Wet instelling van Oranje-Nassau luidt: Er wordt een Orde ingesteld, strekkende tot vererende onderscheiding van Onze onderdanen of vreemdelingen, die zich jegens Ons en de staat of jegens de maatschappij op bijzondere wijze hebben verdienstelijk gemaakt.

Artikel 5 luidt: Alle benoemingen in deze Orde geschieden bij koninklijk besluit.

Artikel 9 van het Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau luidt (gedeeltelijk): Onze Minister wie het aangaat doet de voordracht voor het koninklijk besluit tot verlening van de onderscheiding. Indien de voordracht meer dan een minister aangaat, wordt het koninklijk besluit tot verlening van de onderscheiding gezamenlijk voorgedragen.

Artikel 6 van de Wet instelling van Oranje-Nassau luidt: De Ridders van de eerste graad van deze Orde dragen de naam van Ridder Grootkruis. De Ridders van de tweede graad van deze Orde dragen de naam van Grootofficier. De Ridders van de derde graad van deze Orde dragen de naam van Commandeur. De Ridders van de vierde graad van deze Orde dragen de naam van Officier. De Ridders van de vijfde graad van deze Orde dragen de naam van Ridder. De Ridders van de zesde graad van deze Orde dragen de naam van Lid.

Artikel 111 van de Grondwet luidt (slechts): Ridderorden worden bij de wet ingesteld.

”Wet”

Artikel 87 Grondwet luidt (gedeeltelijk): Een voorstel wordt wet, zodra het door de Staten-Generaal is aangenomen en door de Koning is bekrachtigd

Artikel 47 luidt (gedeeltelijk): Alle wetten worden door de Koning en door een of meer ministers of staatssecretarissen ondertekend.

”Eed of belofte”

Artikel 49 Grondwet luidt: Op de wijze bij de wet voorgeschreven leggen de ministers en de staatssecretarissen bij de aanvaarding van hun ambt ten overstaan van de Koning een eed, dan wel verklaring en belofte, van zuivering af en zweren of beloven zij trouw aan de Grondwet en een getrouwe vervulling van hun ambt.

”Troonrede”

Artikel 65 Grondwet luidt: Jaarlijks op de derde dinsdag van september of op een bij de wet te bepalen eerder tijdstip wordt door of namens de Koning in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal een uiteenzetting van het door de regering te voeren beleid gegeven.

Besluit vaststelling en aanduiding zevenentwintigste april als Koningsdag luidt: Overwegende dat het wenselijk is met het oog op de toepassing van wettelijke voorschriften ter zake een dag aan te wijzen, waarop de verjaardag van de Koning wordt gevierd en deze dag van een aanduiding te voorzien; Hebben goedgevonden en verstaan: Artikel 1. Met ingang van 1 januari 2014 wordt de zevenentwintigste april in het vervolg aangeduid als Koningsdag, behoudens uitzonderingen in verband met zondagen. Artikel 2 Het koninklijk besluit van 24 april 1980, nr. 11, wordt ingetrokken. Artikel 3 Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari 2014. ’s-Gravenhage, 30 januari 2013. Beatrix. De Minister-President, Minister van Algemene Zaken, M. Rutte

Artikel 3 van de Algemene termijnenwet luidt (gedeeltelijk): Algemeen erkende feestdagen in de zin van deze wet zijn: de Nieuwjaarsdag, de Christelijke tweede Paas- en Pinksterdag, de beide Kerstdagen, de Hemelvaartsdag, de dag waarop de verjaardag van de Koning wordt gevierd en de vijfde mei.

Lintjesregen

DINSDAG 1 MEI 2018. Afgelopen vrijdag was het Koningsdag, met in de krant en andere media veel aandacht voor de koninklijke onderscheidingen in de Orde van Oranje-Nassau (de lintjesregen). Elke koninklijke onderscheiding wordt op grond van de Wet instelling van de Orde van Oranje-Nassau door de koning ondertekend. Voor zo’n onderscheiding komt iemand op grond van het Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau in aanmerking als hij zich geruime tijd voor de samenleving heeft ingespannen of een opvallende prestatie heeft geleverd die voor de samenleving bijzondere waarde heeft. Er zijn zes koninklijke onderscheidingen, ze worden graden genoemd: Ridder Grootkruis, Grootofficier, Commandeur, Officier, Ridder en Lid. De eerste graad (Ridder Grootkruis) is de hoogste onderscheiding; de zesde graad (Lid) is de laagste onderscheiding. Veruit de meeste gedecoreerden zijn Officier, Ridder of Lid. Bij de verlening van die drie graden wordt een kruis en een lint(je) overhandigd, waarvan de grootte varieert: kruis en lintje van een Officier en Ridder zijn groter dan van een Lid. Het lintje voor een vrouw die Officier of Ridder wordt, is kleiner dan dat van een man (en even groot als dat van een Lid). Politici (zoals gemeenteraadsleden) met een lange staat van dienst krijgen automatisch een koninklijke onderscheiding. Iedereen moet zijn koninklijke onderscheiding teruggeven na veroordeling tot een gevangenisstraf van een jaar.

Artikel 1 Wet instelling van de Orde van Oranje-Nassau luidt: Er wordt een Orde ingesteld, strekkende tot vererende onderscheiding van Onze onderdanen of vreemdelingen, die zich jegens Ons en de staat of jegens de maatschappij op bijzondere wijze hebben verdienstelijk gemaakt.

Artikel 2 luidt: Deze Orde draagt de naam van “de Orde van Oranje-Nassau”.

Artikel 5 luidt: Alle benoemingen in deze Orde geschieden bij koninklijk besluit.

Artikel 47 Grondwet luidt (gedeeltelijk). Alle koninklijke besluiten worden door de Koning en door een of meer ministers of staatssecretarissen ondertekend.

Artikel 2 Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau luidt: . Lid 1. De Orde van Oranje-Nassau strekt tot onderscheiding van personen wegens bijzondere verdiensten jegens de samenleving. Lid 2. Van verdiensten als bedoeld in het eerste lid is sprake, indien: a. iemand zich geruime tijd ten bate van de samenleving heeft ingespannen of anderen heeft gestimuleerd; b. iemand een of meer opvallende prestaties heeft geleverd of werkzaamheden heeft verricht die voor de samenleving een bijzondere waarde hebben. Lid 3. Bij de vaststelling van de bijzondere verdiensten, bedoeld in het tweede lid, kan in aanmerking worden genomen dat iemand geruime tijd werkzaamheden heeft verricht op een wijze die betrokkene onderscheidt van anderen en die getuigt van een karaktervolle en voorbeeldige plichtsvervulling.

Artikel 6 Wet instelling van de Orde van Oranje-Nassau luidt: De Ridders van de eerste graad van deze Orde dragen de naam van Ridder Grootkruis. De Ridders van de tweede graad van deze Orde dragen de naam van Grootofficier. De Ridders van de derde graad van deze Orde dragen de naam van Commandeur. De Ridders van de vierde graad van deze Orde dragen de naam van Officier. De Ridders van de vijfde graad van deze Orde dragen de naam van Ridder. De Ridders van de zesde graad van deze Orde dragen de naam van Lid.

Artikel 7 Wet instelling van de Orde van Oranje-Nassau luidt (gedeeltelijk): Het versiersel dezer Orde bestaat in een kruis met acht geparelde punten en een doorlopende laurierkrans tussen de armen en gedekt met een koninklijke kroon.

Artikel 7 Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau luidt (gedeeltelijk): De uit te reiken onderscheidingstekens zijn voor de onderscheiden graden van:

Officier: 1°. het versiersel waarvan het kruis een diameter heeft van 46 millimeter, hangende aan het lint, voorzien van een rozet in de kleuren van het lint, dat op borsthoogte op de linkerzijde van de kleding wordt gedragen. Het lint voor mannen is 37 millimeter en voor vrouwen 27 millimeter breed. Vrouwen dragen het lint opgemaakt in de vorm van een strik; 2°. het draagteken, zijnde het in rozetvorm opgemaakte lint. Het draagteken wordt gedragen in plaats van het onder 1° genoemde onderscheidingsteken.

e. Ridder: 1°. het versiersel waarvan het kruis een diameter heeft van 46 millimeter, hangende aan het lint, dat op borsthoogte op de linkerzijde van de kleding wordt gedragen. Het lint voor mannen is 37 millimeter en voor vrouwen 27 millimeter. Vrouwen dragen het lint opgemaakt in de vorm van een strik;
2;. het draagteken, zijnde het lint, opgemaakt in de vorm van een strik, waaraan is toegevoegd een kleine zilveren kroon. Het draagteken wordt gedragen in plaats van het onder 1° genoemde onderscheidingsteken.

f. Lid: 1°. het versiersel waarvan het kruis een diameter heeft van 35 millimeter, hangende aan het lint met een breedte van 27 millimeter, dat op borsthoogte op de linkerzijde van de kleding wordt gedragen. Vrouwen dragen het lint opgemaakt in de vorm van een strik;
2°. het draagteken, zijnde het lint, opgemaakt in de vorm van een strik. Het draagteken wordt gedragen in plaats van het onder 1° genoemde onderscheidingsteken.

Artikel 14 luidt: Lid 1. De volgende personen worden geacht aan een of meer van de in artikel 2 genoemde criteria te voldoen:
a. de leden van de Staten-Generaal, van de Staten van de Nederlandse Antillen en van de Staten van Aruba die ten minste tweemaal zijn herkozen en ten minste tien jaren zitting hebben gehad;
b. de Nederlandse leden van het Europees Parlement die ten minste een maal zijn herkozen en ten minste tien jaren zitting hebben gehad;
c. de leden van de provinciale staten en van de gemeenteraden in Nederland en van de eilandsraden van de Nederlandse Antillen die ten minste twaalf jaren zitting hebben gehad;
d. de ministers en staatssecretarissen van de landen van het Koninkrijk die hun ambt ten minste een jaar hebben bekleed.
Lid 2. Indien personen als bedoeld in het eerste lid, onderdelen a, b en c, niet voldoen aan de daarin gestelde vereisten, worden zij geacht aan een of meer van de in artikel 2 genoemde criteria te voldoen, indien zij ten minste twaalf jaren zitting hebben gehad in twee of meer verschillende van de in de onderdelen a, b of c genoemde organen.

Artikel 11 Wet instelling van de Orde van Oranje-Nassau luidt (gedeeltelijk): Een onderscheiding in deze Orde vervalt, indien degene aan wie de onderscheiding is verleend, onherroepelijk is veroordeeld tot een gevangenisstraf van ten minste een jaar.

Koninkrijksregering op de Benedenwindse Eilanden

Donderdag 11 januari 2018. Venezuela houdt de grens met Aruba, Bonaire en Curacao langer gesloten. Het exportverbod leidt op deze ABC-eilanden tot zorg. Morgen is er overleg tussen de koninkrijksregering en Venezuela. Waaruit bestaat de koninkrijksregering? Op grond van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden zijn de ministers van de koninkrijksregering de Nederlandse ministers plus een minister uit Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Koning Willem-Alexander is ook koning van de ABC-eilanden. Waarom is het overleg van morgen een verantwoordelijkheid voor de koninkrijksregering? Het gaat over buitenlandse betrekkingen en dat is een taak van de koninkrijksregering. Heeft de Nederlandse regering ook eigen taken op de eilanden? Ja, op Bonaire. Bonaire is namelijk deel van Nederland, het is een (bijzondere) Nederlandse gemeente. Dat is ook het geval met de Bovenwindse Eilanden Saba en Sint Eustatius. De drie worden samen ook wel Caribisch Nederland genoemd.

Artikel 7 Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden luidt: De raad van ministers van het Koninkrijk is samengesteld uit de door de Koning benoemde ministers en de door de regering van Aruba, Curaçao onderscheidenlijk Sint Maarten benoemde Gevolmachtigde Minister.

Artikel 1 luidt: Het Koninkrijk omvat de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

Artikel 1a luidt: De Kroon van het Koninkrijk wordt erfelijk gedragen door Hare Majesteit Juliana, Prinses van Oranje-Nassau en bij opvolging door Hare wettige opvolgers.

Artikel 3 lid 1 aanhef en onder b luidt: Onverminderd hetgeen elders in het Statuut is bepaald, zijn aangelegenheden van het Koninkrijk de buitenlandse betrekkingen.

Artikel 41 lid 1: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten behartigen zelfstandig hun eigen aangelegenheden.

Sint Maarten en Nederland

Woensdag 1 november 2017.  Nederland helpt de Caribische eilanden Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius bij hun wederopbouw na de verwoestende gevolgen van orkaan Irma in september. Sint Maarten is het bovenwindse eiland dat veruit het meest is getroffen. De Nederlandse regering heeft de verdere hulpverlening aan Sint Maarten afhankelijk gesteld van voorwaarden die betrekking hebben op het staatsbestel. Aan die voorwaarden wordt volgens de regering van Sint Maarten  voldaan; volgens de (nieuwe) Nederlandse regering echter niet.

Waarom geen voorwaarden gesteld aan Saba en Sint Eustatius? Omdat deze twee eilanden al deel uitmaken van het staatsbestel van Nederland (zij zijn namelijk Nederlandse gemeenten), terwijl Sint Maarten geen deel uitmaakt van het Nederlandse staatsbestel maar een eigen staatsbestel heeft (met bijvoorbeeld eigen regering,  parlement en grondwet). Sint Maarten maakt wel deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden. Nederland moet dan ook wel hulp en bijstand verlenen. Dat alles is in het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden geregeld.

Artikel 1 Statuut: Het Koninkrijk omvat de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Bonaire, Sint Eustatius en Saba maken elk deel uit van het staatsbestel van Nederland.

Artikel 36 Statuut: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten verlenen elkander hulp en bijstand.

Artikel 42 lid 1 Statuut: In het Koninkrijk vindt de staatsinrichting van Nederland regeling in de Grondwet, die van Aruba, Curaçao en Sint Maarten in de Staatsregelingen van Aruba, van Curaçao en van Sint Maarten.