6 NOVEMBER 2018 De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft vorige week maandag aangekondigd dat ze het voorzitterschap van haar politieke partij niet meer wil verlengen. Merkel is achttien jaar partijvoorzitter geweest. Enkele kandidaten voor de opvolging: Friedrich Merz, Jens Spahn, Annegret Kramp-Karrenbauer. Het CDU houdt eind dit jaar nieuwe voorzittersverkiezingen. Wie mag daarin stemmen?
CDU CDU is de officiële afkorting voor Christlich Demokratische Union Deutschlands. Het is de grootste partij in de Duitse volksvertegenwoordiging (Bundestag).
Partijleider De partijvoorzitter van het CDU is tevens de politieke leider van de partij. Dat gold al voor Konrad Adenauer in de jaren 50 en 60 en in de jaren 70, 80 en 90 ook voor Helmut Kohl. In Nederland is bij mijn weten de partijvoorzitter niet ook partijleider. Partijleider is een ander. Buma, Asscher en Klaver zijn partijleiders maar geen voorzitters van CDA, PvdA en GroenLinks.
Verkiezing De partijvoorzitter van het CDU wordt niet rechtstreeks gekozen door de ruim 400.000 (gewone) leden van de partij. Men kan lid worden vanaf 16 jaar. De statuten van de partij schrijven in plaats daarvan voor dat de partijvoorzitter in functie wordt door de Bundesparteitag wordt gekozen.
Bundesparteitag De Bundesparteitag is een partijorgaan dat bestaat uit ongeveer 1000 leden. Zij kiezen de partijvoorzitter. Wie heeft die 1000 gekozen? Zij zijn gekozen door de CDU in de deelstaten en regio’s. Het aantal afgevaardigden verschilt per deelstaat. Het hangt niet alleen af van het aantal gewone leden in die deelstaat, maar ook van het aantal stemmen dat bij de laatste parlementsverkiezingen is verkregen. Wie in de deelstaat en regio kiest de afgevaardigden? Opnieuw hoeven dat niet de gewone leden te zijn. Het kunnen namelijk wederom afgevaardigden zijn. In dat geval wordt de partijvoorzitter dus gekozen door de afgevaardigden van de afgevaardigden. Dat mag de CDU van de deelstaat zelf beslissen.
Nordrhein-Westfalen In de aan Nederland grenzende deelstaat Nordrhein-Westfalen zijn het in elk geval afgevaardigden die de leden van de Bundesparteitag kiezen. Dat staat in de statuten van het CDU van deze deelstaat. Hier wordt de partijvoorzitter/partijleider dus gekozen door de afgevaardigden van de afgevaardigden (waarmee niet is gezegd dat hierna de gewone leden wel aan bod zijn).
Democratisch? Gewone leden hebben meer zeggenschap als zij de partijvoorzitter/partijleider rechtstreeks kunnen kiezen. Afgevaardigden zijn beter ”ingevoerd” en kunnen daardoor een betere keuze maken. Moeilijke vraag dus.
BRONNEN
Artikelen 4, 6, 6a, 17, 28 en 29 Statuten CDU Duitsland: https://www.cdu.de/system/tdf/media/statutenbroschuere.pdf?file=1
Artikel 25 Staten CDU Nordhein-Westfalen:
https://www.cdu-nrw.de/sites/default/files/media/docs/satzung_cdu_nrw_2018-06-09.pdf