VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2018. In deze bijdrage staat centraal de vrouw of man die geen lid is van Provinciale Staten maar die in haar vergaderingen wel namens een fractie het woord mag voeren. Daarover kan een regeling zijn opgenomen in de reglementen van orde van Provinciale Staten. Ik vergelijk de regelingen van Zuid-Holland, Noord-Brabant en Gelderland. Een volledige vergelijking was niet het doel.
Provinciale Staten Provinciale Staten is als het ware het parlement van een provincie. Het aantal volksvertegenwoordigers kan per provincie verschillen. Gelderland en Noord-Brabant hebben 55 Statenleden, verdeeld over 11 fracties. Ook Zuid-Holland heeft 55 Statenleden, verdeeld over 12 fracties.
Reglement van orde Provinciale Staten stellen op grond van de Provinciewet een reglement van orde vast voor hun plenaire vergaderingen (1).
Naam In Noord-Brabant heet zo’n persoon die namens de fractie het woord mag voeren zonder Statenlid te zijn burgerlid, in Gelderland fractievolger en in Zuid-Holland fractievertegenwoordiger. Ik zal de naam fractievertegenwoordiger hanteren.
Zuid-Holland nu niet Noord-Brabant (2) en Gelderland (3) hebben over de fractievertegenwoordiger een regeling opgenomen in hun reglement van orde. Zuid-Holland (4) nu niet; dat was enkele jaren geleden nog wel het geval (5). Ik zal hieronder deze oude regeling in de vergelijking meenemen.
Fractie Een fractie bestaat altijd uit een of meer Statenleden. Er kan dus geen fractievertegenwoordiger zijn zonder dat de fractie uit een of meer Statenleden bestaat.
Kandidatenlijst Iemand kan alleen fractievertegenwoordiger worden, als ze bij de laatste verkiezingen op een kandidatenlijst stond. Dat moet de lijst zijn van dezelfde partij als de Statenleden van de fractie (Gelderland); het mag ook de lijst zijn van een andere partij mits die partij een of meer Statenleden heeft (Noord-Brabant); het is voldoende dat ze op een kandidatenlijst stond, ongeacht of die partij Statenleden heeft (Zuid-Holland).
De fractie benoemt? In Gelderland kan de fractie zelfstandig een fractievertegenwoordiger benoemen. In Noord-Brabant en Zuid-Holland kan de fractie alleen een voordracht doen en is het aan Provinciale Staten om de fractievertegenwoordiger al dan niet te benoemen. In Noord-Brabant mag zo’n voordracht alleen gebeuren na toestemming van het presidium. Het presidium bestaat hier uit de commissaris van de Koning en alle fractievoorzitters.
De fractie ontslaat? In Gelderland is er geen regeling opgenomen over het ontslag van de fractievertegenwoordiger. In Noord-Brabant en Zuid-Holland kan de fractie alleen een voorstel doen en is het vervolgens weer aan Provinciale Staten om de fractievertegenwoordiger al dan niet te ontslaan. In Zuid-Holland kan (kon) Provinciale Staten haar ook zonder zo’n voorstel ontslaan.
Aantal In Zuid-Holland mocht elke fractie slechts één fractievertegenwoordiger hebben. In Gelderland stelt Provinciale Staten het maximumaantal vast. In Noord-Brabant is hierover niets geregeld in het reglement van orde.
(Toegevoegd op 20 september:) In Noord-Brabant zijn de eenpersoonsfracties ChristenUnie-SGP en Lokaal Brabant de enige fracties met een burgerlid, elk heeft er één. In Gelderland hebben SGP (3 Statenleden), 50PLUS (1 Statenlid) en ChristenUnie (4 Statenleden) een of twee fractievolgers.
Mag doen In Zuid-Holland was de fractievertegenwoordiger lid van een Statencommissie. In Gelderland mag ze in een Statencommissie de fractie vertegenwoordigen. In Noord-Brabant mag ze alleen tijdens themabijeenkomsten, rond-vraagmomenten en woordvoerdersoverleggen de fractie vertegenwoordigen.
BRONNEN
Noot 1: Artikel 16 Provinciewet: Provinciale staten stellen een reglement van orde voor hun vergaderingen en andere werkzaamheden vast.
Noot 2: Verordening van Provinciale Staten van de provincie Noord-Brabant houdende regels voor Provinciale Staten (Reglement van orde Provinciale Staten Noord-Brabant 2017), artikel 5 luidt (gedeeltelijk):
Artikel 5 Burgerleden
Lid 1. Provinciale Staten benoemen burgerleden op voordracht van die fractie, die voor het voordragen van burgerleden toestemming heeft gekregen van het presidium.
Lid 2. Een burgerlid mag namens de fractie het woord voeren tijdens themabijeenkomsten, het rond-vraagmoment en woordvoerdersoverleggen.
Lid 3. De benoeming tot burgerlid staat open voor hen, die tijdens de meest recente verkiezingen van Provinciale Staten geplaatst waren op de kandidatenlijst van een krachtens die verkiezingen in Provinciale Staten vertegenwoordigde politieke partij.
Lid 9. Provinciale Staten kunnen een burgerlid ontslaan op voorstel van de fractie die de voordracht tot benoeming heeft gedaan.
Noot 3: Rectificatie Besluit van Provinciale Staten van de provincie Gelderland houdende regels omtrent het reglement van orde Reglement van Orde provinciale Staten van Gelderland 2017, artikel 6 (gedeeltelijk):
Artikel 6. Fractievolgers
Lid 1. Fracties kunnen fractievolgers benoemen. Provinciale Staten besluiten over het maximaal aantal te benoemen fractievolgers.
Lid 2. Een fractievolger dient tijdens de laatste verkiezingen voor Provinciale Staten geplaatst te zijn op de kandidatenlijst van de partij, die hij als fractievolger vertegenwoordigt. Op hem zijn de artikelen10, 11, 12, 13 en 15 van de Provinciewet van overeenkomstige toepassing.
Lid 3. Een fractievolger kan zijn fractie vertegenwoordigen in commissies als bedoeld in hoofdstukken 8 en 9.
Noot 4: Reglement van Orde voor de vergaderingen van Provinciale Staten, de Statencommissies, het Fractievoorzittersoverleg en de Agendacommissie van de provincie Zuid-Holland (2017).
Noot 5: Reglement van Orde voor de vergaderingen van Provinciale Staten van Zuid-Holland, e.a. (Reglement van Orde voor de vergaderingen van Provinciale Staten van Zuid-Holland, e.a.), in werking getreden op 10 november 2010 (ik weet niet tot hoe lang het gegolden heeft, maar nu geldt het niet meer), artikel 65 luidt (gedeeltelijk):
Artikel 65 Fractievertegenwoordigers
Lid 1. Elke fractie kan een voordracht indienen tot benoeming van maximaal één niet-Statenlid tot lid van de Statencommissies (fractievertegenwoordiger).
Lid 2. Om voor benoeming als fractievertegenwoordiger in aanmerking te komen, dient betrokkene voor te komen op een geldig verklaarde lijst van kandidaten voor de laatst gehouden provinciale verkiezingen.
Lid 3. Provinciale Staten kunnen een fractievertegenwoordiger op eigen verzoek of op voorstel van de fractie die hem/haar voor benoeming heeft voorgedragen, ontslag verlenen als commissielid.