DINSDAG 11 DECEMBER 2018 Eind mei 2019 zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. Dat is de volksvertegenwoordiging van de Europese Unie. Afgelopen zaterdag heeft de PES – dat is in het Nederlands de Partij van Europese Sociaaldemocraten – haar lijsttrekker gekozen: de Nederlander Frans Timmermans. Hoe kiest de PES haar lijsttrekker?
Europees Parlement Eerst even over het Europees Parlement. De parlementariërs worden rechtstreeks gekozen door de burgers. Ze worden voor vijf jaar gekozen. De vorige verkiezingen waren in 2014. Het parlement telt nu 751 leden. De Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten is een fractie waarin de PES samenwerkt met enkele verwante, (maar wel) veel kleinere partijen. De fractie is met 191 zetels de op één na grootste in het parlement.De grootste fractie is de Europese Volkspartij, met zo’n 30zetels meer.
Belgisch De PES is volgens haar statuten een Belgische rechtspersoon: zeis opgericht volgens het Belgische recht en het Belgische recht is dus op haar toepasselijk. Ze heeft haar statutaire zetel en hoofdkantoor in Brussel. De PES is een internationale vereniging zonder winstoogmerk volgens Belgisch recht. Deze internationale vereniging is geregeld in de (Belgische) Wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de stichtingen en de Europese politieke partijen en stichtingen. In de toepasselijke wetsbepalingen staat bijvoorbeeld dat de leden niet persoonlijk aansprakelijk kunnen zijn voor de schulden van zo’n vereniging.
Bond De vereniging heeft – als ik het goed zie – 38 leden met stemrecht (full membership). Het zijn politieke partijen (33) of andere organisaties (5). De politieke partijen zijn nationale partijen. Zo is de Nederlandse PvdA lid, net als de Britse Labour Party, de Franse Parti socialiste en de Spaanse PSOE. Sommige EU-landen hebben meer dan één lid, zoals België waar twee politieke partijen lid zijn (PS en sp.a). Er zijn ook leden die niet uit de EU komen, zoals de Noorse DNA. Er zijn nog allerlei andere leden,maar die laat ik hier buiten beschouwing, want zij hebben geen stemrecht. Mensen die lid zijn van nationale partijen met full membership, zijn automatisch lid van de PES. PvdA-leden zijn dus automatisch lid van de PES, maar zonder stemrecht.
Congress is het hoogste orgaan van de PES. Op het Election Congress wordt de lijsttrekker voor de verkiezingen van het Europees Parlement gekozen. Dat gebeurt op een vergadering. Stemrecht op die vergadering hebben afgevaardigden van bovengenoemde (33) nationale politieke partijen en (5) organisaties. Er zijn nog enkele andere afgevaardigden met stemrecht, zoals afgevaardigden van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten en van het bestuur van de PES.
Stem(pel) Elke nationale politieke partij kiest haar eigen afgevaardigden. Het aantal afgevaardigden vaneen partij is onder andere afhankelijk van het aantal volksvertegenwoordigers dat deze partij ”heeft” in het nationale parlement en in het Europees Parlement. De afgevaardigden van een partij moeten allemaal hetzelfde stemmen! De Britse Labour Party mag dus (aanzienlijk) meer afgevaardigden sturen dan de PvdA en kan daardoor een (veel)groter stempel drukken op de uitslag.Op het Election Congress kan de lijsttrekker worden gekozen met een gewone meerderheid van stemmen, maar dat is dus niet hetzelfde als een gewone meerderheid van de leden (en andere aanwezigen) met stemrecht. Wel is het zo dat een geldig besluit alleen kan worden genomen als minstens 22 van de nationale partijen aanwezig is.
Op het Election Congress van afgelopen zaterdag was Frans Timmermans trouwens de enige kandidaat. Er viel dus niet zoveel te kiezen voor de congresgangers.
BRONNEN:
Statuten van de PES (2015), artikelen 1.1, 1.2 (naamgeving), 4 (zetel), 9 (lidmaatschap), 12 (leden met stemrecht), 18, 20 en 22 (aantal afgevaardigden en aantal stemmen; quorumeis), 25 en 26 (Election Congress) https://www.pes.eu/export/sites/default/Downloads/PES-Documents/FINAL_amended_PES_Statutes_EN_clean.pdf_64645215.pdf
Artikel 49 van de (Belgische) Wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de stichtingen en de Europese politieke partijen en stichtingen luidt(gedeeltelijk): De leden gaan in deze hoedanigheid geen enkele persoonlijke verplichting aan inzake de verbintenissen die de internationale vereniging zonder winstoogmerk aangaat.