VENDREDI LE 14 DÉCEMBRE 2018 De gelehesjesbeweging in Frankrijk – gilets jaunes – heeft afgelopen dinsdag ook de Franse Tweede Kamer in beweging gebracht. Want hoewel het Palais Bourbon op zaterdagen onbereikbaar is voor de demonstranten, is hier dinsdag naar aanleiding van de gilets jaunes een motie van wantrouwen ingediend tegen de regering.
Assemblée nationale Zo heet de Franse Tweede Kamer. Deze Kamer heeft 577 Kamerleden, députés genaamd. Het Franse parlement is een tweekamerstelsel. De andere Kamer is de Sénat.
Motion de censure De gilets jaunes roepen op de Parijse Champs Elysées om het aftreden van de president, Macron démission! Een parlementaire motie van wantrouwen – motion de censure –is echter altijd gericht tegen de regering, le gouvernement. Die regering in Frankrijk bestaat uit de Premier ministre en de andere ministers. Philippe Edouard is de huidige Premier ministre. De president maakt geen deel uit van de regering, ofschoon hij de Premier ministre – en op diens voordracht de overige ministers – heeft benoemd en hij bovendien voorzitter is van de wekelijkse ministerraad. Het parlement kan geen motie van wantrouwen tegen de president indienen, want hij heeft een eigen democratische legitimatie. Ook hij is namelijk (rechtstreeks) gekozen door de burgers.
Démission Net als in Nederland zorgt een aangenomen motie van wantrouwen ervoor dat de regering haar ontslag aanbiedt. In Frankrijk biedt de regering haar ontslag – démission – aan bij de president; in Nederland bij de Koning. Alleen de Assemblée nationale kan een motie van wantrouwen aannemen; de Sénat kan dat niet. In Nederland zijn de meningen verdeeld of ook de Eerste Kamer een motie van wantrouwen kan aannemen.
58 Een motie van wantrouwen kan in Frankrijk pas worden ingediend als minstens 58 Kamerleden – députés – er hun handtekening onder hebben geplaatst. In Nederland kan zo’n motie van wantrouwen door één enkel Kamerlid worden ingediend. De motie van wantrouwen die afgelopen dinsdag om kwart voor vijf `s middags werd ingediend in de Assemblée nationale is ondertekend door 62 députés.
Le refus de la politique sociale et fiscale injuste conduite depuis dix-huit mois. Dat is een zinsnede uit die motie. De indieners verklaren de demonstraties van de gilets jaunes als verzet van gepensioneerden, ambtenaren, jongeren en huurders tegen de sociale en fiscale politiek van de regering in de afgelopen anderhalf jaar, dus sinds het presidentschap van Macron. De indieners steunen het verzet. Ze nemen echter afstand van de vernielingen en gewelddadigheden. Volgens de indieners wordt het hoog tijd voor een nieuwe regering en een nieuwe sociale en fiscale politiek.
289Tussen indiening van de motie van wantrouwen en de stemming hierover moet minstens 48 uur liggen. De stemming heeft dan ook pas gisteren plaatsgevonden. Voor het aannemen van een motie van wantrouwen moet minstens de helft plus één van de députés vóór de motie stemmen. Er zijn dus minstens 289 vóór stemmers nodig. Er waren gisteren slechts 70 députés die vóór de motie stemden. Deze stemmen waren vrijwel volledig afkomstig van de linkse oppositiepartijen en van de partij van Marine Le Pen. Van de rechtse oppositiepartij Les Républicains heeft slechts één député vóór gestemd. Het was overigens op voorhand duidelijk dat de motie het niet ging halen, want de twee regeringspartijen bezitten een ruime meerderheid in de Assemblée nationale.
3 De indiening van zo’n (spontane) motie van wantrouwen is voor de indienende députés niet zonder gevolg, want het aantal moties van wantrouwen dat hij of zij mag mede-ondertekenen is beperkt tot drie per parlementair jaar; een parlementair jaar loopt van oktober tot juni. De motie van afgelopen dinsdag was niet de eerste van het afgelopen jaar. Het was geloof ik wel de eerste sinds afgelopen oktober.
BRONNEN:
Onderstaande Franse wetsbepalingen zijn afkomstig van DILA. Constitution Version consolidée au 8 mars 2018https://www.legifrance.gouv.fr/Droit-francais/Constitution.
Assemblée nationale:
Artikel 24 Constitution luidt (gedeeltelijk): Le Parlement vote la loi. Il contrôle l’action du Gouvernement. Il évalue les politiques publiques. Il comprend l’Assemblée nationale et le Sénat.
Motion de censure:
Artikel 49 Constitution luidt (gedeeltelijk): L’Assemblée nationale met en cause la responsabilité du Gouvernement par le vote d’une motion de censure.
Artikel 5 luidt (gedeeltelijk): Le Président de la République est élu pour cinq ans au suffrage universel direct.
Artikel 8 luidt: Le Président de la République nomme le Premier Ministre .Il met fin à ses fonctions sur la présentation par celui-ci de la démission du Gouvernement. Sur la proposition du Premier ministre, il nomme les autres membres du Gouvernement et met fin à leurs fonctions.
Article 9 luidt: Le Président de la République préside le conseil des ministres.
Démission:
Artikel 50 Constitution luidt (gedeeltelijk): Lorsque l’Assemblée nationale adopte une motion de censure (..), le Premier ministre doit remettre au Président de la République la démission du Gouvernement.
Artikel 49 luidt (gedeeltelijk): L’Assemblée nationale met en cause la responsabilité du Gouvernement par le vote d’une motion de censure.
58:
Artikel 49 Constitution luidt (gedeeltelijk): Une telle motion n’est recevable que si elle est signée par un dixième au moins des membres de l’Assemblée nationale.
Le refus:
De motie staat op:
289:
Artikel 49 Constitution luidt (gedeeltelijk): Le vote ne peut avoir lieu que quarante-huit heures après son dépôt.
Artikel 49 luidt (gedeeltelijk): Seuls sont recensés les votes favorables à la motion de censure qui ne peut être adoptée qu’à la majorité des membres composant l’Assemblée.
3:
Artikel 28 Constitution luidt (gedeeltelijk): Le Parlement se réunit de plein droit en une session ordinaire qui commence le premier jour ouvrable d’octobre et prend fin le dernier jour ouvrable de juin. Le nombre de jours de séance que chaque assemblée peut tenir au cours de la session ordinaire ne peut excéder cent vingt. Les semaines de séance sont fixées par chaque assemblée.
Artikel 49 luidt (gedeeltelijk): Sauf dans le cas prévu à l’alinéa ci-dessous, un député ne peut être signataire de plus de trois motions de censure au cours d’une même session ordinaire et de plus d’une au cours d’une même session extraordinaire.