DINSDAG 9 NOVEMBER 2021 Vorige week is de Klimaattop in Glasgow begonnen; hij duurt tot eind deze week. De top is vaker gehouden, de laatste was twee jaar geleden. Hij wordt steeds ergens anders gehouden. Regeringen uit de hele wereld vergaderen er met elkaar over hoe de klimaatverandering aan te pakken. Dat gebeurt op basis van het UNFCCC en in de COP26, CMP16 en CMA3. Waar staan al die afkortingen voor?
UNFCCC is de Engelse naam van wat in de Nederlandse media het Klimaatverdrag wordt genoemd. De officiële Nederlandse naam daarvan is Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering. Het is dus een verdrag van de Verenigde Naties, een VN-verdrag. De Algemene Vergadering van de VN heeft in december 1989 een resolutie aangenomen om zo’n verdrag tot stand te brengen. Daarna is de verdragstekst onder verantwoordelijkheid van de VN voorbereid. De Nederlandse versie is geen officiële verdragstaal. Frans, Chinees en – natuurlijk – Engels zijn dat wel. In het Engels luidt de officiële naam van het verdrag ‘United Nations Framework Convention on Climate Change’, afgekort tot UNFCCC.
PARTIES Veel landen hebben het verdrag in 1992 ondertekend, ook Nederland. Het is in 1994 in werking getreden. Inmiddels hebben bijna alle landen in de wereld het verdrag geratificeerd. Daardoor zijn ze verdragspartij geworden. Ook China, Rusland en Turkije zijn verdragspartijen, ook al wonen de regeringsleiders van deze landen de top dit jaar niet bij. Partij is ook de Europese Unie. In het Engels heet een (verdrags)partij ‘party (to the convention)’.
COP26 is de afkorting voor wat in het verdrag ‘Conference of the Parties’ wordt genoemd en wat in de Nederlandse verdragsversie is vertaald met ‘Conferentie van de Partijen’. Het is het hoogste orgaan van het UNFCCC. De COP houdt elk jaar een gewone zitting. In 1995 was de eerste (COP1), die was in Berlijn. De laatste werd in Madrid gehouden (COP25), in 2019. Die van dit jaar is dus de 26e en heet daarom COP26. Hij had eigenlijk vorig jaar moeten plaatsvinden, maar is toen vanwege corona niet doorgegaan.
1 STEM PER LAND In de vergaderingen heeft elk land dat partij is één stem. De Europese Unie is ook verdragspartij en heeft net zoveel stemmen als het aantal landen dat er lid van is. De Europese Unie heeft dus 27 stemmen. Het is niet zo dat dan zowel de Europese Unie als haar lidstaten mogen stemmen. Het is óf de Europese Unie óf haar lidstaten. Binnen de Europese Unie zijn afspraken gemaakt waarover de Europese Unie mag stemmen en waarover haar lidstaten.
KLIMAATVERANDERING In kranten en op televisie wordt vaak gesproken over ‘klimaatcrisis’, maar in het verdrag is sprake van ‘klimaatverandering’. Daaronder wordt verstaan ‘een verandering in het klimaat die direct of indirect wordt toegeschreven aan menselijke activiteit, die de samenstelling van de atmosfeer wijzigt en die naast natuurlijke klimaatwisselingen wordt waargenomen gedurende vergelijkbare perioden.’
CMP16 De ‘Conference of the Parties’ kan protocollen bij het verdrag aannemen. Dat is gebeurd in 1997 op de COP3, in het Japanse Kyoto. Dit ‘Kyoto Protocol’ is het enige protocol dat ooit is aangenomen, al is dit protocol later gewijzigd (in Doha: deze wijziging is pas sinds 1 januari jl. in werking getreden). Partij bij een protocol kunnen alleen verdragspartijen zijn; alleen de verdragspartijen die ermee hebben ingestemd worden ook partij bij het protocol. Bijna elke verdragspartij heeft ingestemd met het Kyoto Protocol. Het is in 2005 in werking getreden. Sindsdien wordt er elk jaar over vergaderd door de verdragspartijen die ermee hebben ingestemd. Dat gebeurt dan als onderdeel van de jaarlijkse zitting van de ‘Conference of the Parties (COP)’. In het ‘Kyoto Protocol’ spreekt men daarom van de ‘Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to this Protocol’. Dit wordt dan weer afgekort tot CMP. Dit jaar komt deze CMP voor de 16e keer bijeen, vandaar CMP16.In de Nederlandse versie wordt dit niet letterlijk vertaald maar spreekt men van de ‘Conferentie van de Partijen waarin de Partijen bij dit Protocol bijeenkomen’.
USA en CANADA Zoals gezegd is bijna elke verdragspartij ook partij bij het Kyoto Protocol, maar dus niet elke verdragspartij. Tot de uitzonderingen horen bijvoorbeeld de VS en Canada. De Amerikaanse regering heeft het protocol destijds (onder Bill Clinton) wel ondertekend, maar de Amerikaanse Senaat heeft niet willen meewerken aan de ratificatie. Een land wordt pas partij door ratificatie. In de Amerikaanse grondwet staat dat voor ratificatie de medewerking van de Senaat nodig is. Canada heeft het ondertekend én geratificeerd, maar enkele jaren later weer opgezegd (dat mocht).
CMA3 is de vergadering van de partijen bij wat in de media vaak het Akkoord van Parijs wordt genoemd. Volgens de officiële Nederlandse versie ‘Overeenkomst van Parijs’ geheten en volgens de officiële Engelse versie ‘Paris Agreement’. Dit Akkoord is geen protocol bij het Klimaatverdrag. Het is een nieuw verdrag dat in 2015 op de COP is tot stand gekomen. Dat was COP21 en die werd in Parijs gehouden. Het Akkoord is eind 2016 in werking is getreden. Het is geen protocol, maar een nieuw verdrag. Het wil de uitvoering en de doelstelling van het Klimaatverdrag verbeteren. Verdragspartijen kunnen alleen partijen zijn die ook bij het Klimaatverdrag partij zijn. Uit dit Klimaatverdrag neemt het Akkoord van Parijs de ‘Conference of the Parties’ over als hoogste orgaan, inclusief de regeling van het stemrecht. Net als bij het Kyoto Protocol fungeert de jaarlijkse zitting van deze COP tevens als de vergadering van de verdragspartijen bij het Akkoord van Parijs. In de Engelse versie van het Akkoord staat er dan ook ‘Conference of the Parties serving as the meeting of the parties to the Paris Agreement’. Dat wordt dan weer afgekort tot CMA. (Het is even zoeken naar de letters uit de afkorting, daarom heb ik ze vet gemaakt). Dit jaar wordt het derde CMA gehouden, het heet dan ook CMA3.
USA en CURAÇAO Veel landen en ook de Europese Unie zijn partij bij het Akkoord. Ook Canada is dat. Het partij zijn van de VS lijkt op een knipperlicht: wél onder Obama, niet meer onder Trump en nu weer wél onder Biden. Het Europese deel van Nederland is partij, maar het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden is noch bij het Akkoord, noch bij het Kyoto Protocol, noch bij het Klimaatverdrag partij. Bonaire, Curaçao en de andere vier Caribische eilanden zijn dus geen partij.
(Mr. Leon)
Volgend blog: woensdag 24 november