BoerBurgerBeweging: de partij

VRIJDAG 31 MAART 2023 Politieke partij BoerBurgerBeweging is twee weken geleden bij de Provinciale Statenverkiezingen de grote winnaar geworden. BBB is vooral bekend door haar (enige) Tweede Kamerlid Caroline van der Plas. Maar hoe is de partij intern georganiseerd? 

VERENIGING BBB is een vereniging. Met leden, bestuur, statuten en huishoudelijk reglement, net als alle andere politieke partijen maar ook als bijvoorbeeld voetbalclubs, zangkoren en veel belangenorganisaties. Verenigingen hebben weliswaar een wettelijke regeling in het Burgerlijk Wetboek, het tweede boek van het Burgerlijk Wetboek om precies te zijn, maar een vereniging heeft veel vrijheid om daarvan in statuten en huishoudelijk reglement af te wijken.  

LEDEN Iedereen kan volgens de statuten van BBB lid worden. Als je tenminste 18 jaar oud bent. Jongeren zijn ook welkom, maar alleen als aspirant lid, en dan heb je minder rechten dan een gewoon lid. Op 1 januari jl. waren er volgens Wikipedia 10.000 leden.

ALGEMENE (LEDEN) VERGADERING De leden van BBB kiezen uit hun midden een (landelijk) bestuur. Dat gebeurt op de Algemene Vergadering. Dat is de vergadering waarop alle leden aanwezig mogen zijn, het woord mogen voeren en hun stem mogen uitbrengen. Elk lid heeft één stem, maar een lid kan meer stemmen uitbrengen als hij door een ander lid werd gemachtigd. Dan vertegenwoordigt hij dat andere lid. De Algemene Vergadering is een fysiek gehouden vergadering, maar het bestuur kan ervoor kiezen om ook elektronisch stemmen mogelijk te maken. Aspirant leden mogen er het woord voeren, maar hebben geen stemrecht.

BESTUURSVOORDRACHT De Algemene Vergadering kiest de bestuursleden. Volgens de statuten kan het zittende bestuur iemand voordragen. Zo’n voordracht is moeilijk te doorbreken. Daarvoor is namelijk niet alleen een versterkte meerderheid van stemmen nodig (twee derde van de uitgebrachte stemmen), maar ook een quorum (twee derde van alle leden moet zijn vertegenwoordigd op de vergadering). Zo’n quorumeis lijkt me bij 10.000 leden (and counting!) bepaald geen sine cure, zelfs als er veel machtigingen zijn afgegeven en het bestuur elektronisch stemmen heeft mogelijk gemaakt.

LEDENVOORDRACHT Enigszins alerte en op sociale media actieve leden kunnen een bestuursvoordracht neutraliseren door een tegenvoordracht te doen. Dat moet dan wel minstens een week vóór de vergadering gebeuren. Niet meer dan vijftig leden zijn er volgens de statuten nodig om een voordracht te doen. Net als de bestuursvoordracht kan zo’n voordracht slechts worden doorbroken in aanwezigheid van twee derde van alle leden en met twee derde van de uitgebrachte stemmen.

VOORDRACHT contra VOORDRACHT Zo zou het dus kunnen gebeuren dat voor dezelfde vacature het bestuur persoon A voordraagt en  vijftig leden persoon B. Het is zelfs mogelijk dat vijftig andere leden persoon C voordragen. En zo voorts. Wat dan? Dan vervallen volgens de statuten de eis van een versterkte meerderheid en de quorumeis. Dan is namelijk al gekozen de persoon die de helft plus een van alle uitgebrachte stemmen heeft gekregen. Er moeten net zoveel stemrondes worden gehouden totdat dit bij een van de voorgedragen personen het geval is; bij elke stemronde valt de persoon met de minste stemmen af.    

ONTSLAG Maar wat als er geen tegenvoordracht is gedaan? Of als de Algemene Vergadering die kandidaat evenmin ziet zitten? Dan is er nog geen man over boord, want de Algemene Vergadering kan een bestuurder schorsen en ontslaan. Volgens de statuten is daarvoor geen versterkte meerderheid of quorum nodig. Ook volgens het Burgerlijk Wetboek (artikel 37) kan de Algemene Vergadering een ontslagbesluit nemen met de helft plus een van alle uitgebrachte stemmen en zonder dat een quorumeis geldt. Wel is het zo dat dit (voorgestelde) ontslag bij de bijeenroeping van de Algemene Vergadering moet worden vermeld als agendapunt. Er zal dus een nieuwe Algemene Vergadering moeten worden uitgeschreven en bij de uitnodiging daarvoor moet het voorgestelde ontslag van de bestuurder als agendapunt worden vermeld. Volgens het Burgerlijk Wetboek (artikel 41) kan niet alleen het bestuur maar ook 10% van de leden een Algemene Vergadering bijeenroepen.

VERKIEZINGSDEELNAME Waarom is het zo belangrijk wie in het (landelijk) bestuur zit? Omdat het bestuur volgens het Huishoudelijk Reglement van BBB zo’n belangrijke rol speelt bij verkiezingen. Zo beslist dat bestuur of er überhaupt aan een verkiezing wordt deelgenomen. Dat is niet alleen zo bij landelijke verkiezingen, maar ook bij provinciale en gemeentelijke verkiezingen. Het (landelijk) bestuur kan bijvoorbeeld beslissen om in de ene gemeente wel mee te doen maar in een andere gemeente niet.

KANDIDATENLIJST Bij elke verkiezing stelt het (landelijk) bestuur volgens dat reglement ook de kandidatenlijst op. Weliswaar gebeurt de officiële vaststelling van die lijst door de Algemene Vergadering en mag die Algemene Vergadering die lijst ook wijzigen (andere kandidaten, andere volgorde), maar in het algemeen is het bij politieke partijen zo dat een ledenvergadering niet zo vaak wil afwijken van de voorgelegde lijst. In elk geval ging dat ook zo bij de twaalf kandidatenlijsten voor de Provinciale Statenverkiezingen die op 12 november jl. aan de Algemene Vergadering van BBB zijn voorgelegd. Zij werden alle twaalf ongewijzigd vastgesteld, zie de (concept)notulen op de website.

VERKIEZINGSPROGRAMMA Het (landelijk) bestuur is volgens het reglement van BBB ook nauw betrokken bij alle verkiezingsprogramma’s. Weliswaar moeten die volgens dat reglement vastgesteld worden door de Algemene Vergadering en opgesteld worden door een programmacommissie waarin minstens drie leden moeten zitten die door de Algemene Vergadering zijn benoemd, maar er zijn ook altijd één of meer bestuursleden die daarin zitting mogen hebben. Als de programmacommissie over een onderdeel van het verkiezingsprogramma geen unaniem voorstel kan doen, dan worden alle varianten voorgelegd. De Algemene Vergadering moet dan een keuze maken maar kan ook altijd een geheel eigen invulling geven aan het verkiezingsprogramma. In het algemeen is het bij politieke partijen zo dat de ledenvergadering niet vaak wil afwijken van het concept verkiezingsprogramma.

CENTRAAL Het is dus niet zo dat bij provinciale of gemeentelijke verkiezingen een provinciale respectievelijk gemeentelijke afdeling van BBB gaat over de samenstelling van de kandidatenlijst in die provincie of gemeente en evenmin over de inhoud van het verkiezingsprogramma aldaar. Althans: niet volgens het (geldende) reglement.

(Mr. Leon)

Volgend blog: op of voor 28 april

Of lees een blog van mij op privaatrechtpraktijk.nl