Dinsdag 21 november 2017. In Dokkum (gemeente Dongeradeel) was afgelopen zaterdag de ”officiële” intocht van Sinterklaas in Nederland. De anti-ZwartePietdemonstranten die daarnaar op weg waren hadden alle regels gevolgd waaraan zij moesten voldoen. Wat houden die regels in? Volgens de gemeentelijke verordening moeten mensen die op een openbare plaats een demonstratie willen houden dit vooraf aan de burgemeester melden. Betoging is een ander woord voor demonstratie. Volgens de Wet openbare manifestaties kan de burgemeester dan voorschriften en beperkingen stellen aan zo’n demonstratie. Een demonstratie of betoging is een voorbeeld van een (openbare) manifestatie. Heel soms kan hij een demonstratie zelfs verbieden, maar dat laat ik hier buiten beschouwing. De voorschriften en beperkingen die de burgemeester eventueel stelt, staan in een beschikking. Niet elke beperking is toegestaan. De burgemeester van Dongeradeel heeft als beperking gesteld dat de demonstratie was alleen toegestaan op een aangewezen (openbare) plek langs de route van Sinterklaas (en Pieten). Het recht op demonstratie is een mensenrecht, dat ook in de Nederlandse Grondwet staat.
Artikel 2.1.2.2 Algemene Plaatselijke Verordening Dongeradeel, versie 2006, luidt (gedeeltelijk): Degene die het voornemen heeft op een openbare plaats een betoging te houden, moet daarvan voor de openbare aankondiging ervan en ten minste 48 uur voordat de betoging zal worden gehouden, schriftelijk kennis geven aan de burgemeester. Onder openbare plaats wordt verstaan: een plaats als bedoeld in artikel 1 van de Wet openbare manifestaties.
Artikel 4 lid 1 Wet openbare manifestaties luidt: De gemeenteraad stelt bij verordening regels vast met betrekking tot de gevallen waarin voor vergaderingen en betogingen op openbare plaatsen een voorafgaande kennisgeving vereist is.
Artikel 1 Wet openbare manifestaties luidt (gedeeltelijk): In deze wet wordt verstaan onder openbare plaats: plaats die krachtens bestemming of vast gebruik openstaat voor het publiek. Onder openbare plaats wordt niet begrepen een gebouw of besloten plaats als bedoeld in artikel 6 tweede lid van de Grondwet.
Artikel 5 van deze wet luidt (gedeeltelijk): De burgemeester kan naar aanleiding van een kennisgeving voorschriften en beperkingen stellen of een verbod geven. Een voorschrift, beperking of verbod kan geen betrekking hebben op de inhoud van hetgeen wordt beleden, onderscheidenlijk van de te openbaren gedachten of gevoelens. Beschikkingen als bedoeld (in de eerste zin) worden zo spoedig mogelijk bekendgemaakt aan degene die de kennisgeving heeft gedaan.
De beschikking is niet gepubliceerd.
Artikel 9 lid 1 Grondwet luidt: Het recht tot vergadering en betoging wordt erkend, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.