VRIJDAG 25 MEI 2018. In de Drenthse gemeente Coevorden wordt een zonnepark aangelegd van 22 ha groot. Het zonnepark bestaat uit (heel veel) zonnepanelen die rusten op ijzeren palen. Zonnepanelen en ijzeren palen zijn eenvoudig verwijderbaar en (elders) herplaatsbaar. Het zonnepark is in strijd met het bestemmingsplan van de gemeente Coevorden. Waarom is aanleg desondanks juridisch mogelijk? Op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht is dat in bepaalde gevallen desondanks mogelijk. Aanleg van een groot zonnepark is – in de woorden van deze wet – gebruik van grond. Er zijn veel soorten gebruik van grond denkbaar. In het gemeentelijk bestemmingsplan is vastgelegd welk soort grondgebruik is toegestaan en welk niet. Als het beoogde grondgebruik in het bestemmingsplan niet is toegestaan – zoals het geval is in Coevorden met het zonnepark – dan is het daarmee in strijd. Dat soort grondgebruik is dan alleen nog juridisch mogelijk met een omgevingsvergunning van het college van burgemeester en wethouders. Vaststaat dat het college van de gemeente Coevorden een omgevingsvergunning heeft verleend voor de aanleg van het zonnepark. Het college heeft echter geen totale vrijheid bij de al dan niet verlening van zo’n omgevingsvergunning: de wet stelt grenzen aan die vrijheid. Sterker nog: de wet geeft nauwkeurig aan in welke gevallen een omgevingsvergunning mag én moet worden verleend. Dat is bijvoorbeeld gebeurd in de wettelijke regeling die op de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht is gebaseerd: het Besluit omgevingsrecht. Deze wettelijke regeling is een zogenaamde algemene maatregel van bestuur. In het Besluit omgevingsrecht volgt na een opsomming van tien heel concrete gevallen de restcategorie. Die restcategorie houdt onder andere grondgebruik dat korter duurt dan tien jaar in. In dat geval mag en moet een omgevingsvergunning worden verleend. Het Coevordens college van burgemeester en wethouders heeft de omgevingsvergunning voor het zonnepark met een verwijzing naar deze restcategorie verleend. Is in het geval van het zonnepark sprake van grondgebruik dat korter duurt dan tien jaar? De hoogste bestuursrechter (de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State) heeft op 4 april van dit jaar uitgesproken dat daarvan bij de aanleg van een eenvoudig verwijderbaar en herplaatsbaar zonnepark inderdaad sprake is.
Artikel 2.1 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht luidt (gedeeltelijk): Lid 1 onder c. Het is verboden zonder omgevingsvergunning een project uit te voeren, voor zover dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit het gebruiken van gronden of bouwwerken in strijd met een bestemmingsplan.
Artikel 2.10 luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Voor zover de aanvraag betrekking heeft op een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, wordt de omgevingsvergunning geweigerd indien.. Lid 2. In gevallen als bedoeld in het eerste lid, onder c, wordt de aanvraag mede aangemerkt als een aanvraag om een vergunning voor een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, en wordt de vergunning op de grond, bedoeld in het eerste lid, onder c, slechts geweigerd indien vergunningverlening met toepassing van artikel 2.12 niet mogelijk is.
Artikel 2.12 luidt (gedeeltelijk): Lid 1 sub a onder 2. Voor zover de aanvraag betrekking heeft op een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, kan de omgevingsvergunning slechts worden verleend indien de activiteit niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening en indien de activiteit in strijd is met het bestemmingsplan in de bij algemene maatregel van bestuur aangewezen gevallen.
Artikel 2.4 luidt (gedeeltelijk): Burgemeester en wethouders van de gemeente waar het betrokken project in hoofdzaak zal worden of wordt uitgevoerd, beslissen op de aanvraag om een omgevingsvergunning, behoudens in gevallen als bedoeld in het tweede tot en met vijfde lid.
Artikel 4 onder 11 van Bijlage II van de algemene maatregel van bestuur (het Besluit omgevingsrecht) luidt (gedeeltelijk): Voor verlening van een omgevingsvergunning voor een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de wet waarbij met toepassing van artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 2°, van de wet van het bestemmingsplan wordt afgeweken, komen in aanmerking ander gebruik van gronden dan bedoeld in de onderdelen 1 tot en met 10, voor een termijn van ten hoogste tien jaar.
Artikel 4 van Bijlage II van de algemene maatregel van bestuur (het Besluit omgevingsrecht) luidt: Voor verlening van een omgevingsvergunning voor een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de wet waarbij met toepassing van artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 2°, van de wet van het bestemmingsplan of de beheersverordening wordt afgeweken, komen in aanmerking:
1. een bijbehorend bouwwerk of uitbreiding daarvan, mits, voor zover gelegen buiten de bebouwde kom, wordt voldaan aan de volgende eisen:
a. niet hoger dan 5 m, tenzij sprake is van een kas of bedrijfsgebouw van lichte constructie ten dienste van een agrarisch bedrijf,
b. de oppervlakte niet meer dan 150 m2;
2. een gebouw ten behoeve van een infrastructurele of openbare voorziening als bedoeld in artikel 2, onderdeel 18, onder a, dat niet voldoet aan de in dat subonderdeel genoemd eisen, mits wordt voldaan aan de volgende eisen:
a. niet hoger dan 5 m, en
b. de oppervlakte niet meer dan 50 m²;
3. een bouwwerk, geen gebouw zijnde, of een gedeelte van een dergelijk bouwwerk, mits wordt voldaan aan de volgende eisen:
a. niet hoger dan 10 m, en
b. de oppervlakte niet meer dan 50 m²;
4. een dakterras, balkon of andere niet op de grond gelegen buitenruimte aan of op een gebouw, een dakkapel, dakopbouw of gelijksoortige uitbreiding van een gebouw, de uitbreiding van een bouwwerk met een bouwdeel van ondergeschikte aard dan wel voorzieningen gericht op het isoleren van een gebouw;
5. een antenne-installatie, mits niet hoger dan 40 m;
6. een installatie bij een glastuinbouwbedrijf voor warmtekrachtkoppeling als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder w, van de Elektriciteitswet 1998;
7. een installatie bij een agrarisch bedrijf waarmee duurzame energie wordt geproduceerd door het bewerken van uitwerpselen van dieren tot krachtens artikel 5, tweede lid, van het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet aangewezen eindproducten van een krachtens dat artikellid omschreven bewerkingsprocedé dat ziet op het vergisten van ten minste 50 gewichtsprocenten uitwerpselen van dieren met in de omschrijving van dat procedé genoemde nevenbestanddelen;
8. het gebruiken van gronden voor een niet-ingrijpende herinrichting van openbaar gebied;
9. het gebruiken van bouwwerken, eventueel in samenhang met bouwactiviteiten die de bebouwde oppervlakte of het bouwvolume niet vergroten, en van bij die bouwwerken aansluitend terrein, mits, voor zover gelegen buiten de bebouwde kom, het uitsluitend betreft een logiesfunctie voor werknemers of de opvang van asielzoekers of andere categorieën vreemdelingen;
10. het gebruiken van een recreatiewoning voor bewoning, mits wordt voldaan aan de volgende eisen:
a. de recreatiewoning voldoet aan de bij of krachtens de Woningwet aan een bestaande woning gestelde eisen;
b. de bewoning niet in strijd is met de bij of krachtens de Wet milieubeheer, de Wet geluidhinder, de Wet ammoniak en veehouderij en de Wet geurhinder en veehouderij gestelde regels of de Reconstructiewet concentratiegebieden,
c. de bewoner op 31 oktober 2003 de recreatiewoning als woning in gebruik had en deze sedertdien onafgebroken bewoont, en
d. de bewoner op 31 oktober 2003 meerderjarig was;
11. ander gebruik van gronden of bouwwerken dan bedoeld in de onderdelen 1 tot en met 10, voor een termijn van ten hoogste tien jaar.