VRIJDAG 3 AUGUSTUS 2018. In deze bijdrage staat het amendement in de voltallige vergadering van Provinciale Staten centraal. Daarover is een regeling opgenomen in de reglementen van orde van Provinciale Staten. Ik vergelijk de regelingen van Zuid-Holland (1), Friesland (2) en Gelderland (3).
Provinciale Staten Gelderland heeft 55 Statenleden, verdeeld over 11 fracties. Ook Zuid-Holland heeft 55 Statenleden, verdeeld over 12 fracties. Friesland heeft 43 Statenleden, verdeeld over 13 fracties.
Voltallige vergadering Aan de voltallige of plenaire vergadering van Provinciale Staten nemen in beginsel alle Statenleden deel. De vergadering wordt op grond van de Provinciewet in het openbaar gehouden (4). Meestal wordt er elke maand een dag vergaderd. De commissaris van de Koning is voorzitter van provinciale staten (5).
Reglement van orde Provinciale Staten stellen op grond van de Provinciewet een reglement van orde vast voor hun voltallige vergaderingen (6).
Definitie amendement In Gelderland is het niet gedefinieerd. De omschrijving van Zuid-Holland is: voorstel tot wijziging van een ontwerpbesluit naar de vorm geschikt om daarin direct te worden opgenomen. Die van Friesland luidt: een op schrift gesteld voorstel tot wijziging van een aanhangig voorstel, naar de vorm geschikt om daarin direct te worden opgenomen. Ik ga ervan uit dat ontwerpbesluit en aanhangig voorstel op hetzelfde neerkomt; hieronder spreek ik steeds van ontwerpbesluit.
(Ontwerp)besluit Het ontwerpbesluit is meestal afkomstig van gedeputeerde staten. Echter: het zijn Provinciale Staten die het besluit al dan niet nemen.
Recht of gunst Indiening, behandeling en stemming over een amendement is in alle drie provincies een recht.
Recht van individueel Statenlid Het is in alle drie provincies een recht van het individueel Statenlid.
Toelichting? In Zuid-Holland moet het amendement zijn voorzien van een schriftelijke toelichting, al mag die toelichting beknopt zijn. Ook Friesland eist een toelichting, maar die hoeft niet schriftelijk te zijn. In Gelderland is een toelichting niet nodig.
Ondertekening? In Zuid-Holland moet het amendement zijn ondertekend door de indiener en door de andere Statenleden die het steunen. In Friesland kan worden volstaan met ondertekening door een Statenlid; praktisch gesproken zal dat de indiener zijn. In Gelderland is ondertekening niet nodig.
Mondeling amendement? Friesland en Zuid-Holland sluiten een mondeling amendement uit. Gelderland doet dat niet: de voorzitter mag een mondeling amendement toelaten als het om een eenvoudig amendement gaat.
Indiening vanaf wanneer? In Zuid-Holland is dat vanaf het moment dat het te amenderen ontwerpbesluit aan de Statenleden wordt kenbaar gemaakt. In Friesland is dat vanaf het moment waarop het agendapunt van het ontwerpbesluit behandeld wordt in de voltallige vergadering van provinciale staten. Gelderland heeft hierover geen regeling. Het moment waarop een ontwerpbesluit wordt kenbaar gemaakt gaat weliswaar vooraf aan het moment waarop het agendapunt behandeld wordt, maar het lijkt me niet erg praktisch om een amendement in te dienen voorafgaand aan de behandeling van het agendapunt.
Behandeling amendement Gelderland eist dat de indiener aanwezig is bij de behandeling van zijn amendement. Zuid-Holland en Friesland bevatten hierover geen regeling. De Gelderse eis zal ook samenhangen met wat hierboven bij ondertekening en toelichting is geschreven. Gelderland eist bovendien dat de indiener de presentielijst heeft getekend. Het praktisch nut van deze extra eis zie ik niet direct.
Indiening tot wanneer In Zuid-Holland is indiening mogelijk zolang het ontwerpbesluit aan de orde is. In Gelderland en Friesland kan het zolang over het ontwerpbesluit wordt beraadslaagd. Praktisch komt dat volgens mij op hetzelfde neer.
Intrekking of wijziging? De indiener in Zuid-Holland en Gelderland heeft de expliciete bevoegdheid om zijn amendement in te trekken zolang er nog over wordt beraadslaagd (Zuid-Holland) of er nog geen besluit over is genomen (Gelderland). In Friesland ontbreekt zo’n bevoegdheid, althans een expliciete. In Zuid-Holland heeft hij ook de expliciete bevoegdheid om zijn amendement te wijzigen. Er staat niet bij tot wanneer dat mag.
NOTEN
Noot 1:Reglement van Orde voor de vergaderingen van Provinciale Staten, de Statencommissies, het Fractievoorzittersoverleg en de Agendacommissie van de provincie Zuid-Holland, artikel 55 en 56. Artikel 55:
Lid 1. Ieder lid is bevoegd om amendementen in een aan de orde zijnde voorstel voor te stellen. Een amendement kan worden ingediend vanaf het moment dat een voorstel aan de leden kenbaar is gemaakt. Lid 2 Elk amendement wordt schriftelijk bij de voorzitter ingediend, is van een beknopte toelichting voorzien en is ondertekend door de indiener en de leden die het amendement ondersteunen. Als indiener wordt aangemerkt, het lid dat het amendement als eerste heeft ondertekend. Lid 3. De beraadslaging over amendementen heeft gelijktijdig plaats met die over het voorstel waarop zij betrekking hebben. Lid 4. Een ingediend amendement wordt zo spoedig mogelijk vermenigvuldigd en ter vergadering rondgedeeld. Ten aanzien van een tijdens de beraadslagingen ingediend amendement kan de vergadering besluiten dat met voorlezing wordt volstaan. Lid 5. De indiener van een amendement kan daarin wijzigingen aanbrengen. Lid 6. De indiener kan zijn amendement intrekken, doch indien de beraadslaging gesloten is alleen met toestemming van de Staten.
Artikel 56: Lid 1. De vergadering kan op voorstel van de voorzitter of op verzoek van een in de vergadering aanwezig lid een amendement ontoelaatbaar verklaren, indien het een strekking heeft, tegengesteld aan die van het in behandeling zijnde voorstel, of indien er tussen de inhoud van het amendement en die van het voorstel geen rechtstreeks verband bestaat. Lid 2. Een amendement is toelaatbaar zolang de vergadering het niet ontoelaatbaar heeft verklaard.
Noot 2: Besluit van Provinciale Staten van de provincie Fryslân houdende regeles omtrent vergaderingen Reglement van orde voor de vergaderingen van provinciale staten Fryslân 2017. Artikel 28:
Lid 1. Ieder lid dat in de vergadering aanwezig is, is bevoegd tijdens de beraadslagingen een amendement voor te stellen op het aanhangig voorstel. Lid 2. Ieder lid dat in de vergadering aanwezig is, is bevoegd tijdens de beraadslagingen een sub-amendement voor te stellen op een ingevolge het eerste lid ingediend amendement. Lid 3. Een (sub) amendement wordt in tweevoud ingediend bij de voorzitter. Het kan niet eerder worden ingediend dan op het moment waarop het agendapunt waarop het betrekking heeft aan de orde wordt gesteld. De indiening kan plaatsvinden zolang de beraadslaging over het onderwerp niet is gesloten. Lid 4. Een (sub)amendement dient te worden ondertekend door een lid van provinciale staten. Lid 5. Een amendement is ontoelaatbaar indien het een strekking heeft, tegengesteld aan die van het voorstel of indien er geen rechtstreeks verband bestaat tussen het voorstel en het amendement. Een amendement wordt toelaatbaar geacht zolang provinciale staten het niet ontoelaatbaar hebben verklaard. Een daartoe strekkend voorstel kan worden gedaan hetzij door de voorzitter, hetzij door de leden. Lid 6. De ingediende amendementen en subamendementen maken deel uit van de beraadslaging. Zij worden door de indiener toegelicht. Lid 7. De indiener van een amendement is te allen tijde bevoegd het amendement te wijzigen of in te trekken, tenzij daarover besluitvorming heeft plaatsgevonden.
Noot 3:Rectificatie Besluit van Provinciale Staten van de provincie Gelderland houdende regels omtrent het reglement van orde Reglement van Orde provinciale Staten van Gelderland 2017.Artikel 32:
Lid 1. Ieder lid van Provinciale Staten kan tot het sluiten van de beraadslaging amendementen en subamendementen indienen. Een amendement kan het voorstel inhouden om een ontwerpbesluit in een of meer onderdelen te splitsen, waarover afzonderlijke besluitvorming zal plaatsvinden. Lid 2. Provinciale Staten beraadslagen alleen over amendementen en subamendementen die ingediend zijn door leden van Provinciale Staten die de presentielijst getekend hebben en in de vergadering aanwezig zijn. Lid 3. Elk amendement en subamendement moet schriftelijk bij de voorzitter worden ingediend, tenzij de voorzitter – met het oog op het eenvoudige karakter van het voorstel – oordeelt dat met een mondelinge indiening kan worden volstaan. Lid 4. De indiener kan een amendement of subamendement intrekken tot het moment dat de besluitvorming door Provinciale Staten plaatsvindt.
Noot 4: Artikel 23 lid 1 Provinciewet: De vergadering van provinciale staten wordt in het openbaar gehouden.
Noot 5: Artikel 9 Provinciewet: De commissaris van de Koning is voorzitter van provinciale staten.
Noot 6: Artikel 16 Provinciewet: Provinciale staten stellen een reglement van orde voor hun vergaderingen en andere werkzaamheden vast.