Categorie: Waterschappen

VRIJDAG 17 FEBRUARI 2023 Over een maand zijn er weer  verkiezingen. Dit keer voor de provincies en de waterschappen. De waterschapsverkiezingen zijn (nog) belangrijker geworden door veranderingen in de samenstelling van het waterschapsbestuur. Wat is veranderd?

ALGEMEEN BESTUUR Het algemeen bestuur van een waterschap kan nu nog bestaan uit vier categorieën vertegenwoordigers: vertegenwoordigers van de ingezetenen, van de bedrijven, van de eigenaren van landbouwgronden en van de eigenaren van natuurterreinen. Het zijn trouwens niet alleen de eigenaren van de landbouwgronden en natuurterreinen die in het algemeen bestuur zijn vertegenwoordigd, maar ook andere bezitters en wie een beperkt hebben. Het algemeen bestuur kan slechts uit deze categorieën vertegenwoordigers bestaan.     

INGEZETENEN Vertegenwoordigers van de ingezetenen worden gekozen door de mensen die in het gebied van het waterschap wonen. Zij worden dus rechtstreeks gekozen. Iedereen die daar woont, is ingezetene. (Vrijwel) iedere meerderjarige ingezetene mag zijn stem uitbrengen. Net als bij Tweede Kamerverkiezingen of gemeenteraadsverkiezingen brengt hij een stem uit door in een stemlokaal op een stembiljet een hokje rood te maken en het biljet vervolgens onder toeziend oog van een lid van het stembureau in een stembus te deponeren. Waterschapsverkiezingen worden elke vier jaar gehouden. 15 maart is de eerstvolgende.

GEBORGDE ZETELS Bij de waterschapsverkiezingen worden alleen de vertegenwoordigers van de ingezetenen gekozen. De waterschapsverkiezingen gaan dus niet over het kiezen van de vertegenwoordigers van de bedrijven, de landbouwgronden en de natuurterreinen. De vertegenwoordigers van die laatste drie categorieën worden ‘gekozen’ door belangenorganisaties. Daarom worden de zetels die deze vertegenwoordigers in het algemeen bestuur bezetten ‘geborgde zetels’ genoemd. De vertegenwoordigers van de bedrijven zijn steeds gekozen door de Kamer van Koophandel. 

MEERDERHEID Ons land telt 21 waterschappen. Elk waterschap heeft een (eigen) algemeen bestuur. Volgens de Waterschapswet moet het aantal bestuursleden tussen 18 en 30 liggen. Elke vertegenwoordiger bezet één zetel. Het aantal zetels voor ingezetenen moet minimaal 10 zijn en maximaal 23; het aantal geborgde zetels  moet 7, 8 of 9 zijn. Verder moet het aantal zetels voor ingezetenen altijd hoger zijn dan het aantal geborgde zetels. In het algemeen bestuur worden besluiten genomen met meerderheid van stemmen; elke vertegenwoordiger heeft één stem. De vertegenwoordigers van de ingezetenen zijn dus in de meerderheid.     

EXIT KvK Na de verkiezingen van 15 maart verandert de samenstelling van het algemeen bestuur. Want dat bestaat dan niet langer uit vertegenwoordigers van de bedrijven die door de Kamer van Koophandel zijn gekozen. Voor bedrijven zijn er dan dus geen geborgde zetels meer.

RUIMERE MEERDERHEID Dat algemeen bestuur zal na de verkiezingen van 15 maart nog wél bestaan uit geborgde zetels voor landbouwgronden en natuurterreinen. Maar ook voor hen gaat er iets veranderen: na de verkiezingen van 15 maart is het aantal geborgde zetels verlaagd voor hun. Dan bezetten zij namelijk nog maar vier zetels: twee voor landbouwgronden en twee voor natuurterreinen. In de praktijk neemt daardoor het aantal zetels voor vertegenwoordigers van ingezetenen toe: dat worden er minimaal 14 en maximaal 26. Dus heeft de categorie ingezetenen na 15 maart een (nog) ruimere meerderheid in het algemeen bestuur.

MODERN? In NRC van afgelopen dinsdag juicht professor Herman Havekes deze ‘moderne’ ontwikkeling toe. Niet iedereen is echter even positief over deze ontwikkeling. Waterschappen zijn anders dan gemeenten en provincies. Daarom horen geborgde zetels misschien bij waterschappen. Misschien zou de modernisering beter kunnen worden gezocht in een transparantere manier waarop de belangenorganisaties de vertegenwoordigers kiezen (zie hierover ook mijn eerder blogs uit 2019: Voor wie zijn de geborgde zetels in de waterschapsbesturen? en geborgde zetels bij de waterschappen). Maar over één ding lijkt iedereen het wél eens: waterschapsverkiezingen zijn (nog) belangrijker geworden.   

MINDERHEID De vertegenwoordigers van de ingezetenen hebben trouwens niet altijd een meerderheid gehad in het algemeen bestuur. Pas sinds vijftien jaar is dat het geval. Pas in 2007 is dat namelijk in de Waterschapswet opgenomen. Vóór 2007 kon het zo zijn dat zij slechts een (kleine) minderheid hadden in het algemeen bestuur. De provincie waarin het waterschap lag bepaalde hoeveel of hoe weinig zetels de categorie vertegenwoordigers van de ingezetenen kregen.

NIHIL Er zijn zelfs tijden geweest dat de ingezetenen geen enkele vertegenwoordiger in het algemeen bestuur hadden. Dat was tot vijftien jaar dáárvoor het geval, in de jaren vóór 1992. Weliswaar hadden sinds eind jaren zestig ‘huishoudelijke vervuilers’ vertegenwoordigers, maar daaronder werd slechts een deel van de (meerderjarige) ingezetenen begrepen.

(Mr. Leon)

Volgend blog: vrijdag 17 maart

DINSDAG 21 MEI 2019 Er zijn in Nederland 21 waterschappen, sommige worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Om de vier jaar worden voor hun algemene besturen – zeg maar hun parlementen – verkiezingen gehouden. Twee maanden geleden zijn de laatste keer verkiezingen geweest. Daarna is onderhandeld over de vorming van nieuwe dagelijkse besturen – zeg maar hun regeringen. Bij de meeste waterschappen is er inmiddels een nieuw dagelijks bestuur gevormd; bij de andere is het nog niet zover. Wat zijn de geborgde zetels in het waterschapsbestuur?

AB, DB en Graaf Elk waterschap heeft een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. En bovendien een dijkgraaf of watergraaf, die voorzitter is van deze besturen.

Geborgde zetels in het Algemeen Bestuur Het algemeen bestuur bestaat altijd uit 18 tot 30 leden. De provincie waarin het waterschap is gelegen regelt hoeveel het er precies zijn. De meeste leden van het algemeen bestuur worden door middel van verkiezingen gekozen; de meerderjarige burgers die in het waterschap wonen, mogen dan hun stem uitbrengen. Op 20 maart zijn verkiezingen geweest. De overige leden van het algemeen bestuur zijn in diezelfde periode door organisaties gekozen en benoemd. Die organisaties hebben zogenaamde geborgde zetels. In elk waterschap zijn zeven, acht of negen geborgde zetels. De provincie regelt hoeveel het er precies zijn, wijst de organisaties aan en regelt hoeveel geborgde zetels elk van hen heeft.

Kamer van Koophandel De provincie mag daarvoor niet zomaar een organisatie aanwijzen; bovendien moet ze minstens drie organisaties aanwijzen. Om wat voor organisaties gaat het? De Kamer van Koophandel. Deze organisatie moet worden aangewezen. Ze heeft meestal drie tot vier geborgde zetels in een waterschap. Ook moeten een of meer organisaties worden aangewezen die de bezitters van natuurterreinen vertegenwoordigt. In elke provincie wordt daarvoor de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren (VBNE) aangewezen; dat hoeft trouwens niet, want het mogen ook een of meer andere organisaties zijn. VBNE heeft steeds één geborgde zetel per waterschap.

LTO Ten slotte moeten een of meer organisaties worden aangewezen die de bezitters van ongebouwde onroerende zaken vertegenwoordigen. In elke provincie worden daarvoor organisaties aangewezen die landbouworganisatie, tuinbouworganisatie of allebei zijn. Dat is meestal de Land- en tuinbouworganisatie Noord (LTO-Noord). Deze organisatie benoemt ongeveer drie keer zoveel leden in het algemeen bestuur dan de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO). In een enkel waterschap doen beide organisaties benoemingen, zoals in Rivierenland. In Limburg doet alleen de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) benoemingen. In sommige waterschappen waar LTO-Noord meerdere benoemingen doet, moet ze dat voor één daarvan samen met BoerenNatuur doen, zoals in Hunze en Aa’s. In Friesland benoemt LTO-Noord drie leden en benoemen de Nederlandse Melkveehoudersvakbond en de Nederlandse Akkerbouwvakbond regio Noord er gezamenlijk één. Meestal zijn er drie of vier geborgde zetels voor de landbouw/tuinbouworganisaties.

Zonder last Ook de personen die door organisaties op geborgde zetels zijn benoemd zijn niet gebonden aan instructies van deze organisaties, want alle leden van het algemeen bestuur moeten zonder last stemmen.

Dagelijks Bestuur Het is het algemeen bestuur dat het dagelijks bestuur kiest. De dijkgraaf of watergraaf is de voorzitter van beide besturen; hij of zij wordt door de regering benoemd. De dagelijkse bestuurders ontvangen loon. De provincie kan een minimum- en een maximumaantal dagelijkse bestuurders vaststellen. In de meeste waterschappen worden er vier of vijf dagelijkse bestuurders gekozen, dat is exclusief de voorzitter. Alleen een lid van het algemeen bestuur kan tot dagelijkse bestuurder worden gekozen, uitzonderingen daargelaten. En hij of zij blijft daar ook lid van. Het algemeen bestuur kan de dagelijkse bestuurders die ze heeft benoemd tussentijds ontslaan.

Geborgde zetels in het Dagelijks Bestuur Ook moet altijd (minstens) één van de leden die in het algemeen bestuur op een geborgde zetel werd benoemd, gekozen worden in het dagelijks bestuur. Wie dat is, beslist het voltallig algemeen bestuur. In enkele waterschappen zijn er zelfs twee leden op geborgde zetels in het dagelijks bestuur gekozen, zoals in Brabantse Delta. Dat blijken dan steeds te zijn een lid dat werd benoemd door een land- en tuinbouworganisatie en een lid benoemd door de Kamer van Koophandel. In de meeste waterschappen is er slechts één geborgde in het dagelijks bestuur gekozen. Een voorbeeld is Drents Overijsselse Delta. Dat is meestal een lid dat in het algemeen bestuur werd benoemd door een land- en tuinbouworganisatie, maar er zijn enkele waterschappen waarin dat een lid is dat door de Kamer van Koophandel werd benoemd in het algemeen bestuur, zoals Schieland en Krimpenerwaard. Van de leden die door de VBNE zijn benoemd, is niemand dagelijks bestuurder geworden. De dagelijkse bestuurder die in het algemeen bestuur benoemd werd door een land- en tuinbouworganisatie, is meestal door LTO-Noord in dat algemeen bestuur benoemd. Een voorbeeld is Hollands Noorderkwartier. Aa en Maas is daarentegen een waterschap waarin de dagelijkse bestuurder door ZLTO werd benoemd in het algemeen bestuur.

Wat opvalt is dat op de website van een waterschap niet (eenvoudig) is te vinden welke organisatie wie in het algemeen bestuur heeft benoemd.

BRONNEN:

AB, DB en Graaf

Artikel 10 Waterschapswet luidt: Het bestuur van een waterschap bestaat uit een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter, onverminderd hetgeen het reglement bepaalt over de benaming van die onderscheidene bestuursorganen. De voorzitter is voorzitter van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur.

Geborgde zetels in het Algemeen Bestuur; Kamer van Koophandel; LTO

Artikel 13 luidt (gedeeltelijk): Het algemeen bestuur bestaat uit een bij reglement vastgesteld aantal leden van ten minste achttien en ten hoogste dertig leden. Het totaal aantal vertegenwoordigers van de in artikel 12, tweede lid, onderdelen b, c en d bedoelde categorieën bedraagt ten minste zeven en ten hoogste negen, met dien verstande dat het totaal aantal ten hoogste acht is, indien het algemeen bestuur uit achttien leden bestaat.

Artikel 12 luidt: Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel 14 luidt (gedeeltelijk): Lid 1. De vertegenwoordigers van de categorieën van belanghebbenden, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdelen b en c, worden benoemd door de daartoe bij reglement aangewezen organisaties. Indien voor een categorie meer dan één organisatie wordt aangewezen wordt bij reglement bepaald op welke wijze de aangewezen organisaties tot een benoeming komen. Lid 2. De vertegenwoordigers van de categorie van belanghebbenden, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel d, worden benoemd door de Kamer van Koophandel op voordracht van de regionale raad van de regio van de Kamer van Koophandel (..), die gelegen is in het gebied van het desbetreffende waterschap. Indien binnen het gebied van een waterschap meer dan één regio gelegen is, wordt bij reglement bepaald op welke wijze de betrokken regionale raden tot een voordracht komen. (…)

Artikel 116 luidt (gedeeltelijk): Voor de toepassing van dit hoofdstuk en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: c. natuurterreinen: ongebouwde onroerende zaken waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel en duurzaam zijn afgestemd op het behoud of de ontwikkeling van natuur. Onder natuurterreinen worden mede verstaan bossen en open wateren met een oppervlakte van ten minste één hectare.

Artikel 1 van het Besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 26 februari 2015, nr. IENM/BSK-2015/31599, houdende aanwijzing van de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren als benoemende organisatie van waterschapsbestuurders luidt: Onze Minister van Infrastructuur en Milieu wijst de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren aan als organisatie die de vertegenwoordigers van de categorieën van belanghebbenden, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel c, van de Waterschapswet, benoemt. Deze aanwijzing geldt ten aanzien van elk waterschap. Artikel 2 luidt: De aanwijzing vervalt ten aanzien van een waterschap indien bij reglement voor het betreffende waterschap een organisatie wordt aangewezen in de zin van artikel 14, eerste lid, eerste volzin, van de Waterschapswet. Artikel 3 luidt: Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin het wordt geplaatst en vervalt met ingang van 1 januari 2018.

Zonder last

Artikel 38 Waterschapswet luidt: De leden van het algemeen bestuur stemmen zonder last.

Dagelijks Bestuur

Artikel 40 Waterschapswet luidt: Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en een door het algemeen bestuur te bepalen aantal andere leden, waarvan ten minste één lid een vertegenwoordiger is van een van de categorieën van belanghebbenden bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdelen b, c of d. Bij reglement kan worden bepaald welk aantal leden het dagelijks bestuur ten minste en ten hoogste telt.

Artikel 41 luidt (gedeeltelijk): De benoeming vindt plaats uit de leden van het algemeen bestuur. Gedeputeerde staten kunnen, indien het reglement dat bepaalt, ontheffing verlenen. Het algemeen bestuur kan een of meer leden van het dagelijks bestuur, met uitzondering van de voorzitter, ontslag verlenen, indien deze het vertrouwen van het algemeen bestuur niet meer bezitten.

Artikel 44 luidt (gedeeltelijk): De leden van het dagelijks bestuur genieten ten laste van het waterschap een bezoldiging en een tegemoetkoming in de kosten van de uitoefening van hun werkzaamheden (..).

Artikel 46 luidt (gedeeltelijk): De voorzitter van het waterschap wordt benoemd en herbenoemd bij koninklijk besluit. Hij kan bij koninklijk besluit worden geschorst en ontslagen.

DINSDAG 26 MAART 2019 Vorige week woensdag waren de verkiezingen voor de hoogheemraadschappen of te wel waterschappen, waaraan – in beginsel – elke meerderjarige burger die hier te lande woont mocht meedoen. De officiële uitslagen zijn er sinds afgelopen maandag. Bij die verkiezingen zijn de leden van de algemene besturen gekozen. Maar niet álle leden hiervan zijn woensdag gekozen. In elk algemeen bestuur worden enkele leden namelijk niet gekozen door de burger maar benoemd door organisaties. Hun zetels zijn de zogenaamde geborgde zetels. Die benoemingen hebben in de afgelopen weken plaatsgevonden en worden in de loop van deze week bekendgemaakt. Welke organisaties zijn dit in het Zuid-Hollandse Delfland, het grotendeels Gelderse Rivierenland en het Zuid-Hollandse en Noord-Hollandse Rijnland?

9 of 8 van de 30 De provincie bepaalt hoeveel geborgde zetels een waterschap heeft, en moet zich daarbij houden aan een wettelijk minimum- en maximumaantal. In Delfland en Rijnland heeft de provincie het aantal geborgde zetels bepaald op negen, dat is negen van de in totaal dertig zetels in het algemeen bestuur. Dat is trouwens het wettelijk maximumaantal. In Rivierenland zijn er van die dertig zetels acht geborgd. Voor de overige 21 respectievelijk 22 zetels zijn vorige week woensdag verkiezingen gehouden.

LTO-Noord Tot op zekere hoogte bepaalt de provincie tevens wélke organisaties die benoemingen mogen doen. Tot op zekere hoogte, want het mag alleen een organisatie zijn die een bepaalde categorie van belanghebbenden vertegenwoordigt. In de wet staan drie categorieën . Alleen voor deze belanghebbenden mogen benoemingen worden gedaan. Het is trouwens niet alleen mogen maar ook moeten. Eén daarvan wordt gevormd door de eigenaren, bezitters en beperkt gerechtigden van een ongebouwde onroerende zaak, die geen natuurterrein is. Uiteraard moet die onroerende zaak in het waterschapsgebied zijn gelegen. Voorbeeld van beperkt gerechtigden zijn de pachters; huurders zijn dat niet en zijn evenmin bezitters. In Delfland en Rijnland mag voor deze categorie alleen de Land- en Tuinbouworganisatie Noord, LTO-Noord, benoemingen doen. In Rijnland eist de provincie dat deze organisatie bij zijn benoeming rekening houdt met de verschillende bedrijfssectoren in het waterschapsgebied. In Rivierenland mag zowel LTO-Noord als de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie, ZLTO, benoemingen doen. Ook in veel andere waterschappen zijn deze twee organisaties de enige die benoemingen mogen doen. Maar dat is niet overal zo. Een uitzondering is bijvoorbeeld het Groningse waterschap Hunze en Aa’s. Hier moet LTO-Noord één benoeming in overeenstemming met BoerenNatuur doen.

Natuur De tweede categorie belanghebbenden bestaat uit personen die eigenaar, bezitter of beperkt gerechtigde van een natuurterrein zijn. En natuurterreinen zijn hier bijvoorbeeld bossen en open wateren met een zekere omvang. Welke organisatie(s) mogen hiervoor benoemingen doen? Dat is in alle drie waterschappen één en dezelfde organisatie, namelijk de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren. En dit is bij veel meer – zo niet alle – waterschappen het geval. Dat is niet zo vreemd, want bij de vorige waterschapsverkiezingen in 2015 bestond er nog de wettelijke regeling dat deze vereniging de enige was die benoemingen mocht doen, tenminste als de provincie geen andere organisatie voor een waterschap had aangewezen.

Kamer van Koophandel De derde en laatste categorie belanghebbenden bestaat uit het bedrijfsleven, dat wil zeggen alle personen die in het waterschapsgebied eigenaar, bezitter, beperkt gerechtigde óf huurder zijn van bedrijfsruimte. Voor deze belanghebbenden mag en moet alleen de Kamer van Koophandel benoemingen doen; dat staat zo in de wet. Er is één KvK voor het hele land. Die ene KvK is wel onderverdeeld in meerdere regio’s, en elke regio heeft een eigen raad. De raad die actief is in het waterschapsgebied mag en moet aan de KvK een voordracht doen voor een benoeming. Als een waterschapsgebied in verschillende regio’s ligt, dan is de provincie weer aan zet. Ze mag en moet dan bepalen hoe de verschillende raden tot een voordracht komen. Rijnland bestaat net als Rivierenland uit verschillende regio’s. Voor Rijnland heeft de provincie bepaald dat deze regionale raden met een gezamenlijke voordracht komen, en dat bij die voordracht rekening gehouden wordt met hoe het bedrijfsleven over de verschillende regio’s is verdeeld. Voor Rivierenland heeft de provincie bepaald dat één regionale raad een zelfstandige voordracht doet en dat de andere regionale raden een gezamenlijke voordracht doen voor de andere zetel.

4/9, 4/8, 3/8, 1/8, 1/9 Tot op zekere hoogte bepaalt de provincie niet alleen welke organisaties benoemingen mogen doen, maar ook hoeveel benoemingen elk van hen mag doen. Ook hier tot op zekere hoogte, want bij de verdeling van de zetels over de drie categorieën moet volgens de wet rekening worden gehouden met hun belang bij het functioneren van het waterschap. In Delfland en Rijnland zijn er zoals gezegd in totaal negen geborgde zetels, in Rivierenland acht. Hoe zijn deze zetels verdeeld in de drie waterschappen? De land- en tuinbouworganisaties gaan in alle drie over de benoeming op vier zetels. Van het totaal is dat in Rivierenland 4/8 en in Rijnland en Delfland 4/9. De Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren gaat in alle drie de waterschappen over de benoeming op één zetel, dat is respectievelijk 1/8 en 1/9 van het totaal. De Kamer van Koophandel gaat in Rivierenland over de benoeming op drie zetels en in Rijnland en Delfland over vier zetels, dat is 3/8 respectievelijk 4/9 van het totaal.

BRONNEN:

Artikel C 4 van de Kieswet luidt: De leden van provinciale staten, de algemene besturen, onderscheidenlijk gemeenteraden worden gekozen voor vier jaren. Zij treden tegelijk af met ingang van de donderdag in de periode van 23 tot en met 29 maart.

Artikel 13 van de Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Het totaal aantal vertegenwoordigers van de in artikel 12, tweede lid, onderdelen b, c en d, bedoelde categorieën bedraagt ten minste zeven en ten hoogste negen, met dien verstande dat het totaal aantal ten hoogste acht is, indien het algemeen bestuur uit achttien leden bestaat. Voor de bepaling van het aantal vertegenwoordigers van elk van de in artikel 12 bedoelde categorieën wordt in aanmerking genomen de aard en de omvang van het belang of de belangen die de categorie heeft bij de uitoefening van de taken van het waterschap.

Artikel 14 luidt (gedeeltelijk): Lid 1. De vertegenwoordigers van de categorieën van belanghebbenden, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdelen b en c, worden benoemd door de daartoe bij reglement aangewezen organisaties. Indien voor een categorie meer dan één organisatie wordt aangewezen wordt bij reglement bepaald op welke wijze de aangewezen organisaties tot een benoeming komen. Lid 2. De vertegenwoordigers van de categorie van belanghebbenden, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel d, worden benoemd door de Kamer van Koophandel op voordracht van de regionale raad van de regio van de Kamer van Koophandel (..), die gelegen is in het gebied van het desbetreffende waterschap. Indien binnen het gebied van een waterschap meer dan één regio gelegen is, wordt bij reglement bepaald op welke wijze de betrokken regionale raden tot een voordracht komen. (…)

Artikel 12 luidt: Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel 116 luidt (gedeeltelijk): Voor de toepassing van dit hoofdstuk en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: c. natuurterreinen: ongebouwde onroerende zaken waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel en duurzaam zijn afgestemd op het behoud of de ontwikkeling van natuur. Onder natuurterreinen worden mede verstaan bossen en open wateren met een oppervlakte van ten minste één hectare.

Artikel 1 van het Besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 26 februari 2015, nr. IENM/BSK-2015/31599, houdende aanwijzing van de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren als benoemende organisatie van waterschapsbestuurders luidt: Onze Minister van Infrastructuur en Milieu wijst de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren aan als organisatie die de vertegenwoordigers van de categorieën van belanghebbenden, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel c, van de Waterschapswet, benoemt. Deze aanwijzing geldt ten aanzien van elk waterschap. Artikel 2 luidt: De aanwijzing vervalt ten aanzien van een waterschap indien bij reglement voor het betreffende waterschap een organisatie wordt aangewezen in de zin van artikel 14, eerste lid, eerste volzin, van de Waterschapswet. Artikel 3 luidt: Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin het wordt geplaatst en vervalt met ingang van 1 januari 2018.

Artikel 7 van het (Groninger) reglement voor waterschap Hunze en Aa’s luidt (Benoeming vertegenwoordigers geborgde zetels): Lid 1. Voor de categorie bedrijven worden door de de Kamer van Koophandel twee vertegenwoordiger benoemd. Lid 2. Voor de categorie ongebouwd worden door LTO-Noord vier vertegenwoordigers benoemd, waarvan één vertegenwoordiger in overeenstemming met BoerenNatuur. Lid 3. Voor de categorie natuurterreinen wordt door de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren een vertegenwoordiger benoemd.

Artikel 9 van het Reglement van bestuur voor het Hoogheemraadschap van Rijnland luidt: Lid 1. Het algemeen bestuur bestaat uit dertig leden. Van deze leden vertegenwoordigen: a. eenentwintig leden de categorie ingezetenen, als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel a, van de Waterschapswet; b. Het lid, bedoeld in het eerste lid, onderdeel c, wordt benoemd door de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren. b. vier leden de categorie ongebouwd als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel b, van de Waterschapswet; c. één lid de categorie natuurterreinen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel c, van de Waterschapswet; d. vier leden de categorie bedrijven als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel d, van de Waterschapswet. Lid 2. a. De leden bedoeld in het eerste lid, onderdeel b, worden benoemd door de Land- en Tuinbouworganisatie Noord, met dien verstande dat bij de benoeming acht word geslagen op een adequate vertegenwoordiging van de verschillende bedrijfssectoren binnen de land en tuinbouw in het gebied. b. De leden, bedoeld in het eerste lid, onderdeel d, worden benoemd door de Kamer van Koophandel op gezamenlijke voordracht van de regionale raad van de Regio Zuidwest en de Regio Noordwest, genoemd in het Besluit vaststelling regio’s. Bij de benoeming wordt zorg gedragen voor een adequate vertegenwoordiging van de categorie bedrijven in het gebied van zowel de Regio Zuidwest als de Regio Noordwest, voor zover gelegen binnen het gebied van het hoogheemraadschap.

Artikel 9 van het Reglement van bestuur voor het Hoogheemraadschap van Delfland luidt: Lid 1. Het algemeen bestuur bestaat uit 30 leden. Van deze leden vertegenwoordigen: a. eenentwintig leden de categorie ingezetenen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter a van de Waterschapswet; b. Het lid, bedoeld in het eerste lid, onderdeel c, worden benoemd door de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren. c. vier leden de categorie ongebouwd als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter b van de Waterschapswet; d. één lid de categorie natuurterreinen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter c van de Waterschapswet; e. vier leden de categorie bedrijven als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter d van de Waterschapswet. Lid 2. a. De leden bedoeld in het eerste lid, onder b worden benoemd door de Land- en Tuinbouworganisatie Noord. b. De leden bedoeld in het eerste lid, onderdeel d, worden benoemd door de Kamer van Koophandel op voordracht van de regionale raad van de Regio Zuidwest, genoemd in het Besluit vaststelling regio’s.

Artikel 6 van het Besluit van Provinciale Staten van de provincie Gelderland houdende regels omtrent Waterschap Rivierenland luidt: Het algemeen bestuur bestaat uit dertig leden. Hiervan vertegenwoordigen: a. tweeëntwintig leden de categorie ingezetenen; b. vier leden de categorie ongebouwd; c. één lid de categorie natuurterreinen; d. drie leden de categorie bedrijven.

Artikel 7 (Benoeming vertegenwoordigers geborgde zetels) hiervan luidt: Lid 1. Voor de categorie bedrijven worden drie vertegenwoordigers benoemd door de Kamer van Koophandel, waarvan twee vertegenwoordigers op voordracht van de regionale raad van de Regio Oost en één vertegenwoordiger op voordracht van de regionale raad van de Regio Zuidwest namens de Regio’s Zuidwest, Zuid en Noordwest. De betreffende regio’s zijn aangeduid in het Besluit vaststelling regio’s (Stcrt. 2014, 1215). Lid 2. Voor de categorie ongebouwd worden door de Land- en Tuinbouw Organisatie Noord twee vertegenwoordigers en de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie twee vertegenwoordigers benoemd. Lid 3. Voor de categorie natuurterreinen wordt door de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren één vertegenwoordiger benoemd.

DONDERDAG 28 FEBRUARI 2019 De campagnes voor de waterschapsverkiezingen van 20 maart zijn in volle vaart. Niet alleen de kandidatenlijsten maar ook de verkiezingsprogramma’s zijn af. Water: onze opdracht voor nu en later. Hou van Natuur: stem Water Natuurlijk. Har(d)t voor water. Passie voor water. Help mee het Nederlandse Waterrijk beheersbaar houden. Dat zijn enkele titels van de verkiezingsprogramma’s in het Zuid-Hollandse Delfland. Deze programma’s zeggen niet alleen iets over de beleidskeuzes die een partij wil maken, maar ze geven ook – en dat is de reden voor deze bijdrage – meer duidelijkheid over de onderwerpen die in het algemeen bestuur van het waterschap aan de orde (kunnen) komen.

Delfland Delfland is een waterschap dat zich hoogheemraadschap mag noemen. In Delfland doen twaalf partijen mee aan de verkiezingen. Op de website van het hoogheemraadschap staan samenvattingen van alle verkiezingsprogramma’s. Welke concrete actiepunten worden hierin genoemd?

Natte voeten Uiteraard gaat het over het voorkomen van natte voeten (of erger). Sterke dijken worden in dit verband genoemd; hierbij komt ook de muskusrattenbestrijding ter sprake. Wateroverlast is er niet alleen doordat rivieren buiten hun oevers treden, maar kan ook rechtstreeks uit de hemel komen: hoosbuien. In dit verband worden waterpleinen, meer groen in de wijk en minder verstening genoemd.

Droogte Niet alleen teveel water, maar ook te weinig water is een groot probleem. Hoe om te gaan met droogte? Genoemd wordt het vasthouden van regenwater: in sloten, grondwater of waterpleinen in plaats van afvoer op de riool, of door te zorgen voor meer groen in de woonwijken.

WC-papier Niet alleen de hoeveelheid water kan een probleem zijn, ook de waterkwaliteit. Het water moet minder verontreinigd worden. Genoemd worden minder fosfaten, bestrijdingsmiddelen, plastics en medicijnresten, en dat kan door middel van preventie, voorlichting én hergebruik. Hergebruik wordt vooral genoemd bij fosfaten en wc-papier: na herwinning uit het water kan fosfaat worden hergebruikt als mest en wc-papier bij de aanleg van wegen.

Zwemwater Water is niet alleen een probleem, maar kan natuurlijk ook erg leuk zijn. In dit verband worden genoemd meer openbaar zwemwater en vaarwater en minder (eenden)kroos op het water.

Exoten Water is belangrijk voor de dieren in en rondom het water. In dit verband worden genoemd hengelverboden, stuwen en gemalen waar de vissen langs kunnen en verwijdering van rivierkreeftjes, een exoot. Maar ook aanleg van natuurgebieden en verbindingszones en extra aandacht voor bijen en grutto’s. En meer dierenwelzijn, óók voor muskusratten.

As Andere punten uit de verkiezingsprogramma’s: het strooien van as (na crematie), aanpak vervuilers en minder zwerfafval.

Kerntaken Sommige partijen vinden dat het waterschap te veel taken op zich neemt en pleiten voor beperking tot kerntaken. Minder taken leidt tot minder uitgaven.

Beurs Uitvoering van waterschapstaken wordt voor een belangrijk deel bekostigd uit de waterschapsbelastingen. Belastingverlaging wordt enkele keren genoemd, net als eerlijkere verdeling van de te betalen belasting, bijvoorbeeld door kwijtschelding voor huishoudens met smalle beurs.

Bewoners Sommige partijen bepleiten meer samenwerking met bewoners, bedrijven, land- en tuinbouw en andere overheden.

DONDERDAG 21 FEBRUARI 2019 Afgelopen maandag is de verkiezingscampagne voor de waterschapsverkiezingen officieel van start gegaan. Net als voor de provinciale verkiezingen is de stemming op woensdag 20 maart, dat is over vier weken. De stemming moet voor beide verkiezingen in dezelfde stemlokalen plaatsvinden. Het stemmen gebeurt op één kandidaat die staat op één van de kandidatenlijsten. Wat is de stand van zaken bij die kandidatenlijsten?

Stembureaus Elk waterschap heeft een eigen centraal stembureau. De stembureaus hebben op 8 februari jl. de kandidatenlijsten officieel vastgesteld. Het gaat hier niet om een formaliteit. Het gaat hier om een officiële beslissing waaraan een onderzoek van alle ingeleverde kandidatenlijsten is voorafgegaan. Elk bureau bestaat naast een voorzitter uit vier personen. Voorzitter is de voorzitter van het waterschap, de dijkgraaf of watergraaf. De anderen zijn benoemd door het dagelijks bestuur van het waterschap. Van het onderzoek wordt een proces-verbaal opgemaakt dat openbaar is.

Aantallen De partijen die aan de verkiezingen willen meedoen, hebben hun kandidatenlijsten op 4 februari bij het bureau ingeleverd. In het Zuid-Hollandse Delfland zijn er 12 ingediend: in het grotendeels Gelderse Rivierenland 9. Op een lijst mogen hooguit 50 kandidaten staan. In Delfland haalt alleen de CDA-lijst dit maximumaantal. Veel minder kandidaten staan op de lijsten van VVD (17), PvdA (15), Partij voor de Dieren (7) en 50Plus (6). In Rivierenland staan er op de kortste lijst toch nog 10 kandidaten, dat is die van 50Plus. Twee lijsten zijn hier van partijen die niet in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd: AWP en LRR niet politiek wel lokaal en Water Natuurlijk. Laatste heeft tevensde langste lijst (38). In Delfland zijn er zes lijsten van partijen die niet in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd: AWP niet politiek wel deskundig, Waterschapspartij Puur, PSCC, Water Natuurlijk, Integer Liberaal en de Lijst-Gerritsen. De laatste is tevens de kortste lijst, met slechts één kandidaat.

Foutje Elke kandidaat moet een kopie van een geldig legitimatiebewijs afgeven en schriftelijk verklaren dat hij instemt met zijn kandidaatstelling. Dat gaat wel eens mis. Een voorbeeld hiervan in Delfland was de lijst van AWP niet politiek wel deskundig, waar gegevens van 12 kandidaten ontbraken. Een voorbeeld in Rivierenland was de CDA-lijst, waar gegevens van 9 kandidaten ontbraken. Verzuimherstel is korte tijd mogelijk; kandidaten waarvan verzuimherstel uitblijft, worden door het centraal stembureau van de lijst geschrapt. In Delfland is dat met enkele kandidaten gebeurd.

Ondersteunen Wat voor elke lijst ook nodig zijn, is de betaling van een waarborgsom (225 Euro) en de schriftelijke verklaringen van ondersteuning. Die verklaringen moeten zijn gegeven door kiesgerechtigden uit het waterschap die – uiteraard – zelf niet op de lijst staan. Ook dat gaat wel eens mis, zoals in Delfland bij PSCC, de Partij Sociaal Cultureel Centrum. Dit verzuim is tijdig hersteld. Het centraal stembureau zou de PSCC-lijst anders ongeldig hebben verklaard. Ondersteuningsverklaringen – en waarborgsom – zijn niet nodig als de partij nu al is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur van het waterschap, en dus bij de verkiezingen van vier jaar geleden een of meer zetels heeft gehaald. Er is trouwens in ons land geen enkel waterschap waar een lijst ongeldig is verklaard.

Volgorde De partij die de lijst inlevert geeft zelf aan wat de volgorde van de kandidaten moet zijn. Het centraal stembureau schrapt alle kandidaten vanaf de 51^e.

Nummers Het centraal stembureau nummert de lijsten. De eerste nummers zijn voor de partijen die bij de laatste waterschapsverkiezingen een of meer zetels hebben gewonnen. Onder hen krijgen de partijen met de meeste stemmen het hoogste nummer. De partij met de meeste stemmen, krijgt dus nummer 1; de partij met de op een na meeste stemmen, krijgt nummer 2. Enzovoorts. Daarna zijn de andere lijsten aan de beurt. In Delfland zijn er 12 partijen (lijsten). 8 daarvan hebben bij de laatste waterschapsverkiezingen een of meer zetels gewonnen. Zij kregen dus de nummers 1 tot en met 8. VVD had de meeste stemmen en kreeg dus nummer 1. CU-SGP kreeg nummer 8, want had de minste stemmen. De overige 4 partijen kregen de nummers 9 tot en met 12; wie van hen welk van die nummers kreeg, is bepaald door het lot!

BRONNEN:

”DONDERDAG 21 FEBRUARI 2019”

Artikel J 6a Kieswet luidt: De stemmingen voor de verkiezing van de leden van provinciale staten en de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur vinden in dezelfde stemlokalen plaats.

Artikel J 2 Kieswet luidt (gedeeltelijk): De stemming geschiedt over de kandidaten wier namen voorkomen op de geldig verklaarde kandidatenlijsten.

”Stembureaus”

Artikel I 4 Kieswet luidt: Op de laatste dag van de termijn, genoemd in artikel I 2, tweede lid, beslist het centraal stembureau in een openbare zitting die om zestien uur aanvangt, over de geldigheid van de lijsten voor iedere kieskring waarvoor zij zijn ingeleverd en over het handhaven van de daarop voorkomende kandidaten, alsmede over het handhaven van de daarboven geplaatste aanduiding van een politieke groepering, en maakt deze beslissingen op de zitting bekend.

Artikel E 6a luidt (gedeeltelijk): Voor de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur wordt een hoofdstembureau ingesteld. Het is gevestigd in de gemeente, daartoe aangewezen door het vertegenwoordigend orgaan van het waterschap. Het hoofdstembureau bestaat uit vijf leden, van wie er één voorzitter en één plaatsvervangend voorzitter is. Voorzitter is de voorzitter van het waterschap. De plaatsvervangend voorzitter en de andere leden, alsmede drie plaatsvervangende leden, worden benoemd en ontslagen door het dagelijks bestuur.

Artikel E 11 luidt (gedeeltelijk): Er is voor de verkiezing van elk vertegenwoordigend orgaan een centraal stembureau. Voor de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur treedt het hoofdstembureau tevens als centraal stembureau op.

Artikel I 1 luidt (gedeeltelijk): Op de dag na de kandidaatstelling, om zestien uur, houdt het centraal stembureau een zitting tot het onderzoeken van de kandidatenlijsten voor iedere kieskring waarvoor zij zijn ingeleverd.

Artikel I 18 luidt: Van de in de artikelen I 1 en I 4 bedoelde zittingen wordt proces-verbaal opgemaakt. Het proces-verbaal wordt voor een ieder ter inzage gelegd

”Aantallen”

Artikel F 1 Kieswet luidt (gedeeltelijk): De kandidaatstelling voor de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur vindt plaats op de maandag in de periode van 30 januari tot en met 5 februari.

Artikel H 1 luidt (gedeeltelijk): Op de dag van de kandidaatstelling kunnen bij het centraal stembureau van negen tot zeventien uur kandidatenlijsten worden ingeleverd.

”Foutje”

Artikel H 9 Kieswet luidt (gedeeltelijk): Bij de lijst wordt overgelegd een schriftelijke verklaring van iedere daarop voorkomende kandidaat dat hij instemt met zijn kandidaatstelling op deze lijst voor de kieskring of de kieskringen waarvoor zij is ingeleverd. Een overgelegde verklaring van instemming kan niet worden ingetrokken.

Artikel I 6 luidt (gedeeltelijk): Het centraal stembureau schrapt van de lijst de naam van de kandidaat van wie niet uit de overgelegde verklaring blijkt dat hij instemt met zijn kandidaatstelling op de lijst voor deze kieskring.

”Ondersteunen”

Artikel H 4 Kieswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Bij de lijst worden, voor iedere kieskring waarvoor de lijst wordt ingeleverd, schriftelijke verklaringen van ondersteuning overgelegd, waarop de kandidaten op dezelfde wijze en in dezelfde volgorde worden vermeld als op de lijst. Het minimum aantal te overleggen verklaringen bedraagt (..) dertig. Lid 2. Verklaringen van ondersteuning voor een kieskring kunnen slechts worden afgelegd door personen die binnen die kieskring als kiezer zijn geregistreerd voor de desbetreffende verkiezing. Lid 3. De kiezer die een verklaring van ondersteuning wenst af te leggen, ondertekent binnen een termijn van veertien dagen voorafgaand aan of op de dag van de kandidaatstelling deze verklaring in het gemeentehuis van de gemeente waar hij als kiezer is geregistreerd, in aanwezigheid van de burgemeester of een door deze daartoe aangewezen ambtenaar. Lid 5. Een kiezer mag niet meer dan één verklaring van ondersteuning ondertekenen. Lid 6. Een overgelegde verklaring van ondersteuning kan niet worden ingetrokken.

Artikel H 4 lid 8 luidt (gedeeltelijk): De in het eerste lid bedoelde verplichting geldt niet voor een kandidatenlijst van een politieke groepering, indien de aanduiding daarvan was geplaatst boven een kandidatenlijst waaraan bij de laatstgehouden verkiezing van de leden van het desbetreffende vertegenwoordigende orgaan een of meer zetels zijn toegekend.

Artikel H 13a luidt (gedeeltelijk): Indien het betreft de verkiezing van het algemeen bestuur, moet voor elke lijst een waarborgsom van € 225,– worden betaald aan het waterschap. Artikel H4, achtste lid, is van overeenkomstige toepassing.

Artikel I 5 luidt (gedeeltelijk): Voor een kieskring is ongeldig de lijst: b. waarbij, indien ten behoeve van de lijst een waarborgsom moet worden betaald, niet gevoegd is het bewijs dat deze betaling is verricht; c. waarbij, indien bij de lijst verklaringen van ondersteuning moeten worden overgelegd, niet ten minste het aantal geldige verklaringen voor deze kieskring, genoemd in artikel H4, eerste lid, is overgelegd.

”Volgorde”

Artikel H 6 Kieswet luidt (gedeeltelijk): De namen van de kandidaten worden op de lijsten geplaatst in de volgorde waarin aan hen de voorkeur wordt gegeven. Op dezelfde lijst mogen de namen van ten hoogste vijftig kandidaten worden geplaatst.

Artikel I 6 luidt (gedeeltelijk): Het centraal stembureau schrapt van de lijst de naam van de kandidaat die op de lijst voorkomt na het ten hoogste toegelaten aantal.

”Nummers”

Artikel I 12 Kieswet luidt (gedeeltelijk): Het centraal stembureau nummert de kandidatenlijsten die hij geldig heeft verklaard.

Artikel I 14 luidt (gedeeltelijk): Eerst worden genummerd de lijsten van politieke groeperingen wier aanduiding was geplaatst boven een kandidatenlijst waaraan bij de laatstgehouden verkiezing van de leden van het desbetreffende vertegenwoordigend orgaan een of meer zetels zijn toegekend. Aan deze lijsten worden de nummers 1 en volgende toegekend in de volgorde van de bij die verkiezing op de desbetreffende lijsten uitgebrachte aantallen stemmen, met dien verstande dat aan de lijst van de groepering met het hoogste aantal stemmen het nummer 1 wordt toegekend. Vervolgens worden, met de nummers volgende op het laatste krachtens het eerste lid toegekende nummer, genummerd de overige lijsten. (..) beslist het lot.

DONDERDAG 10 JANUARI 2019 Over twee maanden zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen. Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks staat hier een bijdrage over waterschappen of de verkiezingen daarvoor. De bijdrage van deze week gaat over inspraak bij het algemeen bestuur, niet te verwarren met inspreken in een vergadering van het algemeen bestuur. Inspraak kan per waterschap verschillen. Hoe is dat geregeld in het (Zuid-Hollandse) hoogheemraadschap Delfland en in het (grotendeels) Gelderse Rivierenland? Gisteren ging het over de personen die inspraak hebben, vandaag over omvang van en regels voor de inspraak. Naar volledigheid is niet gestreefd.

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de (meerderjarige) mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van andere belanghebbenden. Die andere belanghebbenden zijn de bezitters van land- of tuinbouwgronden en van natuurterreinen en het bedrijfsleven (de ondernemers), die hun onderneming of bezit (o.a.) in het waterschap hebben. Het algemeen bestuur is tot op zekere hoogte vergelijkbaar met de gemeenteraad in de gemeente. In Delfland heet het algemeen bestuur verenigde vergadering (VV). In Rivierenland heet het algemeen bestuur.

Taken Het algemeen bestuur maakt onder andere verordeningen, waaronder de keur en de belastingverordening, stelt de jaarlijkse begroting en rekening vast, heft belastingen, stelt peilbesluiten en tal van plannen vast, waaronder de projectplannen uit de Waterwet.

Inspraak Ingezetenen en belanghebbenden hebben op grond van de Waterschapswet recht op inspraak bij het algemeen bestuur, dat wil zeggen dat zij er recht op hebben om bij de voorbereiding van zijn beleid betrokken te worden. Voor hun inspraakrechten moet elk waterschap een verordening maken, de inspraakverordening. Soms heeft men trouwens ook via andere wegen inspraakrechten, maar die blijven hier buiten beschouwing. Het algemeen bestuur stelt zelf de inspraakverordening vast. Daarin legt het regels voor de inspraak vast. Voor zover die regels niet alles regelen wat nodig is, zijn de wettelijke regels voor de openbare uniforme voorbereidingsprocedure toepasselijk; deze ouv-procedure is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht.

Voorbereiding van beleid van het algemeen bestuur. Wat is dat in algemene zin? In de inspraakverordening van Delfland is sprake van te nemen besluiten (ontwerpbesluiten). In die van Rivierenland is sprake van beleidsvoornemens en voorgenomen besluiten. Ik denk niet dat te nemen besluiten en voorgenomen besluiten in de praktijk uiteenlopen. Maar Rivierenland creëert met zijn toevoeging beleidsvoornemens ruimere inspraak dan Delfland. Rivierenland sluit met ruimere inspraakmogelijkheden beter aan bij wat de Waterschapswet verlangt, namelijk: betrokkenheid bij de voorbereiding van beleid.

Uitzonderingen Beide waterschappen hebben geregeld dat het dagelijks bestuur kan afzien van inspraak als aard of belang van het (voorgenomen) beleid of besluit in kwestie zich daartegen verzetten. In Rivierenland is dat altijd het geval met beleidsvoornemens over begroting en belastingtarieven en met voorgenomen besluiten over belastingverordeningen en subsidieverordeningen. In Delfland is dat altijd het geval met te nemen besluiten die slechts interne werking hebben of die slechts een beperkte groep personen raken. Wat is eigenlijk de juridische basis voor deze uitzonderingen? Ik laat het hier bij een vraag.

Ongeregeld hebben beide waterschappen hoe men kan inspreken: of dat mondeling of schriftelijk moet danwel of de inspreker de keuze heeft. Dan zijn de regels uit de aov-procedure toepasselijk. Volgens die regels kan men zijn zienswijze naar keuze schriftelijk of mondeling geven. Ook ongeregeld is hoe lang men zienswijzen kan indienen. Dan geldt weer de termijn uit de aov-procedure: zes weken. De overheid moet in de aov-procedure ook een schriftelijk verslag maken van een mondelinge zienswijze. Weliswaar hebben zowel Delfland als Rivierenland geregeld dat het dagelijks bestuur schriftelijk reageert op de ingebrachte zienswijzen, maar betekent dit automatisch dat er ook een schriftelijk verslag wordt gemaakt van de mondelingen zienswijzen?

Andere inspraakprocedure Beide waterschappen regelen dat het dagelijks bestuur een andere inspraakprocedure kan vaststellen, die afwijkt van de ouv-procedure.

BRONNEN:

”Algemeen bestuur”

Artikel 12 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel B 2a van de Kieswet luidt (gedeeltelijk): De leden van het algemeen bestuur worden gekozen door degenen die op de dag van de kandidaatstelling ingezetenen zijn van het waterschap en op de dag van de stemming de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt.

Artikel B 4 luidt (gedeeltelijk): Onder ingezetenen van Nederland, van de provincie, van het waterschap en van de gemeente verstaat deze wet hen die onderscheidenlijk in Nederland, in de provincie, in het waterschap en in de gemeente werkelijke woonplaats hebben.

”Taken”

Artikel 78 van de Waterschapswet luidt: Lid 1. Het algemeen bestuur maakt de verordeningen die het nodig oordeelt voor de behartiging van de taken die het waterschap zijn opgedragen. Lid 2. Tevens stelt het algemeen bestuur vast de legger waarin onderhoudsplichtigen of onderhoudsverplichtingen worden aangewezen.

Artikel 83 luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur kan aan het dagelijks bestuur bevoegdheden van het algemeen bestuur overdragen, tenzij de aard van de bevoegdheid zich tegen overdracht verzet. Lid 2 Het algemeen bestuur kan het dagelijks bestuur niet overdragen de bevoegdheid tot: a. het vaststellen of wijzigen van de begroting;b. het vaststellen van de rekening; d. het heffen van belastingen of rechten; e. het vaststellen van verordeningen, behoudens het bepaalde in het derde lid; f. het vaststellen van peilbesluiten; g. het vaststellen van plannen krachtens bijzondere wetten, met uitzondering van projectplannen als bedoeld in hoofdstuk 5 van de Waterwet. Lid 3. De bevoegdheid tot het maken van keuren kan het algemeen bestuur slechts overdragen voorzover het betreft de vaststelling van nadere regels met betrekking tot bepaalde door het algemeen bestuur in zijn verordeningen aangewezen onderwerpen.

‘‘Inspraak”

Artikel 79 van de Waterschapswet luidt:Lid 1. Het algemeen bestuur stelt een verordening vast waarin regels worden gesteld met betrekking tot de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden bij de voorbereiding van het beleid van dat bestuur worden betrokken. Lid 2. De in het eerste lid bedoelde inspraak wordt verleend door toepassing van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht, voorzover in de verordening niet anders is bepaald.

Inspraakverordening Delfland 2011:

http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/Actueel/Hoogheemraadschap%20van%20Delfland/CVDR271735.html

Inspraakverordening Waterschap Rivierenland 2010: http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/actueel/Waterschap%20Rivierenland/CVDR272798.html

‘‘Voorbereiding van beleid”

Artikel 79 van de Waterschapswet luidt:Lid 1. Het algemeen bestuur stelt een verordening vast waarin regels worden gesteld met betrekking tot de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden bij de voorbereiding van het beleid van dat bestuur worden betrokken. Lid 2. De in het eerste lid bedoelde inspraak wordt verleend door toepassing van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht, voorzover in de verordening niet anders is bepaald.

”Ongeregeld en Andere inspraakprocedure”

Artikel 3:10 Algemene wet bestuursrecht luidt: Deze afdeling (3.4) is van toepassing op de voorbereiding van besluiten indien dat bij wettelijk voorschrift of bij besluit van het bestuursorgaan is bepaald.

Artikel 1:3 luidt (gedeeltelijk): Onder besluit wordt verstaan: een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling.

Artikel 3:11 luidt (gedeeltelijk): Het bestuursorgaan legt het ontwerp van het te nemen besluit, met de daarop betrekking hebbende stukken die redelijkerwijs nodig zijn voor een beoordeling van het ontwerp, ter inzage. De stukken liggen ter inzage gedurende de in artikel 3:16, eerste lid, bedoelde termijn.

Artikel 3:12 luidt (gedeeltelijk): Voorafgaand aan de terinzagelegging geeft het bestuursorgaan in een of meer dag-, nieuws-, of huis-aan-huisbladen of op een andere geschikte wijze kennis van het ontwerp. Volstaan kan worden met het vermelden van de zakelijke inhoud.

Artikel 3:13 luidt (gedeeltelijk): Indien het besluit tot een of meer belanghebbenden zal zijn gericht, zendt het bestuursorgaan voorafgaand aan de terinzagelegging het ontwerp toe aan hen, onder wie begrepen de aanvrager.

Artikel 3:15 luidt (gedeeltelijk): Belanghebbenden kunnen bij het bestuursorgaan naar keuze schriftelijk of mondeling hun zienswijze over het ontwerp naar voren brengen.

Artikel 3:16 luidt (gedeeltelijk): De termijn voor het naar voren brengen van zienswijzen (..) bedraagt zes weken, tenzij bij wettelijk voorschrift een langere termijn is bepaald. De termijn vangt aan met ingang van de dag waarop het ontwerp ter inzage is gelegd.

Artikel 3:17 luidt (gedeeltelijk): Van hetgeen overeenkomstig artikel 3:15 mondeling naar voren is gebracht, wordt een verslag gemaakt.

WOENSDAG 9 JANUARI 2019 Over twee maanden zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen. Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks staat hier een bijdrage over waterschappen of de verkiezingen daarvoor. De bijdrage van deze week gaat over inspraak bij het algemeen bestuur, niet te verwarren met inspreken in een vergadering van het algemeen bestuur. Inspraak kan per waterschap verschillen. Hoe is dat geregeld in het (Zuid-Hollandse) hoogheemraadschap Delfland en in het (grotendeels) Gelderse Rivierenland? Vandaag beperk ik me tot de personen die inspraak hebben. Morgen komen ook andere aspecten van de inspraak ter sprake.

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de (meerderjarige) mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van andere belanghebbenden. Die andere belanghebbenden zijn de bezitters van land- of tuinbouwgronden en van natuurterreinen en het bedrijfsleven (de ondernemers), die hun onderneming of bezit (o.a.) in het waterschap hebben. Het algemeen bestuur is tot op zekere hoogte vergelijkbaar met de gemeenteraad in de gemeente. In Delfland heet het algemeen bestuur verenigde vergadering (VV). In Rivierenland heet het algemeen bestuur.

Taken Het algemeen bestuur maakt onder andere verordeningen, waaronder de keur en de belastingverordening, stelt de jaarlijkse begroting en rekening vast, heft belastingen, stelt peilbesluiten en tal van plannen vast, waaronder de projectplannen uit de Waterwet.

Inspraak Ingezetenen en belanghebbenden hebben recht op inspraak bij het algemeen bestuur, dat wil zeggen dat zij er recht op hebben om bij zijn beleidsvoorbereiding betrokken te worden. Voor hun inspraakrechten moet elk waterschap een verordening maken, de inspraakverordening. Soms heeft men trouwens ook via andere wegen inspraakrechten, maar die blijven hier buiten beschouwing. Het algemeen bestuur stelt zelf de inspraakverordening vast.

Waterschapswet Het is de Waterschapswet die ingezetenen en belanghebbenden recht geven op inspraak. Wie zijn dat hier? De wet is hierover niet expliciet, maar ik neem aan dat belanghebbenden hier dezelfde zijn als de belanghebbenden die stemrecht hebben bij de verkiezingen voor het algemeen bestuur. Dat zijn dus de bezitters van land- of tuinbouwgronden, het bedrijfsleven (de ondernemers), de bezitters van natuurterreinen en de meerderjarigen. De wet geeft inspraak aan belanghebbenden én ingezetenen. Ik neem aan dat daarom ook de ingezetenen zonder stemrecht inspraak hebben, waaronder – in beginsel – de minderjarigen.

Waterschapswet en Awb Mogen waterschappen ook aan anderen een recht op inspraak geven? Ik denk van niet, tenminste niet in de inspraakverordening. Degenen aan wie het waterschap hierin inspraak moet geven, zijn dus ook meteen de enigen aan wie het hierin inspraak mag geven. Nu is het zo dat er in de Waterschapswet staat dat het waterschap op deze inspraak de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van toepassing mag verklaren. De uniforme openbare voorbereidingsprocedure is een inspraakprocedure uit een andere wet, namelijk de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De overheid mag volgens deze laatste procedure aan iedereen inspraak geven. Ik denk echter dat de regels die gaan over wie inspraakrecht heeft niet toepasselijk mogen worden verklaard in de inspraakverordening. Dat lees ik zo in de Waterschapswet.

Rivierenland Aan wie is in de inspraakverordeningen van Delfland en Rivierenland inspraak gegeven? Ik begin met Rivierenland. Dit waterschap verleent in zijn verordening inspraak aan ”ingezetenen en belanghebbenden”. In de verordening staat niet wie daartoe worden gerekend. We kunnen er daarom van uitgaan dat het de ondernemers en bezitters van land- of tuinbouwgronden of natuurterreinen en bewoners (al dan niet meerderjarig) zijn. De groep personen aan wie inspraak wordt verleend, is in Rivierenland dus in overeenstemming met de wet.

Delfland: ingezetenen In de inspraakverordening van Delfland staat wel een omschrijving van wie tot ingezetenen en tot belanghebbenden worden gerekend. Laat ik beginnen met de ingezetenen. Voor hun omschrijving wordt in de verordening verwezen naar een wetsartikel uit de Waterschapswet. Een beetje onzorgvuldig, want dat wetsartikel bestaat niet meer. In dat wetsartikel was vroeger de ingezetene gedefinieerd als degene die in het waterschap woont. Uitgaande van deze vroegere wettekst is de omschrijving van ingezetenen in overeenstemming met de wet.

Delfland: belanghebbenden De omschrijving van belanghebbenden in de inspraakverordening zou echter wel eens strijdig met de wet kunnen zijn. Ten eerste wordt in Delfland namelijk tot de belanghebbenden gerekend iedereen van wie het belang rechtstreeks is betrokken bij een voorgenomen besluit van het algemeen bestuur. Niet uitgesloten is dat hieronder óók een persoon valt die geen ingezetene is en evenmin ondernemer of bezitter van land- of tuinbouwgrond of natuurterrein is. Ten tweede worden in Delfland bovendien tot de belanghebbenden gerekend andere overheden. Andere overheden zijn hier nimmer ingezetene of ondernemer of bezitter van land- of tuinbouwgrond of natuurterrein. Ten derde ten slotte worden in Delfland tot de belanghebbenden gerekend rechtspersonen (zoals stichtingen en verenigingen) die algemene en collectieve belangen behartigen, zoals bijvoorbeeld een milieuorganisatie, een vakbond of een huurdersvereniging. Ook deze rechtspersonen hoeven geen ingezetene, ondernemer of bezitter van land- en tuinbouwgrond of natuurterrein te zijn. Mijn conclusie is daarom dat de omschrijving die Delfland aan belanghebbenden geeft te ruim is en niet in overeenstemming is met de wet. Ik moet hieraan wel toevoegen dat in de inspraakverordening weliswaar een omschrijving wordt gegeven van belanghebbenden maar er nergens expliciet staat aan wie inspraak wordt verleend. Evenmin zorgvuldig!

BRONNEN:

”Algemeen bestuur”

Artikel 12 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel B 2a van de Kieswet luidt (gedeeltelijk): De leden van het algemeen bestuur worden gekozen door degenen die op de dag van de kandidaatstelling ingezetenen zijn van het waterschap en op de dag van de stemming de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt.

Artikel B 4 luidt (gedeeltelijk): Onder ingezetenen van Nederland, van de provincie, van het waterschap en van de gemeente verstaat deze wet hen die onderscheidenlijk in Nederland, in de provincie, in het waterschap en in de gemeente werkelijke woonplaats hebben.

”Taken”

Artikel 78 van de Waterschapswet luidt: Lid 1. Het algemeen bestuur maakt de verordeningen die het nodig oordeelt voor de behartiging van de taken die het waterschap zijn opgedragen. Lid 2. Tevens stelt het algemeen bestuur vast de legger waarin onderhoudsplichtigen of onderhoudsverplichtingen worden aangewezen.

Artikel 83 luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur kan aan het dagelijks bestuur bevoegdheden van het algemeen bestuur overdragen, tenzij de aard van de bevoegdheid zich tegen overdracht verzet. Lid 2 Het algemeen bestuur kan het dagelijks bestuur niet overdragen de bevoegdheid tot: a. het vaststellen of wijzigen van de begroting;b. het vaststellen van de rekening; d. het heffen van belastingen of rechten; e. het vaststellen van verordeningen, behoudens het bepaalde in het derde lid; f. het vaststellen van peilbesluiten; g. het vaststellen van plannen krachtens bijzondere wetten, met uitzondering van projectplannen als bedoeld in hoofdstuk 5 van de Waterwet. Lid 3. De bevoegdheid tot het maken van keuren kan het algemeen bestuur slechts overdragen voorzover het betreft de vaststelling van nadere regels met betrekking tot bepaalde door het algemeen bestuur in zijn verordeningen aangewezen onderwerpen.

”Inspraak”

Artikel 79 luidt (gedeeltelijk): Het algemeen bestuur stelt een verordening vast waarin regels worden gesteld met betrekking tot de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden bij de voorbereiding van het beleid van dat bestuur worden betrokken.

”Waterschapswet”

Artikel 12 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel B 2a van de Kieswet luidt (gedeeltelijk): De leden van het algemeen bestuur worden gekozen door degenen die op de dag van de kandidaatstelling ingezetenen zijn van het waterschap en op de dag van de stemming de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt.

Artikel B 4 luidt (gedeeltelijk): Onder ingezetenen van Nederland, van de provincie, van het waterschap en van de gemeente verstaat deze wet hen die onderscheidenlijk in Nederland, in de provincie, in het waterschap en in de gemeente werkelijke woonplaats hebben.

”Waterschapswet en Awb”

Artikel 79 van de Waterschapswet luidt:Lid 1. Het algemeen bestuur stelt een verordening vast waarin regels worden gesteld met betrekking tot de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden bij de voorbereiding van het beleid van dat bestuur worden betrokken. Lid 2. De in het eerste lid bedoelde inspraak wordt verleend door toepassing van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht, voorzover in de verordening niet anders is bepaald.

Artikel 3:15 (uit afdeling 3.4) van de Algemene wet bestuursrecht luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Belanghebbenden kunnen bij het bestuursorgaan naar keuze schriftelijk of mondeling hun zienswijze over het ontwerp naar voren brengen. Lid 2. Bij wettelijk voorschrift of door het bestuursorgaan kan worden bepaald dat ook aan anderen de gelegenheid moet worden geboden hun zienswijze naar voren te brengen.

”Rivierenland”

Artikel 4 van de Inspraakverordening waterschap Rivierenland 2010 luidt: Inspraakgerechtigden. Inspraak wordt verleend aan ingezetenen en belanghebbenden.

”Delfland: ingezetenen”

Artikel 1 van de Inspraakverordening Delfland 2011 luidt: Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder: a. inspraak: een door of namens het college van dijkgraaf en hoogheemraden geboden gelegenheid voor ingezetenen en belanghebbenden om hun mening over te nemen besluiten van de verenigde vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland kenbaar te maken; b. ingezetenen: ingezeten als bedoeld in artikel 11 Waterschapswet; c. belanghebbenden: belanghebbenden als bedoeld in artikel 1:2 Algemene wet bestuursrecht.

”Delfland: belanghebbenden”

Artikel 1 van de Inspraakverordening Delfland 2011 luidt: Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder: a. inspraak: een door of namens het college van dijkgraaf en hoogheemraden geboden gelegenheid voor ingezetenen en belanghebbenden om hun mening over te nemen besluiten van de verenigde vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland kenbaar te maken; b. ingezetenen: ingezeten als bedoeld in artikel 11 Waterschapswet; c. belanghebbenden: belanghebbenden als bedoeld in artikel 1:2 Algemene wet bestuursrecht.

Artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht luidt: Lid 1. Onder belanghebbende wordt verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken. Lid 2. Ten aanzien van bestuursorganen worden de hun toevertrouwde belangen als hun belangen beschouwd. Lid 3. Ten aanzien van rechtspersonen worden als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.

VRIJDAG 21 DECEMBER 2018 Over enkele maanden zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen (maart 2019). Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks staat hier een bijdrage over het waterschap of zijn verkiezing. De laatste drie bijdragen gingen over de (begrote) uitgaven en taken van (het Zuid-Hollandse) Delfland. De bijdrage van deze week gaat over de inkomsten van Delfland en (het grotendeels) Gelderse Rivierenland.

Belastingen en heffingen De inkomsten van een waterschap komen grotendeels uit eigen belastingen en heffingen. Het algemeen bestuur van het waterschap legt die belastingen en heffingen op aan degenen die zij vertegenwoordigt: no representation without taxation!

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van de bezitters van land- en tuinbouwgronden en uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Bovendien bestaat het uit vertegenwoordigers van de bezitters van natuurterreinen. In de waterschappen Delfland en Rivierenland telt het algemeen bestuur 30 leden. Het algemeen bestuur van een waterschap – in Delfland Verenigde Vergadering geheten – is enigszins vergelijkbaar met de gemeenteraad.

In Delfland en Rivierenland Het algemeen bestuur in Delfland bestaat uit 21 vertegenwoordigers van de ingezetenen, vier vertegenwoordigers van bezitters van de land- en tuinbouwgronden, vier vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en ten slotte één vertegenwoordiger van de bezitters van natuurterreinen. Het algemeen bestuur in Rivierenland bestaat uit 22 vertegenwoordigers van de ingezetenen, vier vertegenwoordigers van de bezitters van de land- en tuinbouwgronden, drie vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en ten slotte één vertegenwoordiger van de bezitters van natuurterreinen.

Verordeningen Het algemeen bestuur legt de regels voor de belastingen en de heffingen vast in een of meer verordeningen. Het mag die bevoegdheid niet overdragen aan bijvoorbeeld het dagelijks bestuur. Delfland en Rivierenland hebben – als ik het goed zie – voor elke heffing een aparte (waterschaps)verordening gemaakt.

Waterschapswet Er zijn wettelijke grenzen aan de regels die het waterschap voor belastingen en heffingen mag vaststellen. Zo mogen er alleen heffingen worden geheven ter bestrijding van de kosten voor het watersysteem, de afvalwaterzuivering en het wegenbeheer. Mijn bijdragen van 5 december en 28 november gingen over de taken/uitgaven voor afvalwaterzuivering respectievelijk watersysteem in Delfland. Zie: https://staatsrechtpraktijk.nl/?p=546 en https://staatsrechtpraktijk.nl/?p=537

Mogen én moeten Op grond van de Waterschapswet mogen waterschappen niet alleen een heffing vaststellen ter bestrijding van de kosten voor het watersysteem en voor de afvalwaterzuivering, maar moeten ze dat ook doen.

Mogen zonder moeten De heffing voor het wegenbeheer is echter niet verplicht op grond van de Waterschapswet. Delfland heeft bij mijn weten geen heffing voor wegenbeheer. Rivierenland heeft dat echter wel.

Toch weer wel moeten En waterschap Rivierenland moet ook zo’n wegenbeheerheffing opleggen. Weliswaar niet op grond van de Waterschapswet, maar wel op grond van een provinciale verordening. Provinciale Staten stellen bij verordening een reglement vast voor elk waterschap dat in hun provincie ligt. Ze leggen daarin bijvoorbeeld vast uit hoeveel leden het algemeen bestuur bestaat en uit hoeveel leden een categorie vertegenwoordigers bestaat, zie hierboven. Ze kunnen daarin echter veel meer regelen, zoals het waterschap verplichten om een wegenheffing in te voeren. Gelderland heeft dat gedaan voor Rivierenland; Zuid-Holland heeft dat dus niet gedaan voor Delfland.

BRONNEN:

Belastingen en verordeningen:

Artikel 83 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Het algemeen bestuur kan het dagelijks bestuur niet overdragen de bevoegdheid tot: a. het vaststellen of wijzigen van de begroting; b. het vaststellen van de rekening; d. het heffen van belastingen of rechten; e. het vaststellen van verordeningen (..).

Artikel 110 luidt (gedeeltelijk): Het algemeen bestuur besluit tot het invoeren, wijzigen of afschaffen van een waterschapsbelasting door het vaststellen van een belastingverordening.

Waterschapswet:

Artikel 113 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Behalve (….) worden door het waterschap geen andere belastingen (..) geheven dan de (..) de heffingen, bedoeld in de artikelen 117, 122a en 122d.

Mogen én moeten:

 Artikel 117 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Ter bestrijding van kosten die zijn verbonden aan de zorg voor het watersysteem wordt onder de naam watersysteemheffing een heffing geheven (..).

Artikel 122d luidt (gedeeltelijk): Ter bestrijding van kosten die zijn verbonden aan de behartiging van de taak inzake het zuiveren van afvalwater, wordt onder de naam zuiveringsheffing een heffing ingesteld ter zake van afvoeren.

Mogen zonder moeten:

Artikel 122a Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Ter bestrijding van kosten die zijn verbonden aan de behartiging van de taak ter zake van het wegenbeheer kan, binnen het gebied waar deze taak wordt uitgevoerd, onder de naam wegenheffing een heffing worden geheven.

Toch weer wel moeten:

Artikel 2 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): De bevoegdheid tot het opheffen en het instellen van waterschappen, tot regeling van hun gebied, taken, inrichting, samenstelling van hun bestuur en tot de verdere reglementering van waterschappen behoort aan provinciale staten (..). De uitoefening van deze bevoegdheid geschiedt bij provinciale verordening.

Artikel 6 luidt (gedeeltelijk): Het opheffen of instellen van een waterschap dan wel het vaststellen van een reglement van een waterschap, waarvan het gebied in twee of meer provincies is gelegen, geschiedt bij gemeenschappelijk besluit van provinciale staten van de desbetreffende provincies. Hetzelfde geldt voor het wijzigen van dat reglement, tenzij deze colleges bij reglement het vaststellen van wijzigingen die naar hun oordeel van beperkte strekking zijn opdragen aan één van hen.

Artikel 27 van het Besluit van Provinciale Staten van de provincie Gelderland houdende regels omtrent Waterschap Rivierenland Reglement voor Waterschap Rivierenland luidt (gedeeltelijk): Provinciale Staten van Gelderland zijn bevoegd tot wijziging van dit reglement, tenzij het desbetreffende besluit een regeling bevat van de in artikel 5, eerste lid, van de wet genoemde onderwerpen.

Artikel 20 luidt (gedeeltelijk): Heffing wegentaak. In het op de kaart bedoeld in artikel 2, tweede lid, van dit reglement gearceerd aangegeven gebied, wordt ter bestrijding van kosten die zijn verbonden aan het wegenbeheer, door het waterschap onder de naam wegenheffing een heffing geheven (..).

WOENSDAG 5 DECEMBER 2018 Over enkele maanden zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen (maart 2019). Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks staat hier een bijdrage over waterschappen of hun verkiezingen. Net als de afgelopen twee weken gaat ook de bijdrage van deze week over de begroting van het hoogheemraadschap Delfland en daarmee over het takenpakket. Hij stond vorige maand op de agenda van algemeen bestuur.

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van de bezitters van land- en tuinbouwgronden en uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Bovendien bestaat het uit vertegenwoordigers van de bezitters van natuurterreinen. Het is tot op zekere hoogte vergelijkbaar met de gemeenteraad in de gemeente. In het Zuid-Hollandse Delfland bestaat het uit dertig leden.

Samenstelling In Delfland bestaat het uit 21 vertegenwoordigers van de ingezetenen, vier vertegenwoordigers van bezitters van de land- en tuinbouwgronden, vier vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en ten slotte één vertegenwoordiger van de bezitters van natuurterreinen.

VV In Delfland heet het algemeen bestuur verenigde vergadering, afgekort tot VV. Jaarlijks moeten er volgens het Reglement van Orde voor de verenigde vergadering en de commissies van het hoogheemraadschap van Delfland minstens vier VV’s worden gehouden. Ik tel er dit jaar negen, er is dus zo’n beetje maandelijks vergaderd.

Begroting De begroting van 2019 heeft ruim 220 miljoen euro aan uitgaven.

Emissieloze Kas Het waterschap werkt aan gezond, schoon en zoet water: een jaarlijkse uitgavenpost van bijna 4 miljoen euro. Zoet water wordt gebruikt als drinkwater maar ook bijvoorbeeld als zwemwater, in natuurgebieden. Daarvoor moet het water gezond en schoon zijn. Daarom zet het waterschap onder andere in op lagere emissies door de glastuinbouw van bestrijdingsmiddelen en nitraten en op preventie van blauw alg en bacteriën, dat laatste in zwemwater. Gewerkt wordt bijvoorbeeld aan het project Emissieloze Kas.

Vissenbossen Het waterschap werkt ook aan het zogenaamde watersysteem, waaraan jaarlijks bijna 40 miljoen euro wordt uitgegeven. Zorgen voor genoeg en niet te veel water op de juiste plekken, waterpeilbeheer. Dat betekent regelmatig baggeren van sloten. Delfland heeft duizenden kilometers aan sloten en watergangen. Het betekent ook regelmatig onderhoud van gemalen en inlaten. Delfland heeft bijna twee honderd gemalen. Verder is er ook de zorg voor natuur rondom de wateren, zoals met natte ecologische zones (NEZ’s), vissenbossen (!) en vismigratiemaatregelen.

Commissies (Niet alleen het algemene bestuur vergadert in Delfland vrijwel maandelijks, er zijn hier net zo vaak commissievergaderingen. Een commissie bestaat uit een select gezelschap afkomstig uit de verenigde vergadering, van elke fractie minstens één. Een commissie geeft onder andere advies aan de VV. Afvalwaterzuivering en hergebruik van slib staat in de commissie gezond, schoon en gezuiverd water op de agenda, commissie GSG. De andere hierboven genoemde onderwerpen worden in de commissie stedelijk water en watersysteem besproken, commissie SWW. Commissievergaderingen moeten volgens het reglement minstens twee weken voor elke VV worden gehouden. Commissievergaderingen zijn net als VV’s in principe openbaar. De commissie SWW heeft gisteren vergaderd. Op de agenda stond calamiteitenberging in het Westland, reparatie van een Rotterdams gemaal (wegens betonrot) en een groot aantal (water)peilbesluiten.

BRONNEN:

Artikel 12 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel 2 luidt (gedeeltelijk): De bevoegdheid tot regeling van (de) samenstelling van hun bestuur en tot de verdere reglementering van waterschappen behoort aan provinciale staten. De uitoefening van deze bevoegdheid geschiedt bij provinciale verordening.

Artikel 9 Reglement van Bestuur voor het Hoogheemraadschap van Delfland (2015) luidt (gedeeltelijk): 1. Het algemeen bestuur bestaat uit 30 leden. Van deze leden vertegenwoordigen: a. eenentwintig leden de categorie ingezetenen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter a van de Waterschapswet; b. vier leden de categorie ongebouwd als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter b van de Waterschapswet; c. één lid de categorie natuurterreinen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter c van de Waterschapswet; d. vier leden de categorie bedrijven als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter d van de Waterschapswet. Lid 2. a. De leden bedoeld in het eerste lid, onder b worden benoemd door de Land- en Tuinbouworganisatie Noord, genoemd in het Besluit vaststellingregio’s. Het lid, bedoeld in het eerste lid, onderdeel c, wordt benoemd door de Vereniging van Bos– en Natuurterreineigenaren (de laatste zin treedt pas in werking vanaf 2019).

Artikel 6 Reglement voor Waterschap Rivierenland luidt: Het algemeen bestuur bestaat uit dertig leden. Hiervan vertegenwoordigen: a. tweeëntwintig leden de categorie ingezetenen; b. vier leden de categorie ongebouwd; c. één lid de categorie natuurterreinen; d. drie leden de categorie bedrijven.

Reglement van Orde voor de verenigde vergadering en de commissies van het hoogheemraadschap van Delfland, artikelen 1.1, 4.1,4.19, 5.2, 5.3, 5.9 en 5.20:

https://www.hhdelfland.nl/over-ons/ReglementvanOrdevoordeVV.pdf

Agenda van de verenigde vergadering van 22 november 2018, inclusief vergaderstukken (o.a. begroting):

https://www.ibabsonline.eu/Agenda.aspx?site=delfland&agendaid=d5ada7cf-a0ab-4311-9716-f3a847f23c58&FoundIDs=&year=2018

WOENSDAG 28 NOVEMBER 2018 Over enkele maanden zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen (maart 2019). Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks staat hier een bijdrage over waterschappen of hun verkiezingen. Net als vorige week gaat de bijdrage van deze week over de begroting van het hoogheemraadschap Delfland. Hij staat deze maand op de agenda.

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van de bezitters van land- en tuinbouwgronden en uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Bovendien bestaat het uit vertegenwoordigers van de bezitters van natuurterreinen. Het is tot op zekere hoogte vergelijkbaar met de gemeenteraad in de gemeente. In Delfland (Zuid-Holland) bestaat het uit 30 leden.

Samenstelling In Delfland bestaat het uit 21 vertegenwoordigers van de ingezetenen, vier vertegenwoordigers van bezitters van de land- en tuinbouwgronden, vier vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en ten slotte één vertegenwoordiger van de bezitters van natuurterreinen.

VV In Delfland heet het algemeen bestuur verenigde vergadering, afgekort tot VV. Jaarlijks moeten er volgens het Reglement van Orde voor de verenigde vergadering en de commissies van het hoogheemraadschap van Delfland minstens vier VV’s worden gehouden. Ik tel er dit jaar negen, er is dus zo’n beetje maandelijks vergaderd.

Begroting De begroting van 2019 heeft ruim 220 miljoen euro aan uitgaven.

Afvalwater De grootste uitgavenpost is afvalwaterketen en zuiveren (87 miljoen).

AWZI Afvalwater wordt bijvoorbeeld geloosd door de tuinbouwbedrijven in het Westland. Het waterschap gaat het afvalwater zuiveren, dat wil zeggen ontdoen van onder andere gewasbeschermingsmiddelen, stikstoffen en fosfaten. Daartoe wordt het afvalwater vervoerd naar een AWZI, een afvalwaterzuiveringsinstallatie. Na zuivering blijven de afvalstoffen achter in slib. Dat slib wordt vervolgens verwerkt: het wordt verwerkt tot biogas, een energiebron. Dat leidt vooral tot hergebruik van fosfaten. Het waterschap werkt bij dit alles samen met andere organisaties; dat gebeurt onder andere in de vorm van uitbestedingen en publiek-private samenwerking. Het overgrote deel van de 87 miljoen euro wordt uitgegeven aan samenwerking, namelijk zo’n 70 miljoen euro.

Watersysteem Een andere uitgavenpost is het watersysteem (35 miljoen).

Wateroverlast Het waterschap let er in dit verband op dat het water in sloten en andere watergangen niet zo hoog komt te staan dat het tot overstromingen leidt. Daarom is onderhoud nodig van de watergangen, bijvoorbeeld door baggeren. En zijn er ook gemalen nodig, die het water van een laag gelegen sloot naar een hogere pompen.

Grondwaterstand Het waterschap let er in dit verband ook op dat het grondwater niet te laag staat. Het brengt de (mogelijke) gevolgen van bodemdaling in kaart en hoe daarmee kan worden omgegaan.

Vaarwegen Een andere taak in dit verband is dat het waterschap eraan werkt om recreatievaart mogelijk te maken op watergangen, althans waar dat verantwoord is.

Commissies (Niet alleen het algemene bestuur vergadert in Delfland vrijwel maandelijks, er zijn hier net zo vaak commissievergaderingen. Een commissie bestaat uit een select gezelschap afkomstig uit de verenigde vergadering, van elke fractie minstens één. Een commissie geeft onder andere advies aan de VV. Afvalwaterzuivering en hergebruik van slib staat in de commissie gezond, schoon en gezuiverd water op de agenda, commissie GSG. De andere hierboven genoemde onderwerpen worden in de commissie stedelijk water en watersysteem besproken, commissie SWW. Commissievergaderingen moeten volgens het reglement minstens twee weken voor elke VV worden gehouden. Commissievergaderingen zijn net als VV’s in principe openbaar.

BRONNEN:

Artikel 12 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel 2 luidt (gedeeltelijk): De bevoegdheid tot regeling van (de) samenstelling van hun bestuur en tot de verdere reglementering van waterschappen behoort aan provinciale staten. De uitoefening van deze bevoegdheid geschiedt bij provinciale verordening.

Artikel 9 Reglement van Bestuur voor het Hoogheemraadschap van Delfland (2015) luidt (gedeeltelijk): 1. Het algemeen bestuur bestaat uit 30 leden. Van deze leden vertegenwoordigen: a. eenentwintig leden de categorie ingezetenen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter a van de Waterschapswet; b. vier leden de categorie ongebouwd als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter b van de Waterschapswet; c. één lid de categorie natuurterreinen als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter c van de Waterschapswet; d. vier leden de categorie bedrijven als bedoeld in artikel 12, tweede lid, onder de letter d van de Waterschapswet. Lid 2. a. De leden bedoeld in het eerste lid, onder b worden benoemd door de Land- en Tuinbouworganisatie Noord, genoemd in het Besluit vaststellingregio’s. Het lid, bedoeld in het eerste lid, onderdeel c, wordt benoemd door de Vereniging van Bos– en Natuurterreineigenaren (de laatste zin treedt pas in werking vanaf 2019).

Artikel 6 Reglement voor Waterschap Rivierenland luidt: Het algemeen bestuur bestaat uit dertig leden. Hiervan vertegenwoordigen: a. tweeëntwintig leden de categorie ingezetenen; b. vier leden de categorie ongebouwd; c. één lid de categorie natuurterreinen; d. drie leden de categorie bedrijven.

Reglement van Orde voor de verenigde vergadering en de commissies van het hoogheemraadschap van Delfland, artikelen 1.1, 4.1,4.19, 5.2, 5.3, 5.9 en 5.20:

https://www.hhdelfland.nl/over-ons/ReglementvanOrdevoordeVV.pdf

Agenda van de verenigde vergadering van 22 november 2018, inclusief vergaderstukken (o.a. begroting):

https://www.ibabsonline.eu/Agenda.aspx?site=delfland&agendaid=d5ada7cf-a0ab-4311-9716-f3a847f23c58&FoundIDs=&year=2018