VENDREDI LE 16 NOVEMBRE 2018 Eind mei heeft de Franse regering drie wetsvoorstellen ingediend voor diverse institutionele hervormingen, zoals de wijze waarop de leden van de Franse Tweede Kamer worden gekozen (het kiesstelsel). Een commissie uit de Franse Tweede Kamer – dat is de Assemblée nationale – heeft één van die wetsvoorstellen al in juli in behandeling genomen. Dat is het wetsvoorstel dat enkele bepalingen uit de Grondwet wil wijzigingen, zoals het recht van Kamerleden om een wetsvoorstel te wijzigen (amendementsrecht). Het kiesstelsel voor de Assemblée nationale is niet in de Grondwet geregeld; de hervorming hiervan staat in een van de andere wetsvoorstellen. Halverwege juli stopten alle parlementaire werkzaamheden voor institutionele hervormingen. En ze zijn tot op heden niet hervat. Waarom niet?
Benalla Dat heeft te maken met de affaire Benalla. Alexandre Benalla was de persoonlijke veiligheidsadviseur van de Franse president Macron. Half juli werd bekend werd dat hij (Benalla!) op 1 mei enkele betogers hardhandig tegen de grond had gewerkt en dat president en regering daarop niet adequaat hebben gereageerd. Benalla’s daden zijn (ook) in Frankrijk misdrijven. Voor de president was dat geen reden om hem te ontslaan. Voor de regering was dat geen reden om politie en justitie in te schakelen. In het parlement liepen de emoties door deze affaire hoog op. Uiteindelijk leidde het tot een parlementaire enquête.
Agenda De affaire Benalla en de parlementaire enquête daarnaar was de reden dat de parlementaire behandeling van de wetsvoorstellen voor institutionele hervormingen werd stopgezet. Het onderwerp werd dus van de agenda van de Assemblée nationale gehaald.
Overeenkomsten De wetsvoorstellen waren ingediend door de Franse regering. Het is meestal de regering die wetsvoorstellen indient. Ook in Nederland is dat het geval. Zowel in Nederland als in Frankrijk mag de regering haar wetsvoorstel tijdens de parlementaire behandeling wijzigen (amenderen) en ook intrekken.
Verschil Tot zover de overeenkomsten tussen Nederland en Frankrijk. Er is echter een belangrijk verschil. Terwijl de Nederlandse Tweede Kamer volledig over haar eigen agenda gaat, is dat in de Franse Assemblée nationale maar gedeeltelijk het geval. Daar gaat ook de Franse regering over de agenda van Assemblée nationale. Maandelijks vult de Assemblée nationale namelijk slechts de helft van haar beschikbare vergadertijd in en vult de Franse regering de andere helft in. De Franse regering bepaalt zodoende wanneer een wetsvoorstel wordt behandeld in het parlement. En het kan ook bepalen dat een wetsvoorstel dat in meer of mindere mate al is behandeld weer van de agenda wordt gehaald, voor kortere of langere tijd. Ongeacht wat de Assemblée nationale daarvan vindt.
5e Republiek Dat is zo geregeld in de Franse Grondwet, sinds 2008. Voor het parlement is deze regeling zelfs een grote verbetering ten opzichte van de jaren daarvoor. In 1958 is de huidige Grondwet ingevoerd, die van de Vijfde Republiek. Tot 2008 was hierin geregeld dat de regering over nagenoeg de hele agenda van de Assemblée nationale ging.
Benalla (vervolg) De Franse regering heeft eind juli besloten dat de drie wetsvoorstellen van de agenda van de Assemblée nationale worden gehaald, tot nader order!
BRONNEN:
Onderstaande Franse wetsbepalingen zijn afkomstig van DILA. Constitution 06.03.2017 https://www.legifrance.gouv.fr/Droit-francais/Constitution.
Artikel 82 Nederlandse Grondwet luidt (gedeeltelijk): Voorstellen van wet kunnen worden ingediend door of vanwege de Koning.
Artikel 39 Franse Constitution luidt (gedeeltelijk): L’initiative des lois appartient au Premier ministre.
Artikel 84 luidt (gedeeltelijk): Zolang een voorstel van wet, ingediend door of vanwege de Koning, niet door de Tweede Kamer is aangenomen, kan het vanwege de regering worden gewijzigd.
Artikel 44 Franse Constitution luidt (gedeeltelijk): Le Gouvernement a le droit d’amendement.
Artikel 86 Nederlandse Grondwet luidt (gedeeltellijk): Zolang een voorstel van wet niet door de Staten-Generaal is aangenomen, kan het door of vanwege de indiener worden ingetrokken
Artikel 48 Franse Constitution luidt (gedeeltelijk): Deux semaines de séance sur quatre sont réservées par priorité, et dans l’ordre que le Gouvernement a fixé, à l’examen des textes et aux débats dont il demande l’inscription à l’ordre du jour.