DONDERDAG 8 NOVEMBER 2018 Aanstaande zondag is het 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog feitelijk eindigde. Op 11 november 1918 – volgens mijn computer was dat een maandag – werd het (achteraf gezien) definitieve wapenstilstandsverdrag getekend tussen enerzijds Frankrijk, België, Groot-Brittannië, Verenigde Staten en vele andere landen en anderzijds Duitsland. Nederland was neutraal in die oorlog.
Ondertekenaars Aan geallieerde zijde waren de ondertekenaars militairen. Aan Duitse zijde ministers en militairen.
Rusland Tussen enerzijds Rusland en anderzijds Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en andere landen was de oorlog al begin maart van dat jaar afgelopen, met de ondertekening van het verdrag van Brest-Litovsk.
Convention d’Armistice Ik neem aan dat Frans de officiële taal was van het verdrag van 11 november.
XXXIV Het verdrag bestaat uit 34 artikelen en twee bijlagen. De verdragsartikelen zijn genummerd met Romeinse cijfers (I, V, X enzovoorts).
Meerdere fronten De meeste artikelen gaan over Europa, een enkele gaat over Oost-Afrika. In Europa waren er twee frontlinies: de westelijke en de oostelijke. Het westelijke front raakte België, Frankrijk en Luxemburg. Ik beperk me verder tot (enkele artikelen over) dit front.
I Uiteraard begint het verdrag met de eis dat alle vijandelijkheden worden gestopt, zowel op land als in de lucht. Zes uur na ondertekening moest aan deze eis zijn voldaan. Het verdrag is om vijf uur ondertekend en dus moesten alle vijandelijkheden om 11 uur beëindigd zijn.
II Vervolgens gaat het over de terugtrekking van de Duitse troepen. Dat moest in twee weken zijn voltooid, dus vóór 27 november. Duitse soldaten die zich dan nog in België, Frankrijk of Luxemburg bevinden worden automatisch krijgsgevangenen. De Duitse troepen moesten zich ook uit Elzas-Lotharingen (wat toen nog deel was van Duitsland) terugtrekken.
36 dagen Het Wapenstilstandsverdrag was voor een bepaalde tijd aangegaan, namelijk 36 dagen. Het zou dus in de tweede helft van december komen te vervallen. Gelukkig is het verlengd. Dat gebeurde op 13 december 1918 met één maand en opnieuw half januari 1919, ook weer met één maand. Half februari 1919 is het voor onbepaalde tijd verlengd.
Verdrag van Versailles Uiteindelijk wordt op 28 juni 1920 het (vredes) Verdrag van Versailles getekend. Hiermee kwam er ook formeel een einde aan de oorlog met Duitsland.
BRONNEN:
C O N V E N T I O N
entre Le Maréchal (..) assisté de l’Amiral (…)
et
le Secrétaire d’Etat, le Général Major (..) et le Capitaine (..)
CONDITIONS DE L’ARMISTICE CONCLU AVEC L’ALLEMAGNE
A. Sur le front d’Occident
I . Cessation des hostilités, sur terre et les airs six heures après la signature de l’armistice.
II Évacuation immédiate des pays envahis : Belgique, France, Luxembourg, ainsi que l’Alsace-Lorraine, réglée de manière à être réalisée dans un délai de 15 jours à dater de la signature de l’armistice. Les troupes allemandes, qui n’auront pas évacué les territoires prévus dans les délais fixés, seront faites prisonnières de guerre. (..)
G. Durée de l’armistice
XXXIV. La durée de l’armistice est fixée à 36 jours avec faculté de prolongation. (..)
Le présent Armistice a été signé le 11 novembre 1918 à 5 heures