MAANDAG 24 DECEMBER 2018 Morgen is het Kerstmis. Als ik aan Kerstmis denk, dan denk ik onder andere aan – het is een cliché – vrede op aarde. En ons land heeft het (bijna) afgelopen jaar een bijzondere bijdrage geleverd aan de wereldvrede: het was lid van de Veiligheidsraad van de VN. Hoe werkt de Veiligheidsraad?
VN De Verenigde Naties bestaat sinds 1945. Het overgrote deel van alle landen is er lid van: er zijn nu 193 staten lid. De Veiligheidsraad (Security Council) is net als de Algemene Vergadering (General Assembly) en het Internationaal Gerechtshof (International Court of Justice) een VN-orgaan.
Leden van de Algemene Vergadering Alle staten die lid zijn van de VN hebben een zetel in de Algemene Vergadering. Elk lid heeft daarin één stem.
Veiligheidsraad Zijn belangrijkste taak is de handhaving van de internationale vrede en veiligheid.
Leden van de Veiligheidsraad De Veiligheidsraad bestaat uit 5 landen met een vast lidmaatschap (de vijf permanente leden) en 10 landen die tijdelijk lid zijn. China, Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Russische Federatie en Frankrijk zijn de permanente leden.
Niet permanente leden Het tijdelijk lidmaatschap duurt één of twee jaar. Nederland is één jaar lid geweest. Tijdelijke leden worden gekozen door de Algemene Vergadering. Voor een geldige keuze is een gewone meerderheid niet genoeg, maar is een 2/3 meerderheid nodig. Er is geen sprake van een vaste roulatie van tijdelijke leden. Een staat zal moeten ”solliciteren”. En de Veiligheidsraad geeft vooraf zijn oordeel over de geschiktheid van een kandidaat.
Besluiten Veiligheidsraad Elk lid heeft één stem. Voor besluiten over internationale vrede en veiligheid heeft echter elk vast lid vetorecht. Daar komt nog eens bij dat een gewone meerderheid van de (15) stemmen niet genoeg is: er zijn negen stemmen nodig voor een geldig besluit. Dat is een stem meer dan de gewone meerderheid.
Nederland Nederland is één jaar lid geweest. Bolivia, Ivoorkust, Equatoriaal-Guinea, Ethiopië, Kazachstan, Koeweit, Peru, Polen en Zweden waren in 2018 de andere negen tijdelijke leden. Ons voorlaatste lidmaatschap, was in 2000.
2018 De Veiligheidsraad heeft in 2018 heel wat af vergaderd. In november tel ik 13 vergaderdagen, vaak meerdere vergaderingen op een dag. De andere maanden laten geen rustiger beeld zien. In december is er tot begin vorige week op minstens negen dagen vergaderd. Daar komen dan nog enkele vergaderingen bij. Zo staat in de krant van vandaag dat de Veiligheidsraad afgelopen vrijdag besloot om een Nederlandse (oud) militair een VN-waarnemingsmissie in Jemen te laten leiden.
2019 Ivoorkust, Equatoriaal-Guinea, Koeweit, Peru en Polen zijn in 2019 weer tijdelijk lid van de Veiligheidsraad. Indonesië en Zuid-Afrika zijn nieuwe leden, net als buurlanden België en Duitsland. Omdat Groot-Brittannië permanent lid is, zijn al le buurlanden volgend jaar lid van de Veiligheidsraad.
Bronnen:
VN:
Artikel 7 van het Handvest van de Verenigde Naties luidt (gedeeltelijk): There are established as the principal organs of the United Nations: a General Assembly, a Security Council, an Economic and Social Council, a Trusteeship Council, an International Court of Justice, and a Secretariat.
Leden van de Algemene Vergadering:
Artikel 9 luidt (gedeeltelijk): The General Assembly shall consist of all the Members of the United Nations.
Veiligheidsraad:
Artikel 24 van het Handvest van de Verenigde Naties luidt (gedeeltelijk): In order to ensure prompt and effective action by the United Nations, its Members confer on the Security Council primary responsibility for the maintenance of international peace and security, and agree that in carrying out its duties under this responsibility the Security Council acts on their behalf.
Leden van de Veiligheidsraad:
Artikel 23 van het Handvest van de Verenigde Naties luidt (gedeeltelijk): The Security Council shall consist of fifteen Members of the United Nations. The Republic of China, France, the Union of Soviet Socialist Republics, the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, and the United States of America shall be permanent members of the Security Council.
Niet-permanente leden:
Artikel 23 van het Handvest van de Verenigde Naties luidt (gedeeltelijk): The General Assembly shall elect ten other Members of the United Nations to be non-permanent members of the Security Council, due regard being specially paid, in the first instance to the contribution of Members of the United Nations to the maintenance of international peace and security and to the other purposes of the Organization, and also to equitable geographical distribution. The non-permanent members of the Security Council shall be elected for a term of two years. A retiring member shall not be eligible for immediate re-election. Each member of the Security Council shall have one representative.
Artikel 18 luidt (gedeeltelijk): Decisions of the General Assembly on important questions shall be made by a two-thirds majority of the members present and voting. These questions shall include: the election of the non-permanent members of the Security Council
Rule 58 van de Provisional Rules of Procedure luidt (gedeeltelijk): Any State which desires to become a Member of the United Nations shall submit an application to the Secretary-General. This application shall contain a declaration made in a
Rule 59 luidt (gedeeltelijk): The Security Council shall decide whether in its judgement the applicant is a peace-loving State and is able and willing to carry out the obligations contained in the Charter and, accordingly, whether to recommend the applicant State for membership. If the Security Council recommends the applicant State for membership, it shall forward to the General Assembly the recommendation with a complete record of the discussion. If the Security Council does not recommend the applicant State for membership or postpones the consideration of the application, it shall submit a special report to the General Assembly with a complete record of the discussion.
Besluiten Veiligheidsraad:
Rule 40 luidt (gedeeltelijk): Voting in the Security Council shall be in accordance with the relevant Articles of the Charter and of the Statute of the International Court of Justice.
Artikel 27 van het Handvest van de Verenigde Naties luidt (gedeeltelijk): Each member of the Security Council shall have one vote. Decisions of the Security Council on procedural matters shall be made by an affirmative vote of nine members. Decisions of the Security Council on all other matters shall be made by an affirmative vote of nine members including the concurring votes of the permanent members; provided that, in decisions under Chapter VI, and under paragraph 3 of Article 52, a party to a dispute shall abstain from voting.