Berichten

Geplaatst op

Broederstrijd in Waalse burgemeestersverkiezing

11 OKTOBER 2018 Afgelopen dinsdag stond er een groot artikel in de krant over twee broers die met elkaar strijden voor het burgemeesterschap van het Belgische Bastogne (of Bastenaken). Bastogne is een Waalse gemeente van 15000 inwoners dichtbij de grens met Luxemburg. Het maakte in de koude decembermaand van 1944 deel uit van het Ardennenoffensief. Nu in 2018 wordt er om iets anders – en bovendien zonder geweld – gestreden: het burgemeesterschap. De gemeenteraadsverkiezingen van komende zondag spelen een belangrijke rol bij wie burgemeester wordt. De partij van de ene broer is de Centre democrate humaniste (cdH); de partij van de andere broer is de Citoyens Positifs. De eerstgenoemde is de zittende burgemeester. Deze bijdrage gaat over de eisen waaraan iemand moet voldoen om burgemeester te kunnen worden en wie haar of hem kiezen. Dat betreft dan de bourgmestre in Wallonië, want in Vlaanderen is het anders geregeld.

Belg Het burgemeesterschap staat alleen open voor mensen met de Belgische nationaliteit. Een burgemeester in Nederland moet evenzo de Nederlandse nationaliteit bezitten.

Gemeenteraadslid De burgemeester móet gekozen worden uit de gemeenteraadsleden, uitzonderingen daargelaten. In Nederland mág een burgemeester zelfs geen gemeenteraadslid zijn.

Collegepartij De burgemeester moet gekozen zijn als gemeenteraadslid voor een collegepartij. Een collegepartij is een partij die het collegeakkoord – pacte de majorité – heeft ondertekend en minstens één wethouder of de burgemeester levert. In het collegeakkoord is onder andere afgesproken wie de wethouders – échevins – worden. Uiteraard wordt het collegeakkoord pas na de verkiezingen gesloten. Ook wethouders worden in de regel uit de gemeenteraad gekozen; althans in beginsel, want als hierdoor een slechte man/vrouw verhouding ontstaat, wordt deze regel doorbroken. Nog even een puntje op de i gezet: het zijn niet de collegepartijen die het collegeakkoord tekenen, maar de gemeenteraadsfracties van die partijen. De absolute meerderheid van elk van die fracties moet het akkoord tekenen.

Grootste collegepartij De collegepartij die bij de verkiezingen de meeste stemmen heeft gehaald, levert de burgemeester. Het gaat dus niet om de grootste partij, maar om de grootste collegepartij.

Meeste voorkeurstemmen Burgemeester wordt het gemeenteraadslid van de grootste collegepartij die de meeste voorkeursstemmen heeft gekregen. In de praktijk zal dat de lijsttrekker zijn. Als die persoon dat niet wil, dan mag het gemeenteraadslid dat na hem of haar de meeste voorkeurstemmen heeft gehaald burgemeester worden (en zo voort). De vechtende broers in Bastogne zijn beiden lijsttrekker van hun partij.

Nederland In Nederland wordt de burgemeester benoemd door de regering nadat de gemeenteraad een aanbeveling met daarop twee personen heeft gedaan. Ik weet niet in hoeverre bij de benoeming rekening wordt gehouden met de politieke verhoudingen in de gemeente.

BRONNEN

Artikel L1123-4 van de (Waalse) Code de la démocratie locale et de la décentralisation luidt (gedeeltelijk): §1er. Est élu de plein droit bourgmestre, le conseiller de nationalité belge qui a obtenu le plus de voix de préférence sur la liste qui a obtenu le plus de voix parmi les groupes politiques qui sont parties au pacte de majorité

§2. Si le conseiller visé au §1er renonce à exercer cette fonction ou s’il doit cesser définitivement d’exercer celle-ci, est élu de plein droit bourgmestre le conseiller de nationalité belge qui, après lui, a obtenu, dans le même groupe politique, le nombre le plus important de voix lors des dernières élections, et ainsi de suite.

Artikel L1123-1 van de (Waalse) Code de la démocratie locale et de la décentralisation luidt (gedeeltelijk): §2. Le projet de pacte comprend l’indication des groupes politiques qui y sont parties, l’identité du bourgmestre, des échevins ainsi que celle du président du conseil de l’action sociale pressenti si la législation qui lui est applicable prévoit sa présence au sein du collège communal. Il présente des personnes de sexe différent. Le projet de pacte est signé par l’ensemble des personnes y désignées et par la majorité des membres de chaque groupe politique dont au moins un membre est proposé pour participer au collège. §5. Si, en cours de législature, tous les membres du collège démissionnent, le pacte de majorité est considéré comme rompu. Le bourgmestre peut également être désigné hors conseil.

Art. L1123-8 van de (Waalse) Code de la démocratie locale et de la décentralisation luidt (gedeeltelijk): §2. Les échevins sont élus parmi les membres du conseil.

Il est dérogé à la règle prévue à l’alinéa précédent pour l’un des échevins si tous les conseillers des groupes politiques liés par le pacte de majorité sont du même sexe.

Artikel 63 (Nederlandse) Gemeentewet luidt: Voor de benoembaarheid tot burgemeester is het Nederlanderschap vereist.

Artikel 68 (Nederlandse) Gemeentewet luidt (gedeeltelijk): De burgemeester is niet tevens lid van een raad.

Artikel 61 (Nederlandse) Gemeentewet luidt (gedeeltelijk): De burgemeester wordt bij koninklijk besluit op voordracht van Onze Minister benoemd voor de tijd van zes jaar. De raad zendt Onze Minister binnen vier maanden nadat de gelegenheid tot sollicitatie voor de functie is gegeven een aanbeveling inzake de benoeming. Deze aanbeveling omvat twee personen. In een bijzonder, door de raad te motiveren geval, kan worden volstaan met een aanbeveling waarop één persoon vermeld staat. Onze Minister slaat geen acht op een enkelvoudige aanbeveling, indien naar zijn oordeel geen sprake is van een bijzonder geval. Onze Minister volgt in zijn voordracht in beginsel de aanbeveling, met inbegrip van de daarop gehanteerde volgorde, tenzij zwaarwegende gronden aanleiding tot afwijking geven. Een afwijking wordt gemotiveerd.

Geplaatst op

Waterschapsverkiezingen 2019: de voorkeursstem telt wel, maar wordt niet altijd meegeteld

WOENSDAG 10 OKTOBER 2018 Over ruim een half jaar zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen (20 maart 2019). Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks volgt hier een bijdrage over waterschap of waterschapsverkiezing. De waterschapsverkiezing gaat over het kiezen van het algemeen bestuur daarvan. Vorige week ging het over de eisen die de wet aan de kiezer stelt stelt. Deze week gaat het over de voorkeursstem die zij kan uitbrengen.

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur is enigszins vergelijkbaar met de gemeenteraad. Het bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van de bezitters van in het waterschap gelegen landbouwgronden en natuurterreinen en uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven in het waterschap. Er zitten dus vier categorieën vertegenwoordigers in het algemeen bestuur. De burger kiest alleen de vertegenwoordigers van de ingezetenen; deze categorie heeft de absolute meerderheid in het algemeen bestuur. Mijn bijdrage van deze week gaat alleen over die verkiezingen.

Delfland Het algemene bestuur van het (Zuid-Hollandse) Hoogheemraadschap Delfland bestaat uit 30 leden. Daarvan zijn er 21 gekozen door de burger. In Delfland hebben bij de verkiezingen in 2015 acht partijen meegedaan aan de verkiezingen; ze hebben allemaal een of meer zetels gehaald.

Actief kiesrecht Het recht om bij verkiezingen te stemmen heet het actief kiesrecht. Daar tegenover staat het passief kiesrecht: het recht van kandidaten om bij verkiezingen gekozen te worden.

Voorkeursstem De kiezer brengt haar stem uit door op het stembiljet één wit stipje voor een kandidaat rood te maken. De kiezer stemt dus altijd op een kandidaat. Zij brengt dus altijd een voorkeursstem uit. De meeste kiezers maken het witte stipje voor de bovenste kandidaat (de lijsttrekker) rood. Veel kiezers willen daarmee alleen aangeven dat ze op die kandidatenlijst stemmen, en niet zo zeer op die kandidaat. Juridisch is echter ook de stem op de lijsttrekker altijd een voorkeursstem. De meeste kiezers stemmen op de lijsttrekker, maar er zijn ook veel kiezers die (bewust) op een andere kandidaat stemmen.

Volgorde doorbreken Zo’n voorkeursstem op een andere kandidaat heeft zin. Voorkeursstemmen kunnen namelijk de lijstvolgorde doorbreken die de (politieke) partij heeft vastgesteld. Zonder voorkeursstemmen worden alle (op de lijsttrekker uitgebrachte) stemmen die de lijsttrekker zelf niet nodig heeft verdeeld over de andere kandidaten in de volgorde waarop zij op de lijst staan. Voorkeursstemmen die worden uitgebracht op een andere kandidaat, kunnen de lijstvolgorde doorbreken. De zetel in het algemeen bestuur gaat dan niet naar de volgende kandidaat op de lijst maar naar de kandidaat met voorkeursstemmen, ongeacht welke plek hij of zij inneemt op die lijst.

25% De kandidaat met de meeste voorkeursstemmen krijgt de zetel in het algemeen bestuur. Maar alleen kandidaten die een minimumaantal voorkeursstemmen hebben gekregen komen in aanmerking. Het minimumaantal voorkeursstemmen is 25% van de kiesdeler.

Kiesdeler De kiesdeler is het aantal stemmen dat een kandidatenlijst nodig heeft om één zetel te krijgen. Bij de laatste verkiezingen in het hoogheemraadschap Delfland was de kiesdeler (iets meer dan) 16000 stemmen. Een kandidatenlijst die hier één keer de kiesdeler haalde, heeft dus meer dan 16000 stemmen gekregen (en minder dan 32000 stemmen). Die lijst krijgt één zetel. Een kandidatenlijst die vier keer de kiesdeler heeft gehaald, krijgt dus vier zetels. In Delfland hebben VVD en Algemene Waterschapspartij Delfland elk vier zetels gekregen. Als een lijst twee keer de kiesdeler heeft gehaald, dan krijgt die lijst dus twee zetels, zoals het geval was met Partij voor de Dieren.

25% van de kiesdeler Welke kandidaten op een lijst een zetel krijgen, hangt er onder andere van af of er een kandidaat is die voldoende voorkeursstemmen heeft gekregen. Voldoende is hier dus: 25% van de kiesdeler. Bij de verkiezingen in het hoogheemraadschap Delfland is dat dus (iets meer dan) 4000 voorkeursstemmen. Als geen enkele kandidaat 4000 of meer voorkeursstemmen heeft, dan bepaalt alleen de lijstvolgorde naar wie de zetel(s) gaan. Als die kandidaten er wel zijn, dan wordt de lijstvolgorde doorbroken en gaan de zetels naar deze kandidaten. Als op (alle kandidaten gezamenlijk van) een lijst onvoldoende stemmen zijn uitgebracht om alle kandidaten met voldoende voorkeursstemmen een zetel te geven, dan gaan de zetels naar de kandidaten die de meeste voorkeursstemmen hebben gehaald.

Delfland Bij de laatste verkiezingen in Delfland hebben alle acht kandidatenlijsten (partijen) die aan de verkiezingen deelnamen, een of meer zetels gekregen. Op twee van die lijsten heeft een kandidaat dankzij voldoende voorkeursstemmen een zetel gekregen. Een kandidaat op de lijst van de VVD heeft ruim 4000 voorkeursstemmen gekregen en op de lijst van de Partij voor de Dieren heeft een kandidaat bijna 7000 stemmen gekregen. Chapeau! Die twee zijn gekozen in het algemeen bestuur, met doorbreking van de lijstvolgorde zoals hun partijen die hadden vastgesteld. Hun zetel is respectievelijk ten koste gegaan van de nummer 4 (VVD) en nummer 2 (Partij voor de Dieren) op de lijst.

Alleen met 25% van de kiesdeler Wie weliswaar voorkeursstemmen krijgt maar minder dan 25% van de kiesdeler, kan de lijstvolgorde dus niet doorbreken. Dat heeft tot gevolg dat zetels naar hoger op de lijst geplaatste kandidaten gaan die minder (of helemaal geen) voorkeursstemmen hebben dan lager geplaatste kandidaten. Bij de laatste verkiezingen in Delfland was dat bij de meeste partijen ook daadwerkelijk het geval voor een of meer kandidaten. Zo ging bij het CDA de derde en laatste zetel niet naar de nummer 12 op de lijst hoewel deze kandidaat bijna 50% meer voorkeursstemmen had. En bij de PvdA ging de derde en laatste zetel naar de kandidaat die minder voorkeursstemmen had dan zes van de acht andere kandidaten op de lijst. Onder hen waren kandidaten met twee keer en zelfs drie keer zoveel voorkeursstemmen. Zuur voor die andere kandidaten, maar zo is de wet!

BRONNEN

Artikel 10 Waterschapswet luidt: Lid 1. Het bestuur van een waterschap bestaat uit een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter, onverminderd hetgeen het reglement bepaalt over de benaming van die onderscheidene bestuursorganen. Lid 2. De voorzitter is voorzitter van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur.

Artikel 12 luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel A 1 Kieswet luidt (gedeeltelijk): In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: algemeen bestuur: vertegenwoordigend orgaan van een waterschap voor zover het leden betreft van de categorie, bedoeld in artikel 12, tweede lid, onderdeel a, van de Waterschapswet.

Artikel J 26 luidt: De kiezer gaat na ontvangst van het stembiljet naar een stemhokje en stemt aldaar door een wit stipje, geplaatst vóór de kandidaat van zijn keuze, rood te maken.

Artikel P 15 luidt (gedeeltelijk): In de volgorde van de aantallen op hen uitgebrachte stemmen zijn gekozen die kandidaten die op de gezamenlijke lijsten waarop zij voorkomen, een aantal stemmen hebben verkregen, groter dan 25% van de kiesdeler, voor zover aan de lijst voldoende zetels zijn toegewezen. Indien aantallen gelijk zijn, beslist zo nodig het lot.

Artikel P 17 luidt (gedeeltelijk): De zetels, toegewezen aan de lijsten, die na toepassing van de artikelen P 15 en P 16 nog niet aan een kandidaat zijn toegewezen, worden aan de nog niet gekozen kandidaten van de desbetreffende lijsten toegewezen in de volgorde van de lijst.

Artikel P 5 luidt (gedeeltelijk): Het centraal stembureau deelt de som van de stemcijfers van alle lijsten door het aantal te verdelen zetels. Het aldus verkregen quotiënt wordt kiesdeler genoemd.

Artikel O 2 luidt (gedeeltelijk): Het hoofdstembureau stelt ten aanzien van iedere lijst vast het aantal op iedere kandidaat uitgebrachte stemmen en de som van deze aantallen. Deze som wordt stemcijfer genoemd.

Geplaatst op

(Van) wie (men) schrijft, die blijft: Lisa Murkowski en ”write in”

DINSDAG 9 OKTOBER 2018 In een Nederlandse krant stond eind september een groot artikel over twee vrouwelijke Republikeinse senatoren wiens stem waarschijnlijk beslissend zou worden voor het al dan niet benoemen van Brett Kavanaugh tot rechter in het Amerikaanse Hooggerechtshof: Lisa Murkowski en Susan Collins. De senaat heeft afgelopen vrijdag en zaterdag Kavanaugh gekozen, met een minieme meerderheid. Collins heeft vóór gestemd maar Murkowski heeft als enige Republikein vrijdag tegen gestemd. Murkowski is senator voor Alaska. Zij is dat al sinds 2004. Ook in 2010 heeft ze de verkiezingen gewonnen. Dat was heel bijzonder, want de officiële kandidaat van de Republican Party was iemand anders (namelijk de Tea Party-kandidaat)

Senate De Senaat bestaat uit 100 leden. De burgers van elke Amerikaanse (deel)staat kiezen twee senatoren. Een senator wordt gekozen voor zes jaar.

Primaries Murkowski was bij de verkiezingen van 2010 niet de officiële kandidaat van de Republican Party (en ook niet van een andere partij). Zij had de voorverkiezingen in de Republican Party verloren van de Tea Party-kandidaat. Daardoor stond ze niet op het stembiljet. Alleen de winnaren van de voorverkiezingen – primaries geheten – in de Republican Party en de Democratic Party staan namelijk op het stembiljet. Er is altijd maar één winnaar bij primaries: dat is de kandidaat die de meeste stemmen heeft gekregen. Republican Party en Democratic Party hebben dus elk één kandidaat op het stembiljet. Er kunnen daarnaast nog andere kandidaten op het stembiljet staan, maar die zijn dan niet verbonden met één van deze twee politieke partijen.

General elections ballot De kiezer geeft op het stembiljet – general election ballot – aan op welke kandidaat hij zijn stem uitbrengt. Hij doet dat door in de daarvoor bestemde (ovale) ruimte naast de naam van die kandidaat bijvoorbeeld een streep, kruis of cirkel te maken. In Alaska is er wat betreft het stemmen op een kandidaat dus meer ”handelingsvrijheid” dan in Nederland waar hij alleen een daarvoor bestemd wit stipje rood mag kleuren!

Write in De Amerikaanse kiezer mag er in het stemhokje ook voor kiezen om de naam van een ander op het stembiljet te schrijven, een ander iemand dan de kandidaten dan de namen van de kandidaten die op het stembiljet gedrukt staan. Daarvoor is een speciale plek gereserveerd op het stembiljet. De kiezer die hiervoor kiest moet bovendien een streep, kruis of cirkel maken in de daarvoor bestemde (ovale) ruimte ernaast. De kiezer die dit doet, maakt een write in vote. Eigenlijk moet de opgeschreven naam volledig zijn en helemaal juist zijn gespeld, maar als dit niet het geval is en toch duidelijk is wie de kiezer bedoelt, dan telt zijn stem gewoon mee. Het is evenwel expliciet verboden om een sticker met daarop de volledige naam op het stembiljet te plakken! Voor de volledigheid: write in votes kunnen alleen (geldig) worden uitgebracht op mensen die hebben verklaard dat ze daarvoor open staan.

Senator De persoon die de meeste stemmen heeft gekregen, heeft de senaatsverkiezingen gewonnen. Dat kan dus iemand zijn wiens naam als kandidaat was voorgedrukt op het stembiljet. Maar het kan ook een ander iemand zijn wiens naam op het stembiljet door de kiezer in het stemhokje is bijgeschreven. Dat is Lisa Murkowski overkomen in 2010. Haar naam stond niet voorgedrukt op het stembiljet maar ze heeft dankzij write in votes toch de meeste stemmen gekregen. Dat lijkt me een bijzondere prestatie!

BRONNEN

Section 3 van de Constitution of the United States luidt (gedeeltelijk): The Senate of the United States shall be composed of two Senators from each State, chosen by the Legislature thereof, for six Years; and each Senator shall have one Vote.

Article XVII (Amendment 17) luidt gedeeltelijk: The Senate of the United States shall be composed of two Senators from each State, elected by the people thereof, for six years; and each Senator shall have one vote. The electors in each State shall have the qualifications requisite for electors of the most numerous branch of the State legislatures.

Artikel 15.25.100 van de Alaska Statutes luidt: The director shall place the name of the candidate receiving the highest number of votes for an office by a political party on the general election ballot.

Artikel 15.25.010 luidt (gedeeltelijk): Candidates for the elective national legislative offices shall be nominated in a primary election by direct vote of the people in the manner prescribed by this chapter. A voter registered as affiliated with a political party may vote that party’s ballot. A voter registered as nonpartisan or undeclared rather than as affiliated with a particular political party may vote the political party ballot of the voter’s choice unless prohibited from doing so under AS 15.25.014. A voter registered as affiliated with a political party may not vote the ballot of a different political party unless permitted to do so under AS 15.25.014.

Artikel 15.15.360 luidt: (a) The election board shall count ballots according to the following rules:

(1) A voter may mark a ballot only by filling in, making “X” marks, diagonal, horizontal, or vertical marks, solid marks, stars, circles, asterisks, checks, or plus signs that are clearly spaced in the oval opposite the name of the candidate, proposition, or question that the voter desires to designate.

(5) The mark specified in (1) of this subsection shall be counted only if it is substantially inside the oval provided, or touching the oval so as to indicate clearly that the voter intended the particular oval to be designated.

(b) The rules set out in this section are mandatory and there are no exceptions to them. A ballot may not be counted unless marked in compliance with these rules.

(d) Write-in votes shall be counted according to the following rules:

(2) in order to vote for a write-in candidate, the voter must write in the candidate’s name in the space provided and fill in the oval opposite the candidate’s name in accordance with (a)(1) of this section;

(3) a vote for a write-in candidate shall be counted if the oval is filled in for that candidate and if the name of the candidate, as it appears on the write-in declaration of candidacy, or the last name of the candidate is written in the space provided;

(5) in counting votes for a write-in candidate, the director shall disregard any abbreviation, misspelling, or other minor variation in the form of the name of a candidate if the intention of the voter can be ascertained.

Artikel J 26 (Nederlandse) Kieswet luidt (gedeeltelijk): De kiezer gaat na ontvangst van het stembiljet naar een stemhokje en stemt aldaar door een wit stipje, geplaatst vóór de kandidaat van zijn keuze, rood te maken.

Artikel 15.15.361 Alaska Statutes luidt: Affixing stickers on a ballot in an election to vote for a write-in candidate is prohibited.

Artikel 15.15.365 luidt: (a) Write-in votes on a general election ballot shall be counted for a candidate only if the aggregate of all votes cast for all write-in candidates for the particular office is

(1) the highest number of votes received by any candidate for the office; or

(2) the second highest number of votes received by any candidate and the difference between the total number of votes received by the candidate having the highest number of votes and the aggregate of all votes cast for all write-in candidates for the office is less than the percentage necessary for a recount at the state’s cost under AS 15.20.450.

(b) Write-in votes that do not meet the requirements of this section may not be individually counted under this section.

Geplaatst op

Alexander Pechtold verlaat Tweede Kamer

MAANDAG 8 OKTOBER 2018 Alexander Pechtold heeft zijn leiderschap van de D66-fractie in de Tweede Kamer neergelegd. Dat gebeurde afgelopen zaterdag op het partijcongres in Den Bosch. Ik lees in de krant dat hij sinds 2006 lijsttrekker was bij de verkiezingen. Wie kiest bij D66 de fractieleider en de lijsttrekker?

Tweede Kamer fractie De fractie in de Tweede Kamer bestaat uit 19 leden. Zij zijn verkozen in 2017; de volgende Tweede Kamer verkiezingen zijn in 2021. De fractieleden kiezen uit hun midden de nieuwe voorzitter. In de krant staat dat dit morgen gaat gebeuren. Fractieleider is synoniem voor fractievoorzitter. Pechtold vertrekt niet alleen als fractievoorzitter, maar ook als Kamerlid. Er zal dus een nieuw Kamerlid aantreden. Dat moet in elk geval iemand zijn die op de kandidatenlijst stond voor de verkiezingen in 2017. Ook het nieuwe Kamerlid mag tot fractievoorzitter worden gekozen.

Congres Het congres is de landelijke ledenvergadering die steeds ergens in het land wordt gehouden. Alle leden mogen die vergadering bijwonen en er een stem uitbrengen. Als ik me niet vergis, dan geldt voor het lidmaatschap geen minimumleeftijd. Op de eerstvolgende landelijke ledenvergadering moet de morgen gekozen fractievoorzitter worden geagendeerd. Dan moeten de leden aangeven of ze die keuze ”al dan niet bevestigen”. Wat de consequentie is van niet bevestigen, kan ik nergens ontdekken in Statuten of Huishoudelijk Reglement.

Lijsttrekker De lijsttrekker is de persoon die bij verkiezingen de lijst trekt. Zij of hij moet dus kandidaat zijn bij die verkiezingen en bovendien helemaal bovenaan op de lijst staan. Noch bij de aanstaande provinciale verkiezingen noch bij die van de Eerste Kamer verkiezingen stond Pechtold op de kandidatenlijsten. Zijn vertrek heeft natuurlijk wel gevolgen voor de verkiezingscampagnes. Het komt immers steeds meer voor dat fractieleiders in de Tweede Kamer een belangrijke rol spelen in de campagnes voor de provinciale en gemeentelijke verkiezingen.

Digitale verkiezing Het zijn overigens de leden die de lijsttrekkers voor de Eerste en Tweede Kamer verkiezingen en voor de Europese verkiezingen kiezen. Dat kan gebeuren op het congres maar het kan ook digitaal gebeuren (van huis uit). Dat is ter keuze aan de partij (dus niet aan het individuele lid). De leden kiezen doordat ze op het stembiljet een of meer kandidaten noteren. Wie meer kandidaten noteert, moet ook aangeven wie zijn (eerste) voorkeur heeft. De kandidaat die bij meer dan de helft van de stemmen de eerste voorkeur heeft, is de winnaar. Als geen van de kandidaten daaraan voldoet, is er ook een winnaar.

BRONNEN

Statuten en Huishoudelijk Reglement D66 (november 2017):

artikelen 5 en 10 Statuten en 2.3, 3.1, 6.16 en 6.23 Huishoudelijk Reglement

https://d66.nl/content/uploads/sites/2/2014/11/Statuten-Huishoudelijk-Reglement-November-2017.pdf

Artikel W 1 Kieswet luidt (gedeeltelijk): Wanneer, anders dan bij de vaststelling van de uitslag van een verkiezing, in een opengevallen plaats moet worden voorzien, verklaart de voorzitter van het centraal stembureau bij een met redenen omkleed besluit, uiterlijk op de veertiende dag nadat dit te zijner kennis is gekomen, benoemd de daarvoor in aanmerking komende kandidaat die het hoogst is geplaatst op de lijst waarop degene die moet worden opgevolgd, is gekozen. Indien het lid in wiens plaats moet worden voorzien, ontslag heeft genomen met ingang van een bepaald tijdstip, vangt de termijn, bedoeld in de eerste volzin, aan op dat tijdstip.

Geplaatst op

Franse Grondwet viert 60e verjaardag

VENDREDI LE 5 OCTOBRE 2018 Gisteren was het precies 60 jaar geleden dat de huidige Franse grondwet is uitgevaardigd. Op 4 oktober 1958 is de nieuwe grondwet uitgevaardigd. Die grondwet – Constitution du 4 Octobre 1958 – geldt nog steeds.

5e Republiek Deze grondwet creëerde de zogenaamde Vijfde Republiek, Cinquième République. De Vierde Republiek ontstond na de oorlog in 1946; de Derde Republiek ontstond tijdens de oorlog in 1940: dat was het Vichy regime onder Maarschalk Pétain.

Constitution du 4 Octobre 1958 De nieuwe grondwet maakte de president van de Republiek een stuk sterker en het parlement een stuk zwakker, in vergelijking met de Vierde Republiek. De Franse generaal – en latere President – Charles de Gaulle had een belangrijke rol bij de totstandkoming van de nieuwe grondwet.

Referendum De nieuwe grondwet is destijds door middel van een referendum aangenomen. 80% van de bevolking heeft toen vóór gestemd.

Enquête In opdracht van het Franse dagblad Le Figaro is onlangs een enquête gehouden. Daaruit volgt dat nu minder dan de helft (44%) van de bevolking vóór de huidige grondwet is. In Le Figaro van gisteren staat ook dat bijna alle grotere politieke partijen de huidige grondwet steunen – met uitzondering van Mélenchons La France insoumise. En datzelfde geldt voor de leden van onder andere La République En Marche, Les Républicains en Le Parti socialiste. Ik ga ervan uit dat met sympathisants in het krantenbericht wordt bedoeld de partijleden. Het (niet gebonden) electoraat wil volgens de krant een minder sterke President.

Bevoegdheden President Wat zijn de grondwettelijke bevoegdheden van de President die hem zo sterk maken? De opsomming is niet compleet.

Premier Hij benoemt de Premier ministre. President Macron heeft Philippe tot Eerste Minister benoemd. Hij kan hem ook weer ontslaan. De President benoemt en ontslaat ook de andere ministers. Echter, dat laatste moet steeds op voordracht van de Premier gebeuren. De President is voorzitter van de ministerraad.

Kamer heroverweging opdragen De President kan het parlement opdragen om een aangenomen wetsvoorstel te heroverwegen, bijvoorbeeld omdat hij het met de inhoud en strekking ervan niet eens is. Hij heeft de steun van de Premier nodig voor het geven van zo’n opdracht. Het Franse parlement bestaat uit twee Kamers: Sénat en Assemblée nationale.

Referendum De President kan het parlement passeren door een wetsvoorstel van zijn regering rechtstreeks voor te leggen aan de bevolking: dus door er een referendum over te houden. Dat is dan een bindend referendum. Hij heeft voor het houden van dat referendum de steun van de Premier nodig.

Kamerontbinding De President mag de Franse Tweede Kamer ontbinden, l’Assemblée nationale. Daarna moeten er nieuwe Kamerverkiezingen worden gehouden.

Generaals, prefecten en rector magnificus De President benoemt onder andere de generaals in het leger, de prefecten in de regio en de rector magnificus van een universiteit. Hij heeft voor deze benoemingen de steun nodig van de Premier.

Gratie verlenen De President mag gratie verlenen. Hij mag bijvoorbeeld de gevangenisstraf van een veroordeelde verlagen of helemaal kwijtschelden. Ook hiervoor heeft hij de steun nodig van de Premier.

Steun van de Premier? Hij is dus vaak aangewezen op de steun van de Premier. Daardoor lijkt de Premier net zo machtig als de President. Schijn bedriegt hier echter, want de President kan te allen tijde een onwelgevallige Premier ontslaan en vervangen door een ander die wel doet wat hij wil. Alleen bij een cohabitation kan de President dat in de praktijk niet zomaar doen. Daarvan is sprake als de parlementaire meerderheid niet samenvalt met de presidentiële meerderheid. De presidentiële meerderheid is de electorale meerderheid die de president heeft gekozen. De Premier is weliswaar benoemd door de President, maar hij (en zijn regering) kan niet functioneren zonder het vertrouwen van de parlementaire meerderheid. Bij een cohabitation kan de President in theorie weliswaar de onwelgevallige Premier ontslaan en een nieuwe Premier benoemen die wel doet wat hij wil, maar de parlementaire meerderheid moet in die nieuwe Premier wel vertrouwen (willen) hebben. Tot nu toe is van een cohabitation geen sprake bij President Macron. En Macron is tevreden over Philippe, want hij heeft hem niet ontslaan. Twee eerdere presidenten hebben wel met cohabitation moeten leven: Mitterrand en Chirac.

BRONNEN

Onderstaande Franse wetsbepalingen zijn afkomstig van DILA. Constitution Version consolidée au 8 mars 2018 https://www.legifrance.gouv.fr/Droit-francais/Constitution.

Artikel 8 Constitution du 4 Octobre 1958 luidt: Le Président de la République nomme le Premier Ministre. Il met fin à ses fonctions sur la présentation par celui-ci de la démission du Gouvernement. Sur la proposition du Premier ministre, il nomme les autres membres du Gouvernement et met fin à leurs fonctions.

Artikel 9 luidt: Le Président de la République préside le conseil des ministres.

Artikel 10 luidt: Le Président de la République promulgue les lois dans les quinze jours qui suivent la transmission au Gouvernement de la loi définitivement adoptée. Il peut, avant l’expiration de ce délai, demander au Parlement une nouvelle délibération de la loi ou de certains de ses articles. Cette nouvelle délibération ne peut être refusée.

Artikel 11 luidt (gedeeltelijk): Le Président de la République, sur proposition du Gouvernement , peut soumettre au référendum tout projet de loi portant sur l’organisation des pouvoirs publics, sur des réformes relatives à la politique économique, sociale ou environnementale de la nation et aux services publics qui y concourent, ou tendant à autoriser la ratification d’un traité qui, sans être contraire à la Constitution, aurait des incidences sur le fonctionnement des institutions.

Lorsque la proposition de loi n’est pas adoptée par le peuple français, aucune nouvelle proposition de référendum portant sur le même sujet ne peut être présentée avant l’expiration d’un délai de deux ans suivant la date du scrutin.

Lorsque le référendum a conclu à l’adoption du projet ou de la proposition de loi, le Président de la République promulgue la loi dans les quinze jours qui suivent la proclamation des résultats de la consultation.

Artikel 12 luidt (gedeeltelijk): Le Président de la République peut, après consultation du Premier ministre et des Présidents des Assemblées, prononcer la dissolution de l’Assemblée nationale. Les élections générales ont lieu vingt jours au moins et quarante jours au plus après la dissolution.

Artikel 13 luidt (gedeeltelijk): Le Président de la République (..) nomme aux emplois civils et militaires de l’Etat. Les conseillers d’Etat, le grand chancelier de la Légion d’honneur, les ambassadeurs et envoyés extraordinaires, les conseillers maîtres à la Cour des comptes, les préfets, les représentants de l’Etat dans les collectivités d’outre-mer régies par l’article 74 et en Nouvelle-Calédonie, les officiers généraux, les recteurs des académies, les directeurs des administrations centrales, sont nommés en Conseil des ministres.

Artikel 17 luidt: Le Président de la République a le droit de faire grâce à titre individuel.

Artikel 50 luidt: Lorsque l’Assemblée nationale adopte une motion de censure ou lorsqu’elle désapprouve le programme ou une déclaration de politique générale du Gouvernement, le Premier ministre doit remettre au Président de la République la démission du Gouvernement.

Geplaatst op

Werelddierendag

DONDERDAG 4 OKTOBER 2018 Vandaag is het Werelddierendag. Eergisteren was het de Internationale Dag van de Geweldloosheid. Volgende week zaterdag is het de Internationale Dag voor het Beheersen van Natuurrampen (!). Op 10 december is er de Dag van de Mensenrechten.

VN De laatste drie zijn uitgeroepen door de Verenigde Naties. De Internationale Dag van de Geweldloosheid is er sinds 1989; 2 oktober (1869) is de geboortedag van Mahatma Gandhi. De Internationale Dag voor het Beheersen van Natuurrampen is er sinds 1989. De Dag van de Mensenrechten is er sinds 1951; 10 december (1948) is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aangenomen.

Algemene Vergadering Het is de Algemene Vergadering van de VN die deze drie dagen officieel heeft uitgeroepen. De Algemene Vergadering – General Assembly – is het orgaan van de VN waarin alle lidstaten deelnemen. Ook andere VN-onderdelen hebben jaarlijks terugkerende dagen uitgeroepen. Elke maand van het jaar kent daardoor een tot enkele tientallen van dit soort dagen.

Werelddierendag Echter, werelddierendag is geen VN-dag. De uitroeping van deze dag was een particulier initiatief. Het is namelijk het initiatief van de verenigingen voor dierenbescherming die in 1931 in Italië bijeen waren op het International Congress of Animal Protection Organizations, althans zo luidt de Engelse benaming van dit congres. 4 oktober is de sterfdag van Franciscus van Assisi, heilig verklaard door de RK Kerk.

BRONNEN

Artikel 7 Handvest van de Verenigde Naties luidt (gedeeltelijk): There are established as the principal organs of the United Nations: a General Assembly, a Security Council, an Economic and Social Council, a Trusteeship Council, an International Court of Justice, and a Secretariat.

Artikel 9 Handvest luidt (gedeeltelijk): The General Assembly shall consist of all the Members of the United Nations.

https://www.worldanimalday.org.uk/about_us

Geplaatst op

Waterschapsverkiezingen 2019: het actief kiesrecht

WOENSDAG 3 OKTOBER 2018 Over ruim een half jaar zijn er weer verkiezingen voor de waterschappen (20 maart 2019). Waterschappen worden ook wel hoogheemraadschappen genoemd. Wekelijks volgt hier een bijdrage over waterschap of waterschapsverkiezing. De waterschapsverkiezing gaat over het kiezen van het algemeen bestuur daarvan. Vorige week ging het onder andere over de wettelijke eisen die aan kandidaten voor het algemeen bestuur worden gesteld. Deze week gaat het over de eisen die de wet aan de kiezer stelt.

Algemeen bestuur Het algemeen bestuur is enigszins vergelijkbaar met de gemeenteraad. Het bestaat niet alleen uit vertegenwoordigers van de mensen die in het waterschap wonen (de ingezetenen), maar ook uit vertegenwoordigers van de bezitters van in het waterschap gelegen landbouwgronden en natuurterreinen en uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven in het waterschap. Er zitten dus vier categorieën vertegenwoordigers in het algemeen bestuur. De burger kiest alleen de vertegenwoordigers van de ingezetenen; deze categorie heeft de absolute meerderheid in het algemeen bestuur. Mijn bijdrage van deze week gaat alleen over die verkiezingen. Deze alinea is op 4 oktober toegevoegd.

Actief kiesrecht Het recht om bij verkiezingen te stemmen heet het actief kiesrecht. Daar tegenover staat het passief kiesrecht: het recht van kandidaten om bij verkiezingen gekozen te worden.

Wonen in het waterschap De kiezer moet op maandag 4 februari 2019 in het waterschap wonen. Wie op die dag in de gemeentelijke basisregistratie is ingeschreven met een adres, wordt vermoed daar te wonen. Wie woont in het waterschap, is ingezetene van dat waterschap. Deze dag – die enkele weken voorafgaat aan de verkiezingsdag – is de peildatum.

18 jaar De kiezer moet op de dag dat er gestemd wordt (verkiezingsdag: 20 maart) 18 jaar of ouder zijn.

Nederlander? De kiezer die de Nederlandse nationaliteit heeft, mag uiteraard gaan stemmen. Echter, het Nederlanderschap is geen vereiste. Sommige vreemdelingen – dat is al wie een andere nationaliteit heeft of zonder enige nationaliteit is – mogen ook stemmen.

EU-burgers Alle vreemdelingen met de nationaliteit van een land van de Europese Unie mogen zonder meer stemmen. Duitsers, Belgen, Fransen, Britten (!) enzovoorts mogen dus stemmen.

Vluchtelingen Ook vluchtelingen met een verblijfsvergunning en hun gezinsleden mogen stemmen. Datzelfde geldt ook bijvoorbeeld voor degenen die hier met de benodigde vergunningen werken of studeren (zoals aan een universiteit). Asielzoekers die nog ”in de procedure” zijn, mogen echter niet stemmen.

Gemeenteraadsverkiezingen Het maakt voor het actief kiesrecht bij de waterschapsverkiezingen niet uit hoelang een vreemdeling hier te lande heeft gewoond, gewerkt of gestudeerd. Dat is een verschil met het actief kiesrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen: vreemdelingen hebben bij die verkiezingen alleen stemrecht als ze al vijf jaar over een verblijfsvergunning beschikken. Echter, ook voor de gemeenteraadsverkiezingen wordt die eis weer niet gesteld aan EU-burgers.

BRONNEN

Artikel 10 Waterschapswet luidt: Lid 1. Het bestuur van een waterschap bestaat uit een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter, onverminderd hetgeen het reglement bepaalt over de benaming van die onderscheidene bestuursorganen. Lid 2. De voorzitter is voorzitter van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur.

Artikel 12 Waterschapswet luidt (gedeeltelijk): Lid 1. Het algemeen bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van categorieën van belanghebbenden bij de uitoefening van de taken van het waterschap. Lid 2. In het algemeen bestuur zijn de volgende categorieën van belanghebbenden vertegenwoordigd: a. de ingezetenen; b. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; c. degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van natuurterreinen als bedoeld in artikel 116, onder c; d. degenen die krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte.

Artikel B 2a Kieswet luidt (gedeeltelijk): De leden van het algemeen bestuur worden gekozen door degenen die op de dag van de kandidaatstelling ingezetenen zijn van het waterschap en op de dag van de stemming de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt. Artikel B 3, tweede lid, aanhef en onderdeel a is van toepassing.

Artikel F 1 Kieswet luidt (gedeeltelijk): De kandidaatstelling voor de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur vindt plaats op de maandag in de periode van 30 januari tot en met 5 februari.

Artikel B 4 Kieswet luidt (gedeeltelijk): Onder ingezetenen van het waterschap en van de gemeente verstaat deze wet hen die onderscheidenlijk in het waterschap en in de gemeente werkelijke woonplaats hebben. Zij die als ingezetene met een adres in een gemeente zijn ingeschreven in de basisregistratie personen, worden voor de toepassing van deze wet, behoudens bewijs van het tegendeel, geacht werkelijke woonplaats te hebben in die gemeente. Zij die als ingezetene met een adres zijn ingeschreven in de basisregistratie personen, worden voor de toepassing van deze wet, behoudens bewijs van het tegendeel, geacht werkelijke woonplaats te hebben in het waterschap waaronder dat adres valt.

Artikel B 3 Kieswet, tweede lid, aanhef en onderdeel a luidt (gedeeltelijk): Zij die geen onderdaan van een lidstaat van de Europese Unie zijn, dienen om kiesgerechtigd te zijn op de dag van de kandidaatstelling tevens te voldoen aan de vereisten dat zij rechtmatig in Nederland verblijven op grond van artikel 8, onder a, b, c, d, e of l van de Vreemdelingenwet 2000 of op grond van een verdrag tussen een internationale organisatie en de Staat der Nederlanden.

Artikel B 3 Kieswet, tweede lid, aanhef en onderdeel b luidt (gedeeltelijk): Zij die geen onderdaan van een lidstaat van de Europese Unie zijn, dienen om kiesgerechtigd te zijn op de dag van de kandidaatstelling tevens te voldoen aan de vereisten dat zij onmiddellijk voorafgaand aan de dag van de kandidaatstelling gedurende een onafgebroken periode van ten minste vijf jaren ingezetene van Nederland waren en beschikten over een verblijfsrecht als bedoeld onder a.

 

Geplaatst op

Belgische gemeenteraadsverkiezingen: no afternoon calls

DINSDAG 2 OKTOBER 2018 Volgende week zondag 14 oktober zijn er in België in het hele land gemeenteraadsverkiezingen.

589 België heeft 589 gemeenten verdeeld over drie gewesten: Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De meeste gemeenten liggen in Vlaanderen, zoals Aalst, Antwerpen, Brugge, Dendermonde en Gent. De wet- en regelgeving voor de gemeenteraadsverkiezingen in de drie gewesten is niet helemaal dezelfde. Voor zover de regels uiteenlopen, schrijf ik hieronder alleen over de Vlaamse regels.

Wie mag stemmen Vanaf 18 jaar mag in beginsel iedereen die in de gemeente woont gaan stemmen. Wie niet de Belgische nationaliteit heeft, maar wel EU-burger is, mag na een officieel verzoek ook gaan stemmen. Andere vreemdelingen mogen dat pas nadat ze vijf jaar rechtmatig in België hebben gewoond én bovendien verklaren dat ze de Grondwet en het Europees Mensenrechtenverdrag naleven.

Stemmen moet In België is het uitbrengen van je stem niet alleen een recht, maar is de kiesgerechtigde in beginsel ook verplicht om naar het stembureau te gaan. Er geldt een wettelijke opkomstplicht. Wie daaraan niet voldoet, kan gestraft worden met een (weliswaar lage) boete. En wie vier gemeenteraadsverkiezingen niet naar het stembureau gaat, kan soms gedurende een bepaalde periode geen ambtenaar meer worden of als ambtenaar promotie maken.

Openingstijden De stembureaus zijn in Nederland in het algemeen open van half 8 ’s ochtends tot 9 uur ’s avonds. Maar zo ruim zijn de openingstijden in België niet: de kiezers worden tot de stemming toegelaten van 8 uur ’s morgens tot 1 uur ’s middags.

Hulp in stemhokje Alleen iemand met een lichamelijke beperking mag zich in het stemhokje laten bijstaan, net als in Nederland.

Meer dan één stem De kiezer mag op het stembiljet meer dan één bolletje rood kleuren. Op het stembiljet staan net als in Nederland de kandidatenlijsten (met de naam van de politieke partijen erboven). De kiezer mag zijn stem geven aan één van de kandidatenlijsten: lijststem geheten. De kiezer mag bovendien een voorkeursstem uitbrengen op één kandidaat of zelfs op meer kandidaten: naamstem geheten. Lijststem en alle naamstemmen moeten op dezelfde kandidatenlijst worden uitgebracht. De kiezer mag ook alleen een lijststem uitbrengen.

Verdelen van de stemmen Meestal zal het aantal stemmen dat op een kandidatenlijst is uitgebracht onvoldoende zijn om alle kandidaten op die lijst gemeenteraadslid te maken. Dan moeten de stemmen worden verdeeld over de kandidaten. Hoe gaat dat in zijn werk? Uh ja, hoe gaat dat eigenlijk in zijn werk? Ik begrijp het – in grote lijnen – als volgt, maar weet niet helemaal zeker of ik het bij het juiste eind heb. Alle lijststemmen gaan eerst naar de kandidaten met de hoogste plaatsen op de lijst. Lijststemmen worden toegevoegd aan de naamstemmen van de kandidaat; de lijststemmen die hij niet nodig heeft, gaan naar de volgende kandidaat op de lijst. Naamstemmen ”blijven” bij de kandidaat die ze gekregen heeft. De volgorde van de kandidatenlijst – vastgesteld door de politieke partij – is dus wel degelijk van belang. En het maakt dus verschil of een kiezer alleen naamstemmen uitbrengt of ook een lijststem. En als ik me niet vergis, werkt het zo dat hoe meer naamstemmen een individuele kiezer uitbrengt, des te minder de lijstvolgorde wordt doorbroken zoals die is vastgesteld door de politieke partij.

BRONNEN

Artikel 140 Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet van 8 juli 2011 luidt (gedeeltelijk): De kiezer kan geldig stemmen door het uitbrengen van: 1° een lijststem, als hij akkoord gaat met de volgorde waarin de kandidaten op de lijst voorkomen; 2° een naamstem, meerdere naamstemmen op eenzelfde lijst of een lijststem in combinatie met een of meer naamstemmen binnen dezelfde lijst, als hij de volgorde waarin de kandidaten op die lijst voorkomen, wil wijzigen.

Artikel 8 luidt (gedeeltelijk) : Om gemeenteraadskiezer te zijn, moet men 1° Belg zijn; 2° de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt; 3° in de bevolkingsregisters van de gemeente ingeschreven zijn; 4° zich niet bevinden in één van de gevallen van uitsluiting of schorsing.

Artikel 11 luidt (gedeeltelijk): (..) kunnen onderdanen van de andere lidstaten van de Europese Unie eveneens de hoedanigheid van gemeenteraadskiezer verwerven als zij voldoen aan de kiesvoorwaarden, vermeld in artikel 8 en als zij voor 1 augustus van het jaar waarin de gewone verkiezing van de gemeenteraden plaats heeft hun wil te kennen hebben gegeven om dat stemrecht in België uit te oefenen.

Artikel 13 luidt (gedeeltelijk): (..) kunnen onderdanen van de staten die geen lid zijn van de Europese Unie eveneens de hoedanigheid van gemeenteraadskiezer verwerven als zij voldoen aan de andere kiesvoorwaarden, vermeld in artikel 8.

Artikel 14 luidt (gedeeltelijk): Om te kunnen worden ingeschreven op de kiezerslijst moeten de personen, vermeld in artikel 13, bij de gemeente waar zij hun hoofdverblijfplaats hebben, een schriftelijke aanvraag indienen met vermelding van: 3° een verklaring waarin de indiener van de aanvraag zich ertoe verbindt de Grondwet, de wetten van het Belgische volk en het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden na te leven. De personen, vermeld in artikel 13, moeten kunnen bewijzen dat ze op het ogenblik van de indiening van de aanvraag vijf jaar ononderbroken hun hoofdverblijfplaats in België hebben, gedekt door een wettelijk verblijf.

Artikel 250 luidt: Deelneming aan de stemming is verplicht.

Artikel 253 luidt (gedeeltelijk): Een eerste, niet gewettigde onthouding wordt naargelang van de omstandigheden gestraft met een berisping of met een geldboete van vijf euro tot tien euro. Bij herhaling is de geldboete tien euro tot vijfentwintig euro. Een vervangende gevangenisstraf wordt niet uitgesproken. Met behoud van de toepassing van de voormelde strafbepalingen wordt de kiezer, als de niet-gewettigde onthouding ten minste viermaal voorkomt binnen vijftien jaar, voor tien jaar van de kiezerslijsten geschrapt en kan hij gedurende die tijd geen benoeming, bevordering of onderscheiding krijgen van een openbare overheid.

Artikel 254 luidt: Hij die zijn stemplicht verzuimt bij een gemeenteraadsverkiezing na een zelfde verzuim te hebben begaan bij een andere verkiezing, en omgekeerd, is niet in staat van herhaling. De bepalingen van dit artikel, als ze de herhaling van een niet-gewettigd verzuim van de stemplicht betreffen, vinden alleen toepassing als de verkiezingen van dezelfde aard zijn.

Artikel 143 luidt (gedeeltelijk): De kiezers worden tot de stemming toegelaten van 8 tot 13 uur.

Artikel 138 luidt (gedeeltelijk): Een kiezer die wegens lichamelijke beperkingen niet in staat is om zich alleen naar het stemhokje te begeven of om zelf zijn stem uit te brengen, mag zich met toestemming van de voorzitter door iemand laten geleiden of bijstaan

Artikel 165: Het stemcijfer van iedere lijst wordt bepaald door alle stembiljetten op te tellen waarop een geldige stem is uitgebracht bovenaan op de lijst of op een of meer kandidaten van die lijst.

Artikel 169: Als het aantal kandidaten van een lijst groter is dan het aantal zetels dat aan die lijst toekomt, worden de verkozenen door het gemeentelijk hoofdbureau aangewezen op basis van de naamstemmen en een overdracht van de lijststemmen.

De aanwijzing van de verkozenen en hun opvolgers gebeurt op de volgende manier:

1° per lijst wordt het verkiesbaarheidscijfer op de volgende manier berekend: ((stemcijfer van de lijst) X (aantal zetels aan die lijst toegekend)) / (aantal zetels aan die lijst toegekend +1)
2° het aantal over te dragen stemmen wordt op de volgende manier berekend :
((aantal stembiljetten met een lijststem, vermeld in artikel 155, § 3, eerste lid, 1°) X (aantal zetels aan die lijst toegekend)) / 3
3° het aantal stemmen vermeld in 2° wordt als volgt overgedragen : de toe te kennen stembiljetten worden toegevoegd aan de naamstemmen die de eerste kandidaat van de lijst heeft behaald, om het verkiesbaarheidscijfer van die lijst vermeld in 1°, te bereiken. Als er een overschot is, wordt dat op vergelijkbare wijze toegekend aan de tweede kandidaat, vervolgens aan de derde enzovoort, tot het aantal over te dragen stemmen, vermeld in 2°, uitgeput is;
4° de zetels worden toegekend aan de kandidaten in afnemende grootte van het aantal stemmen dat zij hebben behaald, na de overdracht van de stemmen, vermeld in 3°. Bij gelijk stemmenaantal is de volgorde van voordracht op de lijst beslissend;

Geplaatst op

Groningen wel verplicht tot handhaven bij overtreding rookverbod

MAANDAG 1 OKTOBER 2018 Vorige week stond een artikel in de krant over de gemeente Groningen. De gemeenteraad heeft geregeld dat het college van burgemeester en wethouders roken kan gaan verbieden op openbare plaatsen, zoals straten en pleinen. Dat kan gebeuren op verzoek van instellingen zoals scholen en ziekenhuizen. Het gemeentebestuur is echter niet van plan om het verbod op die plaatsen te gaan handhaven door tegen overtredingen van het verbod op te treden. Het wordt aan de scholen, ziekenhuizen en dergelijke overgelaten om het verbod zelf uit te voeren. Kan de gemeente zich wel aan handhaving onttrekken?

APV Het rookverbod is geregeld in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Elke gemeente heeft zo’n verordening. Daarin zijn zeer uiteenlopende onderwerpen geregeld, gerangschikt in hoofdstukken. Er zijn in Groningen hoofdstukken over bijvoorbeeld openbare orde, regulering prostitutie en natuur- en milieubescherming.

Artikel 2:47a Het rookverbod is geregeld in artikel 2:47a; dat is in het hoofdstuk over openbare orde. Het staat tussen een verbod op openbare plaatsen voor drankgebruik en een verbod voor hinderlijk gedrag. In de toelichting op het rookverbod wordt vooral de stank- en rookoverlast van het roken benadrukt. Het rookverbod had volgens mij daarom ook opgenomen kunnen worden in het hoofdstuk over milieubescherming, als een van de maatregelen tegen stankoverlast.

Handhaven APV Politie en gemeentelijke boa’s houden toezicht op naleving van de APV. Er staat onder andere een boete op overtreding van een verbod maar handhaving kan ook met andere bestuurlijke sancties gebeuren.

Geen plicht tot handhaven? Kan de gemeente zich onttrekken aan handhaving doordat politie en boa’s geen toezicht houden op het rookverbod en er geen boetes of andere bestuurlijke sancties worden opgelegd bij overtreding van dit verbod? Met andere woorden: heeft de gemeente geen handhavingsplicht? Groningen gaat er van uit dat ze geen handhavingsplicht heeft. Ik wil bij dat uitgangspunt een kritische opmerking maken.

Wel plicht tot handhaven! Weliswaar mag en moet de gemeente volgens de wet (ook) bij handhavend optreden steeds een belangenafweging maken, maar de hoogste bestuursrechter heeft in 2004 overwogen dat overheden in beginsel verplicht zijn om handhavend op te treden bij overtreding van een wettelijk voorschrift. Ook APV-verboden zijn wettelijke voorschriften. Dit wordt de beginselplicht tot handhaving genoemd. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden is die plicht er niet. Daarvan lijkt mij in de Groningse situatie geen sprake. Als het college van burgemeester en wethouders bij een school een verbod heeft ingesteld, en de school (of een andere belanghebbende) vraagt de gemeente vervolgens om handhavend op te treden tegen overtredingen, dan zou de rechter de gemeente daartoe best wel eens kunnen dwingen.

BRONNEN

Artikel 2:47A van de Algemene Plaatselijke Veordening Groningen 2009 luidt als volgt: Verbod verspreiding hinderlijke rookgassen. Het is verboden om op een openbare plaats, die deel uitmaakt van een door het college aangewezen gebied, hinderlijke rookgassen te verspreiden. Een rechthebbende van een gebouw met een publieke/openbare functie kan een verzoek indienen bij het college tot het opnemen van een bepaald gebied in een aanwijzingsbesluit. Bij toewijzing van het verzoek, als bedoeld in lid 2, draagt de rechthebbende zorg voor een juiste uitvoering daarvan.

HOOFDSTUK 2 van deze APV luidt: OPENBARE ORDE

HOOFDSTUK 3 van deze APV luidt: REGULERING PROSTITUTIE, SEKSBRANCHE EN AANVERWANTE ONDERWERPEN

HOOFDSTUK 4 van deze APV luidt: BESCHERMING VAN HET MILIEU EN HET NATUURSCHOON EN ZORG VOOR HET UITERLIJK AANZIEN VAN DE GEMEENTE

Afdeling 4 daarvan luidt: Maatregelen tegen ontsiering en stankoverlast

Artikel 6:1 van deze APV luidt (gedeeltelijk): Overtreding van het bij of krachtens deze verordening bepaalde, en van de voorschriften en beperkingen die zijn verbonden aan de op grond van deze verordening verleende vergunningen of ontheffing

Artikel 6:3 van deze APV luidt (gedeeltelijk): Met het toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens deze verordening zijn belast de bij besluit van het college dan wel de burgemeester aan te wijzen personen.

Artikel 3:4 Algemene wet bestuursrecht luidt: Het bestuursorgaan weegt de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af, voor zover niet uit een wettelijk voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit. De voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen van een besluit mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen.

Uitspraak 200306199/1. Datum uitspraak: 7 juli 2004. AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK (Raad van State) 2.4. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag van het bestuursorgaan worden gevergd, dit niet te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien.

Voor de hele uitspraak: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RVS:2004:AP8242

Geplaatst op

Het ene overleg van fractievoorzitters is niet het andere

VRIJDAG 28 SEPTEMBER 2018. Op 27 mei 2019 worden de verkiezingen gehouden voor de Eerste Kamer. In de komende maanden zal over de staatsrechtelijke achtergronden van deze verkiezingen en van de Eerste Kamer worden bericht. Afgelopen dinsdag stond er een groot artikel in de krant over Eerste Kamerleden die over wetsvoorstellen hebben meegestemd hoewel ze ”betrokken” zijn geweest bij de voorbereiding ervan. Een fractievoorzitter stelt voor om dit onderwerp binnenkort te bespreken in het Seniorenberaad. Wat is het Seniorenberaad? En – ter vergelijking – hebben ook Provinciale Staten een Seniorenberaad?

75 Senatoren De Eerste Kamer bestaat uit 75 leden, ook wel senatoren geheten. Hun vergaderingen zijn op het Binnenhof.

12 Fracties Elke senator maakt deel uit van een fractie. Er zijn twaalf fracties, In volgorde van grootte (grootste voorop): VVD, CDA, D66, PVV, SP, PvdA, GroenLinks, Christen-Unie, Partij voor de Dieren, SGP, 50PLUS en de Onafhankelijke Senaatsfractie. De laatste fractie is een samenwerkingsverband van enkele regionale partijen.

Staten-Generaal De Eerste Kamer en de Tweede Kamer vormen samen de Staten-Generaal. De Staten-Generaal is het parlement van Nederland.

Reglement van Orde Eerste Kamer De Eerste Kamer heeft een reglement van orde. De Kamer bepaalt zelf wat erin wordt geregeld.

College van Senioren Het Seniorenberaad waarvan in de krant sprake is, heet in het reglement College van Senioren. Het bestaat uit alle (twaalf) fractievoorzitters ; een fractievoorzitter mag in haar plaats een vervanger sturen. Ook de (twee) ondervoorzitters van de Kamer zijn altijd uitgenodigd.

Advies aan Kamervoorzitter Het College van Senioren adviseert de Kamervoorzitter bij haar werkzaamheden. Kamervoorzitter is mevrouw Ankie Broekers-Knol. De werkzaamheden van de Kamervoorzitter zijn divers en bestaan onder andere uit het nemen van allerhande besluiten. Ter illustratie: de Eerste Kamer heeft voor elk ministerie een Kamercommissie ingesteld. De Kamervoorzitter besluit uit hoeveel leden zo’n commissie bestaat en wie daarvan de voorzitters en ondervoorzitters worden.

Vergaderen Het College van Senioren vergadert op verzoek van de Kamervoorzitter of op verzoek van vier collegeleden. De Kamervoorzitter zit de vergaderingen voor.

”Betrokkene” stemt mee Kan het meestemmen over een wetsvoorstel in geval van betrokkenheid bij de voorbereiding ervan een agendapunt zijn voor het College van Senioren? Afgaande op het reglement, hangt het er vanaf – zou ik zeggen – of het tot de werkzaamheden van de Kamervoorzitter behoort om er op toe te zien dat dit niet gebeurt. Ik denk niet dat het tot haar werkzaamheden behoort, want meestemmen is in zo’n geval immers niet verboden. Het reglement geeft wel het individuele Kamerlid een opdracht mee in artikel 156a.

Tot zover de Eerste Kamer Hebben Provinciale Staten van Zuid-Holland en Gelderland in hun reglementen van orde ook een College van Senioren/Seniorenberaad?

Provinciale Staten Provinciale Staten zijn als het ware het parlement van een provincie. Het aantal volksvertegenwoordigers kan per provincie verschillen. Gelderland en Zuid-Holland hebben 55 Statenleden, verdeeld over respectievelijk 11 en 12 fracties.

Commissaris Voorzitter van Provinciale Staten is de commissaris van de Koning.

Reglement van orde Provinciale Staten stelt op grond van de Provinciewet een reglement van orde vast voor haar plenaire vergaderingen.

Overleg van fractievoorzitters Wat er in beide provincies nog het meest op het Seniorenberaad lijkt, is het (Zuid-Hollandse) Fractievoorzittersoverleg en het (Gelderse) Presidium. Ze bestaan hoofdzakelijk uit alle fractievoorzitters en worden voorgezeten door de voorzitter van Provinciale Staten. Tot zover de overeenkomsten. Echter, ze geven geen adviezen aan de voorzitter maar nemen zelf bij meerderheid besluiten. Bovendien gaan die besluiten over heel andere zaken dan de adviezen van het College van Senioren in de Eerste Kamer.

 

BRONNEN

Artikel 51 Grondwet luidt (gedeeltelijk): De Staten-Generaal bestaan uit de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. De Tweede Kamer bestaat uit honderdvijftig leden. De Eerste Kamer bestaat uit vijfenzeventig leden.

Artikel 72 Grondwet luidt (gedeeltelijk): De kamers stellen elk afzonderlijk een reglement van orde vast.

Artikel 17 Reglement van Orde van de Eerste Kamer der Staten-Generaal (hieronder afgekort tot RvO EK): luidt (gedeeltelijk): Er is een College van Senioren. Het College van Senioren bestaat uit de voorzitters van de (..) fracties. Zij kunnen zich doen vervangen. De Ondervoorzitters van de Kamer worden uitgenodigd tot de vergaderingen van het College.

Artikel 18 RvO EK luidt: De Voorzitter roept het College samen zo dikwijls hij het nodig oordeelt. Op verzoek van ten minste vier leden van het College roept hij het eveneens samen.

Artikel 19 RvO EK luidt (gedeeltelijk): Het College van Senioren staat de Voorzitter bij in het leiden van de werkzaamheden van de Kamer. De Voorzitter raadpleegt daartoe het College inzake de besluiten en voorstellen, die hij krachtens dit reglement neemt of doet.

Artikel 11 RvO EK luidt (gedeeltelijk): De Voorzitter zit de bijeenkomsten van het College van Senioren voor.

Artikel 34 RvO EK luidt (gedeeltelijk): De Kamer stelt voor elk ministerie ten minste één vaste commissie in.

Artikel 36 RvO EK luidt (gedeeltelijk): De Voorzitter bepaalt het aantal leden van een commissie.

Artikel 37 RvO EK luidt (gedeeltelijk): De Voorzitter benoemt een voorzitter en een ondervoorzitter van de commissie.

Artikel 156a RvO EK luidt (gedeeltelijk): Ieder lid geeft zich rekenschap van de belangen die hij anders dan als lid van de Kamer heeft en waakt ervoor dat deze belangen niet leiden tot het op oneigenlijke wijze uitoefenen van zijn functie.

Artikel 9 Provinciewet luidt: De commissaris van de Koning is voorzitter van provinciale staten.

Artikel 16 Provinciewet luidt: Provinciale staten stellen een reglement van orde voor hun vergaderingen en andere werkzaamheden vast.

Artikel 90 Reglement van Orde voor de vergaderingen van Provinciale Staten, de Statencommissies, het Fractievoorzittersoverleg en de Agendacommissie van de provincie Zuid-Holland (2017) luidt (gedeeltelijk): Er is een Fractievoorzittersoverleg, waarin de fractievoorzitters (..) of hun plaatsvervangers zitting hebben. De voorzitter van Provinciale Staten is voorzitter van het Fractievoorzittersoverleg.

Artikel 91 van dit reglement luidt (gedeeltelijk): Het Fractievoorzittersoverleg heeft tot taak het bespreken van vertrouwelijke aangelegenheden, en voorts: a. het doen van voorstellen of voordrachten aan Provinciale Staten omtrent noodzakelijke besluitvorming van personele, organieke en procedurele aard; b. het adviseren over en bewaken van bestuurlijke procedures; j. het vanuit zijn midden voeren van functioneringsgesprekken met de commissaris van de Koning; k. het bespreken van onderwerpen betreffende de gedragscode.

Artikel 3 Rectificatie Besluit van Provinciale Staten van de provincie Gelderland houdende regels omtrent het reglement van orde Reglement van Orde provinciale Staten van Gelderland 2017 luidt (gedeeltelijk): Provinciale Staten hebben een Presidium. Lid van het Presidium zijn de voorzitters van de fracties als bedoeld in artikel 5, derde lid en de eerste plaatsvervangend voorzitter. Het Presidium wordt voorgezeten door de voorzitter of een op grond van artikel 2, eerste lid be-noemde plaatsvervangend voorzitter. Het Presidium heeft tot taak: het regelen van de werkzaamheden van Provinciale Staten; het adviseren van de commissies van Provinciale Staten over hun werkzaamheden; het doen van voorstellen aan Provinciale Staten over regelingen die het functioneren van Provinciale Staten dan wel de griffie aangaan; het doen van voorstellen aan Provinciale Staten in het kader van de Kieswet. Het Presidium beslist bij meerderheid van stemmen.