Dinsdag 27 maart 2018. In de maand voorafgaande aan de gemeenteraadsverkiezingen heb ik de bestuurlijke vernieuwing in de verkiezingsprogramma’s van vijf gemeenten weergegeven: Dordrecht, Tilburg, Zutphen, Harlingen en Heerlen. In de komende weken zal ik naar aanleiding van de officiële verkiezingsuitslagen een staatsrechtelijk onderwerp behandelen.
De Zuid-Hollandse gemeente Dordrecht bijt de spits af. De gemeenteraad van deze gemeente bestaat uit 39 leden die in de nieuwe samenstelling zijn verdeeld over 11 fracties of groeperingen. Het onderwerp voor deze gemeente is restzetels. De kiezers in Dordrecht hebben zo gestemd dat 6 van de 39 zetels restzetels zijn. Een partij krijgt ingevolge de Kieswet sowieso een of meer zetels in de raad als het aantal stemmen dat daarop is uitgebracht een of meer keer de kiesdeler haalt. De kiesdeler is de som van alle stemmen op alle partijen gedeeld door alle beschikbare raadszetels. Wat de kiesdeler is, verschilt per gemeente en per verkiezing in die gemeente. De kiesdeler in Dordrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen van 22 maart 2018 is 1223 stemmen. Elke partij die een of meerdere keren 1223 stemmen heeft behaald, krijgt een of meerdere raadszetels. In Dordrecht zijn op die manier 33 van de 39 zetels verdeeld. De resterende stemmen kunnen een partij een restzetel opleveren. Zowel partijen die de kiesdeler hebben gehaald als partijen die de kiesdeler niet hebben gehaald komen voor een restzetel in aanmerking. Een partij kan ook meer dan een restzetel krijgen. Hoe worden de restzetels verdeeld? Ook dat is in de Kieswet geregeld: door het aantal stemmen dat op een lijst is uitgebracht te delen door het aantal keren dat die partij de kiesdeler heeft gehaald verhoogd met een extra. De partij die aldus de grootste breuk heeft, krijgt een restzetel. In Dordrecht krijgen 6 partijen hierdoor elk een restzetel, waaronder Beter voor Dordt (lijst 1), CU-SGP (lijst 6) en VVD (lijst 7). Al deze partijen hadden al de kiesdeler gehaald; ze krijgen dan ook meer dan een zetel. Twee partijen hebben geen enkele zetel behaald. Een van hen is Dordtse Partij (lijst 12). Op deze partij zijn 899 stemmen uitgebracht. Te weinig voor de kiesdeler (1223 stemmen). Echter, het aantal extra stemmen stemmen dat op Beter voor Dordt, CU-SGP en VVD is uitgebracht, is lager, namelijk respectievelijk 218, 632 en 872. Ik bedoel hier met ”extra stemmen” de stemmen die niet nodig waren om de kiesdeler een of meerdere keren te halen.
Artikel P 5 Kieswet luidt: Het centraal stembureau deelt de som van de stemcijfers van alle lijsten door het aantal te verdelen zetels. Het aldus verkregen quotiënt wordt kiesdeler genoemd.
Artikel O 2 Kieswet luidt (gedeeltelijk): Het hoofdstembureau stelt ten aanzien van iedere lijst vast het aantal op iedere kandidaat uitgebrachte stemmen en de som van deze aantallen. Deze som wordt stemcijfer genoemd.
Artikel P 6 Kieswet luidt: Zoveel maal als de kiesdeler is begrepen in het stemcijfer van een lijst wordt aan die lijst een zetel toegewezen.
Artikel P 7 Kieswet luidt (gedeeltelijk): De overblijvende zetels, die restzetels worden genoemd, worden, indien het aantal te verdelen zetels negentien of meer bedraagt, achtereenvolgens toegewezen aan de lijsten die na toewijzing van de zetel het grootste gemiddelde aantal stemmen per toegewezen zetel hebben. Indien gemiddelden gelijk zijn, beslist zo nodig het lot.
Eén antwoord op “Restzetelverdeling in Dordrecht”